در حال حاضر، مشکلات اقتصادی بیش از هر زمانی به اقشار متوسط و کم‌درآمد جامعه فشار وارد کرده است. در این زمان، دریافت وام از بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، یکی از رایج‌ترین راهکارهای اقتصادی بسیاری از مردم برای دستیابی به اهداف مالی خود به حساب می‌آید. اما بسیاری از افراد به دلایل مختلفی ترجیح می‌دهند تا به جای استفاده از وام‌های بانکی، به دریافت وام از صندوق‌های قرض‌الحسنه خانوادگی بپردازند. برای راه‌اندازی یک صندوق خانوادگی، تنظیم اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی ، نخستین گام ضروری محسوب می‌شود.
در این مطلب، قصد داریم تا به موضوع رایج تنظیم اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی و نکات حقوقی آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
منظور از صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی چیست؟
تردیدی نیست که دریافت وام از بانک‌ها، اقدامی با تشریفات زیاد و بعضا دشوار برای بسیاری از افراد محسوب می‌شود. همچنین مدت زمان نسبتا زیاد انتظار برای دریافت وام بانکی نیز موضوعی است که نمی‌توان از آن به سادگی عبور کرد. همچنین سودهای بالای بانکی از مهم‌ترین دافعه‌هایی هستند که برخی بسیاری افراد از آنها اجتناب می‌کنند.
به همین خاطر، عده‌ای ترجیح می‌دهند تا برای دریافت وام، اقدام به استفاده از صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی (یا صندوق فامیلی) کنند چرا که این صندوق‌ها، فاقد اکثر مشکلات دریافت وام بانکی هستند.
صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی زمانی تشکیل می‌شود که یک عده از افراد که غالبا خویشاوند یا دوست و آشنای یکدیگر هستند، بر پایه اعتماد متقابل، اقدام به جمع‌آوری پول ماهانه از اعضا و قرعه‌کشی منظم می‌کنند و بر همین اساس به اعضای صندوق، مقدار مشخصی وام اعطا می‌کنند.
جذابیت استفاده صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی نباید سبب شود تا افراد بدون آگاهی‌های لازم و عدم اشراف به مسائل حقوقی این صندوق‌ها، اقدام به تشکیل این صندوق و عضویت در آن کنند.
تنظیم اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی اقدام مهمی در جهت کاهش موانع حقوقی و اختلافات احتمالی است. در ادامه به برخی از نکات تنظیم اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی می‌پردازیم.
نکات حقوقی تنظیم اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی چیست؟
برای آنکه اساسنامه مناسبی برای صندوق خانوادگی خود طراحی کنید، باید به موضوعات مختلفی توجه داشته باشید. تنظیم اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی هرچند به دشواری تنظیم یک قرارداد حقوق نیست، اما باید به برخی نکات حقوقی که در ادامه آمده است، توجه کرد:
اعضای صندوق را مشخص کنید!
از آنجایی که این صندوق‌ها، متشکل از اعضای خویشاوند هستند، باید معیار خویشاوندی در اساسنامه ذکر شود.
عضویت محدود به خویشان درجه اول و دوم، افراد با نام‌خانوادگی مشخص، ارائه معرف قبل از عضویت، تایید عضویت مشروط به موافقت سایر اعضا و… از رایج‌ترین معیارهای عضویت در صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی هستند.
میزان حق عضویت را معین کنید!
اصولا در صندوق‌های خانوادگی، هر شخص موظف است ماهانه مبلغ مشخصی را به حساب مخصوص صندوق واریز کند. این مبلغ که گاه تحت عنوان حق عضویت و گاه تحت عنوان سهم یا سهام از آن یاد می‌شود باید توسط همه اعضای صندوق به طور منظم پرداخت شود.
همچنین باید مشخص کرد که امکان تملک چند سهم وجود دارد یا خیر. غالبا اگر یک عضو حق عضویت هر سهم را افزایش دهد شانس بیشتری برای برنده شدن در قرعه‌کشی خواهد داشت.
مثلا اگر هر سهم ماهانه‌ای که هر عضو باید پرداخت کند، صد هزار تومان باشد و یک عضو پانصد هزار تومان برای یک ماه پرداخت کند، شانس برنده شدن او برای دریافت وام پنج برابر خواهد شد.
