امروزه با گسترش روزافزون استفاده از فضای سایبری و اینترنت شاهد به وجود آمدن برخی از عناوین مجرمانه در این حیطه هستیم.بنابراین از آن‌جایی که امکان مجازات کردن هیچ مجرمی قبل از تصویب ماده قانونی وجود ندارد، قانون جرایم رایانه‌ای برای عناوین مجرمانه جدید همانند تخریب و اخلال در داده (هک) تصویب گردید. در این قانون عناوین مجرمانه در ارتباط با فضای سایبری را جرم‌انگاری و خلاء قانونی در این خصوص را برطرف نموده است.در واقع این قانون تمام قربانیان فضای سایبری را مورد حمایت قرار داده است.
یکی از عناوین مجرمانه در فضای مجازی تخریب و اخلال در داده (هک) می‌باشد. هک کردن اصطلاحی است که به طور حتم تاکنون به کرات به گوش شما خورده است. ما در این مطلب در صدد هستیم تا به طور مختصر در خصوص جرم تخریب و اخلال در داده (هک) و آثار و مجازات آن توضیحاتی ارائه نماییم.
منظور از جرم تخریب و اخلال در داده (هک) چیست؟
جرم تخریب یا اخلال در داده‌های رایانه‌ای یا هک اصطلاحی نسبتاً جدید و مرتبط با فضای سایبری می‌باشد که در قانون جرایم رایانه‌ای ماده‌ای به آن اختصاص داده شده است.در این ماده مقرر شده است حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش کردن داده‌های دیگری از سیستم های رایانه‌ای یا مخابراتی جرم بوده و مجازات قانونی در پی دارد.
هک نیز اصطلاحی است که امروزه به وفور از آن استفاده می‌شود و تبلیغات زیادی نیز در فضای مجازی مبنی بر هک کردن وسایل شخصی دیگران در جهت دستیابی به داده‌های آن‌ها وجود دارد در حالی که باید بدانیم کنجکاوی بیش از حد نسبت به حریم شخصی دیگران از نظر قانون‌گذار جرم محسوب شده و مجازات قانونی دارد.
موضوع جرم تخریب و اخلال در داده (هک) همانطور که در ماده قانونی فوق نیز اشاره شده است، حذف، تخریب، مختل یا غیرقابل پردازش کردن داده‌ها و اطلاعات موجود در سیستم‌های رایانه‌ای است.داده‌های رایانه‌ای اگرچه جزء اموال مادی محسوب نمی‌شوند لکن دارای ارزش معنوی بوده و بنابراین قابل حمایت می‌باشند.در این جرم وسیله ارتکاب جرم رایانه و مکان ارتکاب جرم اصطلاحاً در فضای مجازی می‌باشد بدین‌ترتیب که چنانچه شخصی خسارت عمدی به رایانه شخصی وارد نماید به هیچ وجه از مصادیق جرم تخریب و اخلال در داده (هک) نبوده و صرفاً در قالب جرم تخریب (مندرج در ماده ۶۷۶و۶۷۷قانون مجازات اسلامی)قابل پیگرد قانونی می‌باشد.
منظور از داده چیست؟
به طور کلی داده هر آن چیزی است که متعلق به دیگران باشد؛ حال چه آن داده باارزش باشد و چه بی ارزش.بنابراین حتی اگر شخصی داده‌های مستهجن شخص دیگری را حذف، تخریب، مختل یا غیر قابل پردازش کند به مجازات مقرر در همین ماده محکوم خواهد شد.
همچنین لازم به ذکر است که منظور از داده موضوع این جرم، داده متعلق به شخص حقیقی دیگری می‌باشد.چرا که در خصوص داده‌های دولتی بند ج ماده ۲۶قانون جرایم رایانه‌ای بیان می‌دارد: «داده ها یا سامانه های رایانه‌ای یا مخابراتی متعلق به دولت یا نهادها و مراکز ارائه دهنده خحدمات عمومی باشد، مرتکب به بیش از دو سوم حداکثر یک یا دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد».
