تعریف شریک در انواع مختلف شرکت متفاوت است و حقوق و وظایف متفاوتی دارند. در این مقاله تصمیم داریم شما را با مهم ترین وظایف و حقوق شرکا در شرکت مسئولیت محدود آشنا کنیم. چرا که در صورت آشنایی با حقوق شرکا در شرکت مسئولیت محدود برنامه‌ریزی برای پیشرفت شرکت امکان‌پذیرتر خواهد بود.
در ابتدای امر برای آشنایی با این حقوق باید یک تعریف از شرکت مسئولیت محدود داشته باشیم.
جایگاه شریک در شرکت مسئولیت محدود
در قانون تجارت، شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل داده‌اند. سهامداران در این شرکت همان شرکا هستند و مسئولیت سهامداران در شرکت با مسئولیت محدود به میزان آورده آن‌هاست و بدون اینکه سرمایه را به سهام یا قطعات سهام تقسیم کنند، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت هستند. ضمنا برای حداقل سرمایه ثبت شرکت مسئولیت محدود هیچ مبلغی تعیین نشده است.
بر اساس قوانین شرکت با مسئولیت محدود، شرکا باید کل مبلغ سرمایه شرکت را در ابتدای ثبت تامین کنند. همچنین اگر اعضای این شرکت‌ها کمتر از ۱۲ نفر باشد، الزامی به انتخاب بازرس نخواهند داشت.
حقوق شرکا در شرکت مسئولیت محدود
اعمال تصمیمات و حقوق شرکا در شرکت مسئولیت محدود با رای‌گیری و اخذ تعداد مشخصی رای اتفاق می‌افتد. دانستن این موارد شما را با مزایا و معایب ثبت شرکت مسئولیت محدود بیشتر آشنا می‌کند. موارد زیر از جمله حقوق شرکا در شرکت مسئولیت محدود و همچنین مسئولیت افراد در شرکت مسئولیت محدود است که می‌توانند در شرکت اعمال کنند.
۱) تقسیم سود و زیان شرکت
سود و زیان ناشی از شرکت، نتیجه منطقی قرارداد شرکت است و قانون مدنی در این باره می‌گوید:
هریک از شرکا به نسبت سهم خود در نفع و ضرر سهیم هستند.
نکته قابل توجه این است که قاعده‌ای که در این ماده بیان شد، آمرانه نیست و شرکا می‌توانند تقسیم سود و زیان را به شیوه‌های دیگر نیز مقرر کنند.
آزادی نحوه تقسیم سود میان شرکا در شرکت مسئولیت محدود را نمی‌شود بدین صورت تفسیر کرد که تمامی سود شرکت را فقط به یکی از شرکا بدهند چون این امر خلاف ذات عقد شرکت است.
- یکی از شروط ممنوعه در عقد شرکت این است که سهامداران یکی از شرکا را کاملا از بردن سود منع کنند. اگر این شرط در اساسنامه شرکتی بیاید، می‌توان این شرط را نادیده گرفت.
- علاوه بر شرط بالا شرط دیگری نیز ممنوع است. سهامداران شرکت نمی‌توانند توافق کنند در صورت ضرر شرکت، یک یا چند شریک کلا از تحمل ضرر معاف باشند. این مورد حتی اگر در اساسنامه شرکت مسئولیت محدود قید شود نیز موثر نخواهد بود.
۲) تعیین مدیر یا مدیران شرکت
درست است که اداره شرکت از وظایف هیئت مدیره شرکت مسئولیت محدود است؛ اما تعیین مدیر یا مدیران شرکت برعهده شرکاست که می‌توانند آن را از بین خود اعضای شرکت یا خارج ازآن انتخاب نمایند. درصورتی که همگی شرکا به اتفاق آرا از عملکرد مدیر ناراضی باشند، می‌توانند آن را از سمت خود، عزل کنند.
