افزایش قیمت خودرو در ایران سبب شده است که بسیاری از افراد به سمت خرید و فروش خودرو دست دوم بروند. معامله خودرو درست دوم اگر چه مزایای مالی زیادی دارد اما چالش‌هایی نیز به همراه دارد که نیاز است خریداران نسبت به آنها آگاه باشند تا بتوانند با نهایت اطمینان و امنیت حقوقی اقدام به انجام معاملات کنند.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به سراغ بررسی نکات معامله خودرو دست دوم و خرید خودرو دست دوم رفته‌ایم.
با ما همراه باشید.
بهترین زمان خرید خودرو دست دوم را بشناسید!
به طور تخصصی خرید خودرو دست دوم در برخی مقاطع سال، به صرفه‌تر و منطقی‌تر است. یکی از زمان‌هایی که به گفته کارشناسان خرید خودرو دست دوم بهتر است، هفته‌های پس از تعطیلات نوروز و سال جدید است.
دلیل این توصیه این است که اکثر فروشندگان تا پیش از شروع سال جدید اقدام به دریافت معاینه فنی و سرویس‌های دوره‌ای فنی خودروی خود می‌کنند و از این جهت عملکرد فنی خودرو دست دوم در این مقطع بهتر است.
همچنین به دلیل کمبود تقاضا در این مقاطع، قیمت خودروی دست دوم برای خریداران به‌صرفه‌تر خواهد بود.
یکی دیگر از موقعیت‌های استراتژیک برای خرید خودرو دست دوم وقتی است که شرکت‌های خودروسازی اقدام به ثبت نام خودروی نو می‌کنند. در این زمان بسیاری از متقاضیان خرید خودروی نو، قصد فروش فوری خودروی دست دوم خود را پیدا می‌کنند.
کارشناسی فنی خودرو را جدی بگیرید!
یکی از چالش‌های عمده در معامله خودرو دست دوم، مشکلات ظاهری و فنی خودرو است. متاسفانه بدون بهره‌گیری از تخصص کارشناسان خودرو، نمی‌توان بسیاری از عیوب خودروهای دست دوم را شناسایی کرد.
به همین خاطر توصیه می‌شود با کارشناسان رسمی فنی خودرو یا دوست و یا آشنایی باتجربه در زمینه معاملات خودرو، از خودروی دست دوم بازدید کنید.
برخی موارد اصلی که باید پیش از خرید خودرو دست دوم مورد سنجش فنی قرار بگیرند، در ادامه آمده است:
– بررسی شاسی و جلوبندی خودرو از نظر سلامت و جا نخوردن
– بررسی سقف و ستون‌ها و اتاق خودرو از نظر آسیب، جوش‌خوردگی و آفتاب‌سوختگی
– بررسی لاستیک‌ها و زاپاس خودرو از نظر ساییدگی و کیفیت
– بررسی کیفیت رنگ بدنه از نظر رنگ‌شدگی و صافکاری
– بررسی قسمت زیرین خودرو و گلگیرها از نظر پوسیدگی
– بررسی سلامت موتور و سیستم برق خودرو
– بررسی دود خروجی از اگزوز از نظر رنگ
– بررسی سیم‌کشی خودرو از نظر دوام و عمر و سلامت
– بررسی لوازم جانبی خودرو
و…
کیلومتر خودرو را در معامله خودرو دست دوم لحاظ کنید!
یکی از چالش‌های اساسی در خرید خودرو دست دوم، موضوع مسافت پیموده شده توسط خودرو یا همان کیلومتر خودرو است. نباید فراموش کرد که کیلومتر خودرو ارتباط مستقیمی با استهلاک خودرو دارد. به همین خاطر در معامله خودرو دست دوم، خریدار باید حتما میزان کارکرد خودرو را بر اساس کیلومترشمار آن در نظر بگیرد تا با توجه به تخمین عمر قطعات خودرو، بتواند قیمت واقعی معامله را ارزیابی کند.
