شکایت به مراجع قانونی، موضوع مهمی در نظام حقوقی هر کشور محسوب می‌شود. یکی از مراجع دادخواهی در نظام حقوقی ایران، دیوان عدالت اداری است. در این مطلب قصد داریم تا شما را با دیوان عدالت اداری آشنا کنیم و نحوه شکایت در دیوان عدالت اداری را تحلیل و بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
منشا تشکیل دیوان عدالت اداری
استناد قانونی تشکیل دیوان عدالت اداری، اصل ۱۷۳ قانون اساسی ایران است. این اصل بیان می‌دارد:
به منظور رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات مردم نسبت به مامورین یا واحدها با آیین‌نامه‌های دولتی و احقاق حقوق آنها، دیوانی به نام «دیوان عدالت اداری» زیر نظر رئیس قوه قضاییه تاسیس می‌گردد.
بنابراین عموم افراد می‌توانند در صورتی که نسبت به ماموران، ادارات و یا آیین‌نامه‌های دولتی شکایت و اعتراضی دارند، برای احقاق حقوق خود به دیوان عدالت اداری شکایت کنند.
برای آن که بیشتر با اختیارات دیوان عدالت اداری و نحوه طرح شکایت در آن آشنا شوید به خواندن این مطلب ادامه دهید.
اختیارات دیوان عدالت اداری
ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری اختیارات دادرسی این مرجع را به شرح زیر دسته‌بندی کرده است:
۱) رسیدگی به شکایات و تظلّمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از:
الف) تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه‌ها و سازمانها و موسسات و شرکتهای دولتی و شهرداری‌ها و سازمان تامین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها
ب) تصمیمات و اقدامات ماموران واحدهای مذکور در بند «الف» در امور راجع به وظایف آنها
۲) رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی هیات‌های رسیدگی به تخلفات اداری و کمیسیون‌هایی مانند کمیسیون‌های مالیاتی، هیات حل‌اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون موضوع ماده (۱۰۰) قانون شهرداری‌ها منحصراً از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها
۳) رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان واحدها و موسسات مذکور در بند (۱) و مستخدمان موسساتی که شمول این قانون نسبت به آنها محتاج ذکر نام است اعم از لشکری و کشوری از حیث تضییع حقوق استخدامی
مثلا اگر کارمند شهرداری منطقه‌ای از تهران، نسبت به عدم تغییر وضعیت استخدامی او و یا تعلل در ترفیع مقامی که به لحاظ قانونی به او تعلق می‌گیرد، شکایتی داشته باشد، می‌تواند از شهرداری مذکور به دیوان عدالت اداری شکایت کند.
شکایت از شهرداری‌ها، آموزش و پرورش، اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان تامین اجتماعی و دستگاه‌های نظامی و انتظامی، رایج‌ترین حوزه‌های شکایت در دیوان عدالت اداری هستند.
مراحل شکایت در دیوان عدالت اداری
رسیدگی به شکایت در دیوان عدالت اداری و طرح دعاوی مالی مراحل مختلفی دارد. در ادامه به اختصار این مراحل را بررسی می‌کنیم.
تنظیم دادخواست و تصدیق مدارک
ماده ۱۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، گام اول برای طرح شکایت در دیوان عدالت اداری را تنظیم و طرح دادخواست معرفی کردده است. دادخواست مذکور باید در برگه‌های مخصوص این کار و به زبان فارسی نوشته شود.
تهیه برگه دادخواست می‌تواند از طریق دانلود از سامانه اطلاع رسانی دیوان عدالت اداری و یا دفاتر پستی سراسر کشور انجام شود.
در دادخواست باید مشخصات شاکی و مشتکی عنه (شخصی که از او شکایت می‌شود) ، شامل نام و نشانی و… ذکر شود.
در ادامه باید خواسته یا موضوع دعوی به طور روشن اما خلاصه نگاشته شود. سپس در شرح شکایت، باید متن شکایت به طور کامل و با جزئیات و بدون خط خوردگی خاصی نوشته شود. در نهایت نیز توسط شاکی یا وکیل او امضا شود.