۳) تغییر اساسنامه
اساسنامه شرکت نوعی قرارداد است که شرکا با همفکری یکدیگر آن را پذیرفته اند و می‌توانند به اتفاق آرای شرکا اقدام به ثبت تغییرات اساسنامه شرکت مسئولیت محدود کنند یا آن را برهم بزنند.
۴) فسخ شرکت
این حق درصورتی برای شرکا وجود دارد که در اساسنامه از شرکا سلب نشده و ناشی از حق اضرار نباشد.
فسخ یا انحلال شرکت مسئولیت محدود در صورتی ممکن است که در اساسنامه این حق از شرکاء سلب نشده و ناشی از قصد ضرر رساندن نباشد. تقاضای فسخ باید شش ماه قبل از فسخ کتباً به شرکاء اعلام شود.
۵) نظارت بر اداره شرکت
از جمله حقوق شرکا در شرکت مسئولیت محدود را حق نظارت بر امور شرکت و کسب اطلاع از وضعیت مالی شرکت است. در صورتی که در رای‌گیری تصمیم بر عزل مدیری باشد آنها قدرت عزل مدیر را دارند.
عزل مدیر شرکت مسئولیت محدود از طریق دادگاه: قانون تجارت در مورد نظارت مقامات قضایی بر اداره امور شرکت سکوت کرده، چون کنترل و اداره شرکت را فقط برعهده شرکا گذاشته‌است.
تنها دخالتی که دادگاه می‌تواند در بحث اداره شرکت داشته باشد این است که کسی از شرکا درخواست دهد تا طرز اداره شرکت مورد بررسی قرار دهد و درصورت وجود دلیل موجه، با مراجعه به کارشناس حکم انحلال شرکت را صادر کند.
البته زمانی شریک یا شرکا می‌توانند برای نظارت به اداره شرکت به دادگاه مراجعه کنند که همه شرکا از طرز کار مدیر رضایت داشته باشند و تعداد اندکی از آنها نارضایتی داشته باشند؛ زیرا درصورتیکه همه شرکا از طرز کار مدیر رضایت نداشته باشند می‌توانند به اتفاق آرا مدیر را از سمت وی عزل کنند.
هرگاه مدیر، در انجام وظایف خود از حدود اختیاراتش خارج شده باشد، شرکا می‌توانند اقدامات مدیر را تنفیذ کنند. در صورتی که در اساسنامه شرکت پیش‌بینی خاصی در این مورد نشده باشد، تصمیم راجع به تنفیذ اقدامات مدیر، باید به اتفاق آرا صورت بگیرد.
۶) حق خروج جانشین شریک بعد از فوت شریک اصلی
اگر یکی از شرکاء فوت کند، بقاء و ادامه شرکت موقوف به رضایت سایر شرکاء و قائم‌مقام متوفی خواهد بود. در صورتی که سایر شرکاء به بقاء شرکت تصمیم داشته باشند، قائم‌مقام متوفی باید در مدت یک ماه از تاریخ فوت رضایت یا عدم رضایت خود را راجع به بقاء شرکت کتباً اعلام نماید.
اگر قائم‌مقام متوفی از ادامه فعالیت شرکت رضایت داشت، در اعمال شرکت در مدت مزبور از نفع و ضرر شریک خواهد بود. ولی اگر اعلام عدم رضایت کند در سود مدت مذکور شریک است و نسبت به ضرر آن مدت سهیم نخواهد بود.
سکوت تا انقضای یک ماه در حکم اعلام رضایت است.
۷) تغییر قالب شرکت
در مورد تبدیل شرکت مسئولیت محدود به سهامی خاص یا تبدیل شرکت سهامی خاص به شرکت مسئولیت محدود، منع قانونی خاصی ندارد و با اتفاق آرای شرکا این امکان وجود ندارد. پیش از این تفاوت شرکت مسئولیت محدود با شرکت سهامی خاص را در مقالات مجله حقوقی وینداد بررسی کرده‌ایم.