نکته مهم آن است که برخی فروشندگان با استفاده از دستکاری کیلومترشمار خودرو، میزان واقعی کارکرد خودرو را کمتر جلوه می‌دهند.
به این خاطر توصیه می‌شود از کارشناسان قنی خودرو و مکانیک‌های رسمی و معتبر در جهت تشخیص کیلومتر واقعی خودرو دست دوم استفاده کنید.
به اطلاعات بیمه‌نامه توجه داشته باشید!
در اکثر موارد فروش خودرو دست دوم به همراه بیمه نامه خودرو صورت می‌گیرد. به این معنا که فروشنده بیمه نامه فعلی خودرو را نیز در قیمت‌گذاری معامله خودرو دست دوم لحاظ می‌کند و بیمه نامه را به خریدار خودرو منتقل می‌کند.
احتمالا اگر در فضای معامله خودرو دست دوم و یا بیمه کردن خودروی خود بوده‌اید، با اصطلاح تخفیف بیمه‌نامه آشنا هستید. تخفیف بیمه بر اساس کیفیت رانندگی راننده خودرو و عدم تصادف و… محاسبه می‌شود و می‌تواند حتی نیمی از هزینه بیمه خودرو را به شکل تخفیف کاهش دهد.
پیش از خرید خودرو دست دوم لازم است خریدار به بیمه نامه و تخفیف آن توجه کند تا بتواند مزایای مالی معامله خودرو را نیز به دست آورد.
تنظیم مبایعه‌نامه خودرو را فراموش نکنید!
شاید بتوان گفت مهم‌ترین نکته حقوقی در معامله خودرو دست دوم، تنظیم مبایعه نامه خودرو یا همان قولنامه است.
هر خریدار خودروی دست دومی بایستی پیش از انجام معامله، اقدام به تنظیم مبایعه نامه کند. مهم‌ترین مفاد مبایعه نامه خودرو در ادامه آمده است:
– مشخصات طرفین معامله
– مشخصات خودروی مورد معامله (تعداد، مدل، سال تولید، شماره موتور و شاسی و پلاک، رنگ و…)
– مبلغ مورد توافق برای فروش خودرو
– زمان و مکان تعویض پلاک خودرو
– زمان و مکان انتقال سند رسمی خودرو
داشتن یک مبایعه نامه منسجم به خریدار این کمک را می‌کند که در خرید خودروی دست دوم تا حد زیادی اطمینان حقوقی داشته باشد و بتواند فروشنده را ملزم به انجام تعهدات خود کند.
از معامله وکالتی خودرو دست دوم پرهیز کنید!
معامله وکالتی خودرو به این معناست که فروشنده به خریدار وکالت تام بدهد تا خریدار خود به تنهایی تمام فرآیند نقل و انتقال و انجام معامله را انجام دهد و همزمان هم در مقام خریدار و هم در مقام فروشنده عمل کند.
معامله وکالتی خودرو می‌تواند خطرات حقوقی مختلفی برای خریدار خودرو دست دوم داشته باشد. به طور مثال اگر فروشنده در روز تعویض پلاک خودرو همراه با خریدار حضور نداشته باشد، ممکن است تخلفات و جرایم ارتکابی توسط فروشنده با خودرو، سبب شود خریدار درگیر چالش‌های حقوقی مختلفی شود که کمترین آن توقیف خودرو و پرداخت جریمه است.
به همین خاطر توصیه می‌شود تا حد ممکن از معامله خودرو دست دوم به شکل وکالتی پرهیز شود.
فریب دلالان خودرو دست دوم را نخورید!
صادقانه باید گفت که در حال حاضر فضای معامله خودرو دست دوم چندان قابل اعتماد نیست. به همین خاطر خریداران خودرو دست دوم باید همواره به نقش دلالان در خرید خودرو دست دوم توجه داشته باشند.
