رشد تکنولوژی و افزایش و سهولت دسترسی به اینترنت سبب شده است که میزان استفاده از پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در بستر اینترنت افزایش یابد. یکی از پیامرسان های اجتماعی که مورد استفاده زیادی قرار می‌گیرد، تلگرام است. بدین سو میزان جرائم تلگرامی نیز به تبع آن رشد قابل توجهی یافت. جرائم تلگرامی جرائمی هستند که در بستر فضای تلگرام و با استفاده از رایانه یا تلفن همراه توسط یک فرد یا شرکت صورت گرفته و به طریقی حق و حقوق سایر افراد را متضرر می‌نماید.
در این مطلب قصد داریم تا به مبحث جرائم تلگرامی در ایران و مجازات آن با لحاظ قانون جرائم رایانه‌ای بپردازیم.
فراموش نکنید که وینداد بستری را آماده کرده است تا به راحتی بتوانید وکیل متخصص برای مشکل حقوقی خود در حوزه دعاوی جرائم رایانه‌ای را انتخاب کنید. برای این کار کافی است که مسائل حقوقی خود را ثبت کنید تا ما پس از بررسی دعوای مطرح شده، وکیل متخصص برای دعوا را به شما معرفی کنیم تا با هزینه‌ای معقول دفاع از پرونده‌شما را در کلیه مراحل دادرسی در دادگاه‌ها و سایر مراجع ذی صلاح برعهده بگیرد.
منظور از جرائم تلگرامی چیست؟
به صورت کلی، می‌توان بیان داشت که جرائم تلگرامی به کلیه جرائم رایانه‌ای اطلاق می‌شود که با استفاده از رایانه یا سایر سیستم‌های دیجیتال و در بستر نرم افزار تلگرام توسط اشخاص انجام می‌گیرند. جعل رایانه‌ای، کلاهبرداری رایانه‌ای، سرقت رایانه‌ای، شنود غیرمجاز، اخلال در داده‌ها، نشر اکاذیب و… مصادیقی از جرائم تلگرامی هستند.
در واقع جرائم تلگرامی عمدتاً همان جرائم سنتی و متداولی هستند که در یک جامعه امکان وقوع دارند، با این تفاوت که در بستر مجازی و با استفاده از رایانه و سیستم‌های مانند آن انجام می‌پذیرند.
در این راستا قابل ذکر است که ممکن است جرائم تلگرامی که در بستر نرم افزار تلگرام محقق می‌شوند توسط شرکت یا شخص حقیقی و با استفاده از رایانه یا شبکه و در بستر سایر صورت گیرد.
آیا قانونی در رابطه با جرائم تلگرامی داریم؟
همانطور که بیان شد جرائم تلگرامی در واقع همان جرائم رایانه‌ای هستند که در بستر نرم افزار تلگرام محقق می‌شوند. توجه نمایید که در رابطه با این امر قانون خاصی نداریم و در نتیجه سابقه تقینینی جرائم تلگرامی همانند جرائم رایانه‌ای است.
اولین بار تعریف جرائم رایانه‌ای در بعد جهانی به فعالیت‌های سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (O.E.C.D) باز می‌گردد. در سال ۱۹۸۳ گروهی از متخصصان تعریفی از جرائم سایبری ارائه دادند. بدین توضیح که جرائم سایبری عبارت است از سوءاستفاده از رایانه‌ها شامل هر رفتار غیرقانونی، غیراخلاقی یا غیرمجاز مربوط به پردازش خودکار و انتقال داده.
در ایران با توجه به توسعه تکنولوژی مورخ دی ماه ۱۳۷۹ قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای تصویب و متعاقباً قانون جرائم رایانه‌ای نیز در سال ۱۳۸۸ برای تعیین مصادیق استفاده مجرمانه از سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. که در حال حاظر قانون اصلی حاکم بر جرائم تلگرامی قانون جرائم رایانه‌ای و قانون “مجازات افرادی است که در امور سمعی و بصری فعالیت می‌کنند” است.
مصادیق جرائم تلگرامی و مجازات آنها
با توجه به ماهیت و کاربردهای نرم افزار تلگرامی برخی از جرائم تلگرامی یا رایانه‌ای در این بستر قابل تحقق می‌باشند. مهم‌ترین موارد آنها عبارتند از موارد ذیل:
- جرم هتک حیثیت رایانه‌ای:
هتک حیثیت عملی است که سبب وارد شدن لطمه و آسیب به آبرو و شخصیت شخص یا اشخاصی می‌شود.
مقررات قانونی ناظر به جرم هتک حیثیت رایانه‌ای شامل ماده ۱۶ و ۱۷ قانون جرائم رایانه‌ای می‌باشد.
وفق ماده ۱۶ قانون جرائم رایانه‌ای می‌گوید: «هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
همچنین بر مبنای ماده ۱۷ قانون جرائم رایانه‌ای «هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
- جرم نشر اکاذیب رایانه‌ای
از منظر حقوقی اگر اخبار دروغ و وقایع خلاف واقع با هدف ضرر رساندن به دیگری یا مقامات رسمی منتشر شود، به این عمل نشر اکاذیب گویند.
تفاوتی که در نشر اکاذیب با هتک حیثیت وجود دارد آنست که در نشر اکاذیب لزوماً بایستی مطالبی منتشر شود که کذب بوده و مبنای حقیقی ندارد لیکن در هتک حیثیت رایانه‌ای ممکن است واقعیت و اسرار خصوصی واقعی و غیرواقعی منتشر شود که در نتیجه حیثیت شخص خدشه‌دار شود.
ماده قانونی ناظر به جرم نشر اکاذیب رایانه‌ای ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه‌ای است. وفق این ماده هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت، راسا یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یادشده به نحوی از انحا ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امکان) به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون تا چهل میلیون یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
- تولید و نشر محتوای مستهجن یا مبتذل (هرزه‌نگاری)
مصداق دیگر از جرائم رایانه‌ای عبارتست از تولید و انتشار محتویات مبتذل و مستهجن در فضای سایبری که بدان هرزه‌نگاری گویند.
مطابق ماده ۱۴ قانون جرائم رایانه‌ای؛ انتشار، توزیع یا معامله محتویات مستهجن به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی و یا تولید و نگهداری آنها به قصد تجارت یا افساد، موجب محکومیت شخص مرتکب به حبس (از ۹۱ روز تا ۲ سال) یا جزای نقدی (از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال) یا هر دوی آنها (حبس و جزای نقدی) خواهد شد.
سخن آخر
همانطور که ملاحظه نمودید جرائم تلگرامی مقرر در قانون جرائم رایانه‌ای موارد بسیاری از رفتارهای مجرمانه را شامل می‌شود. در این رابطه اگر قصد شکایت از فردی را به اتهام ارتکاب هر یک از جرائم تلگرامی دارید می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره تلفنی یا درخواست وکیل، از مشاوره حقوقی تیم وینداد بهره مند گردید.