۸) تغییر تابعیت شرکت
برای تغییر تابعیت شرکت، با اتفاق رای شرکا می‌توان آن را تغییر داد.
استثنائات مسئولیت شرکا در شرکت با مسئولیت محدود
هنگام ثبت شرکت باید بدانید که میزان مسئولیت شرکا در شرکت با مسئولیت محدود تا میزان آورده‌ی آنها است و در قبال دیون تصفیه‌نشده شرکت مسئولیتی ندارند. البته این قاعده استثنائاتی نیز دارد:
۱) هرگاه در نام شرکت عبارت «با مسئولیت محدود» قید نشود؛ براساس همان ماده، آن شرکت در مقابل اشخاص ثالث شرکت تضامنی محسوب می‌شود. در نتیجه هریک از شرکا ملزم به تصفیه تمام دیون باقیمانده شرکت خواهد بود.
۲) برخلاف شرکت تضامنی که وجود نام یکی از شرکا در نام شرکت الزامی است، ذکر نام یکی یا چند تن از شرکا در انتخاب نام شرکت مسئولیت محدود ممنوع است. در صورت عدم رعایت این ممنوعیت، شریک یا شرکایی که نام آنها قید شده در حکم شریک شرکت تضامنی محسوب و مسئول کلیه دیون باقیمانده شرکت خواهند بود.
۳) شرکاء نسبت به قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهم‌الشرکه‌های غیرنقدی معین شده، در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارند.
در شرکت مسئولیت محدود باید آورده‌های غیرنقدی را تقویم و تسلیم کنند. شرکا نسبت به مبلغی که آورده غیرنقدی را تقویم کرده‌اند، درمقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارند.
۴) شرکتی که بدون پرداخت آورده نقدی یا بدون مشخص کردن و پرداخت آورده غیرنقدی یا بدون ذکر جداگانه مبلغ تقویم‌شده هریک از آورده‌های غیرنقدی تشکیل شده باشد باطل تلقی می‌شود.
در این حالت با استناد ماده ۱۰۱ ق.ت:
-
- شرکایی که با امضا یا اقدام ایشان تخلف صورت گرفته است،
- هیآت ناظران شرکت مسئولیت محدود،
- مدیرانی که در زمان رخ دادن سبب بطلان یا بلافاصله بعد از آن برسرکار بوده ولی درخصوص رفع ایراد قانونی انجام وظیفه نکرده‌اند،
در مقابل سایر شرکا و اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارند.
جمع‌بندی
با توجه به اینکه شرکای شرکت مسئولیت محدود، یکی از ارکان مهم در شرکت هستند و تعداد زیادی از افراد به عنوان شریک وارد شرکت می‌شوند، در این مقاله انحصارا به بررسی حقوق شرکا در شرکت مسئولیت محدود پرداختیم و امید داریم که افراد به حقوق خود به عنوان شریک در شرکت آشنا شوند.
در این رابطه سوالات خود را از کارشناسان حقوقی و ثبتی وینداد بپرسید و آنها در تمام مراحل ثبت شرکت و تغییرات آن در کنار شما خواهند بود.
سوالات متداول
مسئولیت شرکا در شرکت با مسئولیت محدود چگونه است؟
اصولا در شرکت مسئولیت محدود، مسئولیت شریک تا میزان آورده اوست و درقبال دیون تصفیه نشده شرکت مسئولیتی ندارد. موارد بیشتر در مقاله بررسی شد.
شرکا در شرکت با مسئولیت محدود از چه حقوقی برخوردار هستند؟
شرکا در این نوع شرکت از حقوق مختلفی برخوردار هستند که با میزان مشخصی از تعداد آرا می‌توانند آن حقوق را اعمال کنند؛ مثل: تغییر تابعیت شرکت، نظارت بر اداره شرکت، تغییر اساسنامه و موارد بیشتر که در مقاله به آن پرداختیم.