تعیین حسابدار یا امین را فراموش نکنید!
برای مدیریت امور صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی نیاز است تا یک یا چند شخص به عنوان حسابدار یا امین منصوب شوند. به این معنا که یک شخص با ارائه شماره حساب مخصوص صندوق، وجوه واریزی ماهانه را دریافت کند. همچنین با ثبت تراکنش‌های بانکی مرتبط با صندوق در یک دفتر یا یک صفحه اکسل، اطلاعات واریز وجوه به نام اشخاص را ثبت و ضبط کند.
درباره انجام قرعه‌کشی وام شفاف‌سازی کنید!
یکی از مهم‌ترین قسمت‌های اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی، تعیین شیوه قرعه‌کشی است. نکات مهم قرعه‌کشی می‌تواند شامل زمان‌بندی ماهانه قرعه‌کشی، نحوه قرعه‌کشی (دستی یا الکترونیکی)، شخص قرعه‌کشی کننده، مکان انجام قرعه‌کشی و حد نصاب تشکیل جلسات قرعه‌کشی باشد.
اصولا حسابدار یا امین صندوق، مسئول برگزاری قرعه‌کشی است و یا وظیفه قرعه‌کشی به صورت دوره‌ای میان اعضای صندوق جابجا می‌شود.
تکلیف حریم خصوصی را مشخص کنید!
شاید در نگاه اول عجیب به نظر برسد، اما معمولا در یک صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی، حریم خصوصی وجود ندارد. یعنی لیست اطلاعات واریزها، برداشت‌ها، برندگان قرعه‌کشی و سایر اطلاعات مالی مرتبط با صندوق در اختیار همه اعضا قرار می‌گیرد.
البته می‌توان خلاف این رویه نیز عمل کرد و مثلا اطلاعات واریز ماهانه اعضا را فاش نکرد و در واقع بنا را بر اعتماد متقابل اعضای صندوق در پرداخت به موقع اقساط ماهانه گذاشت.
از تضمین بازپرداخت وام غافل نشوید!
شاید این موضوع در صندوق‌های خانوادگی کمتر پیش بیاید، اما باید مراقب بود که اعضایی که وام دریافت می‌کنند، همچنان اقساط خود را بپردازند. در برخی صندوق‌ها که تعداد اعضا یا حق عضویت بالا است، می‌توان در اساسنامه دریافت برخی ضمانت‌ها را نیز شرط دریافت وام قید کرد.
مثلا اگر صندوقی ماهانه به اعضا بیست میلیون تومان وام می‌دهد، می‌تواند ارائه چک یا سفته به امین صندوق را برای تضمین بازپرداخت اقساط وام، شرط دریافت وام قرار بدهد.
حل‌‌وفصل اختلافات را جدی بگیرید!
بدون تعارف، هیچ بعید نیست که در یک صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی اختلافات حقوقی و مالی عمیقی بروز کند. به همین خاطر باید موضوع شیوه حل اختلافات را جدی گرفت.
معمولا در این صندوق‌ها شیوه اصلی حل اختلاف بر پایه مذاکره طرفین اختلاف و یا میانجی‌گری یکی از اعضای صندوق (غالبا از خویشاوندان سالخورده) صورت می‌گیرد.
نیازی به توضیح بیشتر درباره اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی دارید؟
در این مطلب مجله حقوقی وینداد، کوشیدیم تا به یکی از موضوعات شایع در میان خانواده‌های ایرانی بپردازیم. ابعاد حقوقی تاسیس و تنظیم اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی اگر چه به اندازه موضوع دریافت وام از بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری پیچیده نیست، اما ساده‌انگاری این موضوع هم چندان عاقلانه به نظر نمی‌رسد.
به همین دلیل توصیه می‌شود، هنگام تاسیس صندوق یا تنظیم اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی از مشورت با شخصی که به مسائل حقوقی آشنایی دارد، بهره‌مند شوید.
برای دریافت مشاوره یا رفع ابهام درباره تنظیم اساسنامه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی، می‌توانید با کارشناسان حقوقی وینداد در تماس باشید.
سلام لطفا یک نمونه اساسنامه صندوق خانوادگی را نیاز دارم
مطلب خیلی مفید و کاربردی بود. خسته نباشید. سپاسگزارم از راهنمایی خوبتون