قرارداد از اسناد رسمی همکاری یا ارتباط میان افراد است. اشخاص در حوزه‌های مختلف کاری به ایجاد همکاری با افراد دیگر احتیاج پیدا می‌کنند و این همکاری ممکن نمی‌شود مگر با ایجاد قراردادی اصولی و رعایت تمامی اجزای قرارداد میان آن‌ها. قراردادها بسته به موضوع و توافق طرفین متفاوتند و قراردادی که در یک زمینه مثل تجارت تنظیم می‌شود ممکن است در زمینه دیگر مثل مشارکت کاربرد نداشته باشد. اما به هر حال اصول مشترکی وجود دارد که هنگام تنظیم قرارداد باید آن‌ها را رعایت کرد تا قرارداد هویت خود را حفظ کند و به روشن شدن مسیر همکاری طرفن کمک کند.
موارد زیادی پیش میاید که افراد بخاطر نقص در قرارداد یا اصولی نبون آن دچار مشکل می‌شوند؛ مثلاً بخاطر ذکر نکردن یک بند در قرارداد نمی‌توانند آن مورد را در دادگاه ثابت کنند. به دلیل اهمیت زیادی که قرارداد درارتباط بین طرفین دارد معمولاً شرکت‌ها، پیمانکاران، تجار و افرادی که قرارداد برایشان مهم است تنظیم و نوشتن آن را به وکیلان یا متخصصان قرارداد نویسی می‌سپارند.
هر قرارداد از بندهای مختلفی تشکیل شده که تعداد و موضوع این بندها با توجه به موضوع قرارداد متفاوت خواهد بود؛ با این حال اصول و اجزای قرارداد ثابتی وجود دارد که در تمام قراردادها یکسان است و با رعایت آن‌ها می‌توان همکاری مفید و کم بی‌دردسری را ایجاد کرد.
پنج ویژگی مهم یک قرارداد خوب
ویژگی‌های زیر باید در هر قرارداد به عنوان اجزای قرارداد وجود داشته باشد تا طرفین بتوانند بهترین نوع رابطه را با یکدیگر ایجاد کنند و در صورت بروز اختلاف، قرارداد، بهترین مدرک آن‌ها باشد.
- شفافیت: از آن جایی که هر طرف در قرارداد انگیزه‌ها، ملاحظات و مزایای خاصی را دنبال می‌کند؛ مشخص کردن دقیق حقوق و تعهدات طرفین مسیر همکاری دو طرف را روشن‌تر می‌سازد. در کل وجود شفافیت در قرارداد به عنوان یکی از اجزای قرارداد از ایجاد سو تفاهمات و اختلافات جلوگیری می‌کند.
- قاطعیت: قاطعیت در قرارداد باعث می‌شود طرفین بدانند فارغ از مسیری که هر کدام دارند، دقیقاً چه نتیجه یا پیش‌آمدی در انتظارشان است. هر طرف می‌خواهد بدانند که دقیقاً چه چیزی از قرارداد به‌دست می‌آورد و در زمان ایجاد اختلاف چه مراحلی را باید طی کند مثلاً محصول را برگرداند یا خواستار بازگرداندن هزینه‌ها شود یا حتی قرارداد را فسخ کند.
- کامل بودن: یک قرارداد پاسخگوی تمام سؤالات در مورد رابطهٔ دو طرف باشد و موردی را از قلم نیاندازد چون تمام مدرک و نشانهٔ ارتباط طرفین قرارداد است پس طرفین باید تلاش کنند تا جایی که ممکن است جزئیات ارتباطشان را در بندهای مختلف قرارداد جای دهند و هنگام ایجاد اختلاف، دادگاه بتواند برای حل آن به قرارداد مراجعه کند نه به تفاسیر و اقرارهای شفاهی دو طرف.
- قابل فهم بودن قرارداد: قرارداد باید به نحوی نوشته شود که علاوه بر این که برای طرفین قابل فهم است برای قاضی نیز فهمیدن و درک آن آسان باشد. چون دادگاه بدون درک فنی و تخصص وارد حل اختلاف می‌شود و تنها با مراجعه به خود قرارداد و بندهای آن تصمیم گیری می‌کند. پس تا جای ممکن بهتر است در قرارداد از لغات آسان و عبارات قابل فهم استفاده شود.
- اعتماد: برای این که قرارداد بتواند کار خود را انجام دهد و طرفین برای ایجاد رابطه ریسک کنند، نیاز است که تا حدی به یکدیگر اعتماد داشته باشند. یکی از راه‌هایی که اعتماد را در قرارداد ایجاد می‌کند، نوشتن پیش‌نویس قرارداد است، طرفین با در دست داشتن پیش‌نویس قرارداد می‌توانند از انگیزه‌ها و خواست‌های طرف دیگر باخبر شوند و برای اعتماد به او تصمیم خود را بگیرند.