آیا فعل تخریب یا اخلال در داده های رایانه‌ای جرم‌انگاری شده است؟
قانون جرایم رایانه‌ای مصوب سال ۱۳۸۸در مواد ۸ ،۱۱،۱۲،۱۳و۱۷ درباره مجازات کسانی که به صورت غیرمجاز به داده‌های اطلاعاتی افراد شامل صوت، تصویر یا متن گفتگوها و به طور کلی هر داده‌ای که در فضای مجازی متعلق به افراد است دستبرد می زنند، بحث کرده و مجازات‌هایی نظیر حبس یا جزای نقدی پیش‌بینی نموده است.در ماده ۸قانون جرایم رایانه‌ای برای این جرم مجازات مقرر گردیده است بدین ترتیب که بیان می دارد: «هر کس به طور غیر مجاز داده‌های دیگری را از سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل داده حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش کند، به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد».
بنابراین همانطور که در ماده قانونی مقرر گردیده است، تخریب یا اخلال در داده‌های رایانه‌ای جرم انگاری شده و مجازات آن حبس یا جزای نقدی و در برخی موارد هر دو مجازات می‌باشد.
نحوه رسیدگی به جرم تخریب و اخلال در داده (هک)
رسیدگی به جرایم رایانه‌ای نیز مانند سایر جرایم در دادسرای محل وقوع جرم می‌باشد و چنانچه دادسرای محل وقوع جرم مشخص نباشد، دادسرای محل کشف جرم اقدام به انجام تحقیقات مقدماتی می‌نماید.شایان ذکر است در خصوص جرایم رایانه‌ای دادسرای ویژه جرایم رایانه‌ای راه‌اندازی گردیده است که نشان از اهمیت بالای رسیدگی به این قبیل جرایم دارد و در این دادسرا به طور تخصصی به جرایم مرتبط با فضای سایبر رسیدگی خواهد شد.
نقش وکیل در پیگیری امور مرتبط با جرم تخریب و اخلال در داده (هک)
در خصوص توضیح نقش وکیل در این جرایم ابتدا بهتر است به این امر اشاره کنیم که امروزه به این جهت که زمینه‌های زیادی برای فعالیت وکلا ایجاد شده است، طبیعتاً یک وکیل نمی‌تواند در همه زمینه‌ها متبحر و متخصص باشد.بنابراین اگر حتی وکیلی چنین ادعایی کند، لازم است است بدانید که این ادعا برخلاف روند سابق به هیچ وجه مطلوب نبوده و مزیت یک وکیل محسوب نمی‌شود و اتفاقاً این امر به معنای عدم تخصص وکیل در زمینه‌های کاری وی می‌باشد.از این رو بهتر است مسائل و مشکلات حقوقی خود را صرفاً به وکلایی که در زمینه مورد نظر شما دارای تخصص هستند، بسپارید.
ما در تیم وینداد مفتخریم که با وکلایی همکاری می‌کنیم که در زمینه‌های کاری خود متخصص بوده و شما می‌توانید با اطمینان کامل امور حقوقی و کیفری خود را به آن‌ها بسپارید.
در این خصوص هم چنانچه شما با جرم تخریب یا اخلال داده‌های خود مواجه شدید و یا اطلاعات شما از سوی شخص یا اشخاصی مورد هک واقع گردید، بهتر است با یک وکیل کیفری متخصص در این حوزه موضوع را مطرح کرده تا از مشاوره حقوقی وی بهره برده و یا طرح شکایت کیفری را به او بسپارید. در این صورت شما مطمئن‌تر می‌توانید حقوق ضایع شده خود را احقاق نمایید. در این راستا در صورتی که قصد انعقاد قرارداد با وکیل دارید می توانید به بخش درخواست وکیل مراجعه نمایید.
