جرائم رایانه‌ای دسته‌ای از جرائم جدیدی در نظام حقوقی ایران محسوب شده که دربردارنده قوانین و مقررات خاصی همانند قانون جرائم رایانه‌ای هستند. جرائم مزاحمت در فضای مجازی به عنوان یکی از مصادیق جرائم رایانه‌ای در قوانین ایران به رسمیت شناخته شده‌اند که مصادیق مختلفی دارند و تفاوت‌های عمده‌ای میان جرائم مزاحمت در فضای مجازی و جرائم مزاحمت سنتی وجود دارد. به جهت آنکه فضای مجازی دسترسی بسیاری را برای کاربران فراهم می‌آورد ممکن است بعضی از افراد از این بستر به شکل صحیح استفاده ننموده و مبادرت ارتکاب چنین جرمی نماید. بدین جهت در این مطلب قصد داریم تا به قوانین و مقررات پیرامون جرائم مزاحمت در فضای مجازی بپردازیم و ارکان این جرم را بررسی نماییم.
فراموش نکنید که وینداد بستری را آماده کرده است تا به راحتی بتوانید وکیل متخصص برای مشکل حقوقی خود در حوزه دعاوی جرائم رایانه‌ای را انتخاب کنید. برای این کار کافی است که مسائل حقوقی خود را ثبت کنید تا ما پس از بررسی دعوای مطرح شده، وکیل متخصص برای دعوا را به شما معرفی کنیم تا با هزینه‌ای معقول دفاع از پرونده‌شما را در کلیه مراحل دادرسی در دادگاه‌ها و سایر مراجع ذی صلاح برعهده بگیرد.
آیا در قانون‌های ایران جرمی تحت عنوان بر جریم مزاحمت در فضای مجازی وجود دارد؟
به صورت کلی، می‌توان بیان داشت که جرائم مزاحمت در فضای مجازی به جرائم رایانه‌ای اطلاق می‌شود که با استفاده از رایانه یا سایر سیستم‌های دیجیتال و در بستر فضای مجازی توسط اشخاص صورت گرفته و به موجب آن فردی که عمدتاً بانوان هستند مورد آزار و اذیت و مزاحمت قرار می‌گیرند.
در ایران قانون جرائم رایانه‌ای نیز در سال ۱۳۸۸ برای تعیین مصادیق استفاده مجرمانه از سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی از جمله جرائم مزاحمت در فضای مجازی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. که در حال حاظر قانون اصلی حاکم بر جرم مذکور قانون جرائم رایانه‌ای است.
مصادیق جرم‌های مزاحمت
۱. مزاحمت برای اطفال و بانوان به صورت سنتی
اولین مورد از جرائم مربوط به مزاحمت، ایجاد مزاحمت برای اطفال و بانوان در فضای واقعی و در جامعه است. در این راستا ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی مقرره‌ای را در بر دارد.
ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی مقرر کرده است که: «هرکسی در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان شود و با الفاظ مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین کند جرم مزاحمت به حبس از ۲ تا ۶ ماه و تا (۷۴) ضربه شلاق است.»
البته توجه نمایید که این جرم متفاوت از جرائم مزاحمت در فضای مجازی است. علاوه بر این اگر بزه دیده طفل یا زن نباشد موضوع مشمول ماده ذیل است.
وفق ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی، هرکس به وسیله چاقو یا هرنوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از شش ماه تا دو سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
۲. مزاحمت از طریق انتشار محتویات مستهجن
ماده ۱۵ قانون جرائم رایانه‌ای مقرر نموده است که: «هرکس از طریق سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده مرتکب اعمال زیر شود، به ترتیب زیر مجازات خواهد شد: الف) چنانچه به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن، آنها را تحریک، ترغیب، تهدید یا تطمیع کند یا فریب دهد یا شیوه دستیابی به آنها را تسهیل نموده یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هردومجازات محکوم خواهدشد. ارتکاب این اعمال در خصوص محتویات مبتذل موجب جزای نقدی از دومیلیون (۲.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال است ب) چنانچه افراد را به ارتکاب جرائم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روان‌گردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت‌آمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کرده یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.
تبصره: مفاد این ماده و ماده (۱۴) شامل آن دسته از محتویاتی نخواهد شد که برای مقاصد علمی یا هر مصلحت عقلایی دیگر تهیه یا تولید یا نگهداری یا ارائه یا توزیع یا انتشار یا معامله می‌شود.»
بنابراین انجام جرائم مزاحمت در فضای مجازی از طریق به اشتراک گذاری تصاویر مستهجن نیز ممکن است.
۳. مزاحمت تلفنی
جرائم مزاحمت در فضای مجازی ممکن است از طریق تلفن نیز صورت گیرد که در این صورت ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی اعمال می‌شود.
ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی مقرر داشته است که هرگاه کسی به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، مرتکب به حبس از یک تا شش ماه محکوم خواهد شد.
نتیجه گیری
همانطور که ملاحظه نمودید جرائم مزاحمت در فضای مجازی دارای نکات و مصادیق مختلف و مهمی است که عدم توجه به انها ممکن است آثار قانونی بسیاری در پی داشته باشد. در این رابطه اگر قصد شکایت از فردی را به اتهام ارتکاب جرم مذکور دارید می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره تلفنی یا درخواست وکیل، از مشاوره حقوقی تیم وینداد بهره مند گردید.