قرارداد با داشتن این ویژگی‌ها به عنان بخشی از اجزای قرارداد ، ایجاد رابطه بین طرفین را راحت‌تر می‌کند و از بروز اختلاف جلوگیری می‌کند و حتی در صورت ایجاد اختلاف می‌توان با مراجعه به قرارداد به راحتی اختلاف را حل و فصل کرد.
اجزای یک قرارداد اصولی چه هستند؟
قرارداد از بندهای مختلفی تشکیل شده که طرفین با ایجاد هر بند رابطهٔ خود را در قرارداد تشریح می‌کنند. در ایران قراردادها باید طبق قانون شرایط عمومی پیمان نوشته شود تا از نظر قانونی معتبر باشد اما اعتبار قرارداد برای طرفین در بندهای آن است. در زیر به مهمترین اجزای قرارداد اصولی اشاره می‌کنیم.
- موضوع قرارداد: در این بند دقیقاً مشخص کنید که طبق قرارداد چه عملی باید انجام شود و چه زمینه‌ای را در بر می‌گیرد.
- مدت قرارداد: کار چه زمانی شروع می‌شود و چه مدت طول می‌کشد و در چه زمانی پایان میابد. ذکر تأخیرهای احتمالی هم برنامه ریزی بهتر کار کمک می‌کند. تأخیر غیرقابل توجیه در کار باعث امکان مطالبه جبران خسارت می‌شود.
- مبلغ قرارداد و هزینه‌ها: مقدار هزینه‌ها، جزئیات آن، نحوهٔ پرداخت هزینه و کم و زیاد شدن آن باید در قرارداد ذکر شود. هزینه‌ها در قرارداد ممکن است به طور یکجا اول یا آخر کار یا به طور تدریجی پرداخت شوند.
- تعهدات طرفین: این بند یکی از مهمترین بندهای یک قرارداد است و وظایف طرفین را ذکر می‌کند. با وجود این بند هر طرف حقوق و تکالیف خود و طرف مقابل را می‌داند و از کوتاهی در انجام آن‌ها دوری می‌کند.
- محرمانگی: موضوع قرارداد هر چه باشد ممکن است یک طرف درخواست حفظ اطلاعات قرارداد را داشته باشد در این صورت با ذکر این بند و ایجاد ضمانت اجرا برای آن می‌تواند از عدم افشای اطلاعات اطمینان حاصل کند.
- حل و فصل اختلافات: نحوهٔ حل و فصل اختلافات با توافق طرفین می‌تواند، دادگاه، داوری، دادرسی اختصاصی، سازش و یا دیگر انحای حل اختلاف باشد.
- فسخ یا تعلیق قرارداد: طرفین می‌توانند مواردی را مشخص کنند که در صورت بروز آن‌ها بتوانند قرارداد را فسخ یا معلق کنند. این بند دست‌آویز خوبی در اجبار طرفین برای ایجاد شرایط مناسب است.
- تضمینات: با ایجاد این بند سعی کنید که ضمانت‌های معتبری برای انجام درست کار ایجاد کنید و یا در صورت انجام نشدن کار جبارن خسارت را مطالبه کنید یا مثلاً محصول را پس بفرستید یا تعویض کنید. در این صورت طرفین مجبور به انجام درست کار می‌شوند.
- خاتمهٔ قرارداد: قرارداد می‌تواند با انجام شدن کار یا در زمان بروز اتفاقی مشخص یا در هر صورتی که طرفین بر سر آن توافق کنند خاتمه یابد، از آن جایی که خاتمهٔ قرارداد باعث ایجاد مسئولیت‌های حقوقی‌ای مثل پرداخت تمام حق الزحمه است دانستن آن برای هر دو طرف مهم است.
- ضمائم: طرفین ممکن است مدارک دیگری در مسیر همکاری‌شان داشته باشند که بهتر است آن را به قرارداد ضمیمه کنند و دقیقاً مشخص کنند که این ضمائم کدامند.
همانطور که گفتیم مهمترین اجزای قرارداد بندهای آن هستند که به مهم‌ترین‌های آن اشاره کردیم، با این حال هر قرارداد ناشی از توافق دو یا چند شخص است پس می‌تواند بندهای متفاوتی داشته باشد اما برای این که آن قرارداد اصولی باشد و در هنگام ایجاد اختلاف بتواند راهنمای قاضی قرارگیرد آوردن این بندها ضروری به نظر می‌رسد.
شما می‌تواند به هر قراردادی که نیاز دارید از طریق بانک قراردادهای وینداد به آن دسترسی داشته باشید و یا سوالات مربوط به قراردادتان را از کارشناسان حقوقی وینداد بپرسید.
قرارداد اصولی با وینداد
قرارداد، مهمترین مدرک اثبات ارتباط و همکاری میان طرفین است پس استاندارد بودن آن باعث بهتر شدن رابطهٔ آن‌ها می‌شود، شما می‌توانید برای تهیه قرارداد مورد نظر خود به بانک قراردادهای وینداد مراجعه کنید یا درخواست تنظیم قرارداد مورد نظرتان را به ما ارائه دهید.