در مرحله بعد باید تصاویر مدارک و مستندات شکایت به دبیرخانه و یا دفاتر شعب دیوان عدالت اداری برای تصدیق اعتبار آنها تسلیم شود. مدارکی مانند تصاویر شناسنامه و کارت ملی نیز باید به مستندات الصاق شوند.
هزینه دادرسی در دیوان عدالت اداری
هزینه اولیه، الصاق تمبر دادگستری بر روی دادخواست است که ۱۵ هزار تومان هزینه در بر دارد. همچنین پرداخت هزینه‌های تصدیق مدارک (هر سند هزار تومان) بر عهده شاکی خواهد بود.
نکاتی درباره تحویل دادخواست
دادخواست تنظیم شده، باید در عرض سه ماه از زمان تصمیم مراجع اداری (که مورد اعتراض و شکایت قرار گرفته است)، به دیوان عدالت اداری تحویل داده شود.
پس از تنظیم دادخواست و تصدیق ضمایم و مستندات، تمام این مدارک باید به صورت حضوری و یا با پست سفارشی به دبیرخانه دیوان عدالت اداری تحویل داده شود (نشانی دبیرخانه مرکزی دیوان: بزرگراه ستاری، خیابان مخبری، نبش ایران‌زمین).
پس از انجام این مرحله و تعیین شعبه رسیدگی، به شاکی، کد رهگیری، شماره پرونده و برخی اطلاعات مرتبط با پیگیری شکایت داده می‌شود.
فراموش نکنید که برای شکایت از هر یک از نهادهای تحت صلاحیت رسیدگی دیوان عدالت اداری باید مدارک و مستندات مخصوصی را جمع‌آوری کنید و پرونده مخصوص به آن موضوع را تشکیل دهید.
برخی نکات دیگر درباره شکایت در دیوان عدالت اداری
ظرفیت شکایت در دیوان عدالت اداری، شباهت فراوانی به نظام شکایت در دادگاه‌های عمومی دارد.
امکان تجدیدنظرخواهی، اعاده دادرسی، ورود ثالث به پرونده، جلب ثالث به پرونده و اعتراض ثالث همواره در فرآیند رسیدگی به شکایات وجود دارد.
همچنین شاکی در صورتی که اثبات کند که بر اثر تصمیم مراجع اداری، حقی از او چنان ضایع شده است که احتمال ورود خسارت شدید آنی به او بالاست، می‌تواند از ظرفیت درخواست دستور موقت نیز استفاده کند. بدیهی است که تشخیص این امر و صدور دستور موقت بر عهده دادرس پرونده خواهد بود.
درباره شکایت در دیوان عدالت اداری سوالی دارید؟
دیوان عدالت اداری یکی از پر مراجع‌ترین مراجع دادرسی در کشور محسوب می‌شود. هر شخص اعم از حقیقی یا حقوقی می‌تواند دیوان عدالت اداری را به عنوان محکمه‌ای در راستای احقاق حقوق اداری و استخدامی خود در نظر بگیرد.
در این مطلب سعی شد تا صلاحیت دیوان بررسی شده و نحوه طرح دادخواست و شکایت در دیوان عدالت اداری تا حدی تشریح شود.
با این حال نباید فراموش کرد که موفقیت در پرونده‌های دیوان عدالت اداری، تا حد بسیار زیادی به تنظیم درست و دقیق اوراق قضایی مانند دادخواست بستگی دارد. همچنین جمع‌آوری مستندات و ادله نیز امری تخصصی به حساب می‌آید.
به همین دلیل توصیه می‌شود تا با استفاده از خدمات وینداد اعم از تنظیم دادخواست، به کارگیری وکلای دادگستری با تجربه در پرونده‌های اداری و یا دریافت مشاوره‌های حقوقی، مسیر هموارتری را برای دفاع از حقوق خود خلق کنید.