بسیاری از اوقات دلالان خودرو به صورت گروهی اقدام به بازارگرمی و بالا بردن قیمت خودرو دست دوم می‌کنند و سبب می‌شوند خریداران خودرو تا حدی گیج شده و نتوانند به درستی ارزیابی از معامله داشته باشند.
به همین دلیل خریداران خودرو دست دوم باید تا حد ممکن محتاط و با حوصله عمل کنند و با استفاده از دانش کارشناسان فنی و حقوقی معاملات خودرو، بهترین گزینه را انتخاب کنند.
از حقوق خود در معامله خودرو دست دوم آگاه باشید!
هر خریدار می‌تواند حتی پس از معامله خودرو دست دوم نیز، اگر شرایط وجود داشت، فسخ معامله را بخواهد و پول خود را پس بگیرد.
شرایط فسخ در معامله خرید خودرو، در اصطلاحاتی تحت عنوان «خیارات» بررسی می‌شود. منظور از خیارات همان اختیار خاتمه یک طرفه قرارداد است که در قانون مدنی به آن اشاره شده است.
به طور کلی برای فسخ قرارداد خودرو دست دوم می‌توان به چند خیار اصلی مندرج در قانون مدنی متوسل شد:
۱. خیار شرط
این خیار زمانی برای فسخ قرارداد خودرو استفاده می‌شود که طرفین معامله ماشین در مبایعه نامه قید کرده باشند که تا مدت مشخصی می‌توانند معامله را فسخ کنند.
در این زمان هر یک از خریدار و فروشنده می‌توانند با استفاده از خیار شرط اقدام به فسخ معامله ماشین کنند.
البته معمولا در قرارداد خرید خودرو دست دوم ذکر می‌شود که طرفین خیار شرط را اسقاط می‌کنند و در واقع امکان استناد به آن را از خود سلب می‌کنند.
۲. خیار تخلف از شرط
خیار تخلف از شرط زمانی کاربرد پیدا می‌کند که خریدار یا فروشنده برای انجام کامل معامله شرطی را مشخص کرده باشند و آن شرط در معامله عملی نشود.
در خرید خودرو دست دوم نیز ممکن است که خریدار معامله خودرو را مشروط به وجود ویژگی خاصی، مانند عدم وجود رنگ‌شدگی بدنه کرده باشد که اگر پس از معامله مشخص شد این شرط وجود ندارد، می‌تواند معامله را فسخ کند.
۳. خیار غبن
یکی از رایج‌ترین اسباب فسخ قانونی در خصوص معاملات خودرو دست دوم خیار غبن است. غبن به معنای ضرر و زیان در معامله به کار می‌رود.
مثلا زمانی که یکی از طرفین معامله خودرو، متوجه بشود در معامله مذکور از لحاظ قیمت و ارزش مورد معامله یا مبلغ دریافت شده زیان کرده است می‌تواند فسخ قرارداد خودرو را بخواهد.
البته این اختلاف قیمت و زیان باید طوری باشد که عرفا قابل توجه باشد و استناد به خیار غبن در موارد با اختلاف قیمت جزئی ممکن نیست.
۴. خیار تدلیس
تدلیس و تقلب در معامله خودرو دست دوم زمانی اتفاق می‌افتد که مثلا فروشنده خودرو دست دوم اقدام به فریبکاری برای انجام معامله کرده باشد.
مثلا گاهی فروشندگان خودرو با همکاری دلالان سعی در فریب خریدار دارند و بوسیله دادن اطلاعات غلط درباره خودرو دست دوم، خریدار را به سمت انجام معامله سوق می‌دهند. در چنین حالتی اگر خریدار متوجه فریب شود می‌تواند به استناد خیار تدلیس فسخ معامله خودرو را انجام دهد.
۵. خیار عیب
خیار عیب زمانی معنا دارد که خریدار خودرو متوجه عیب خودرو در زمان خرید نشود و پس از انجام معامله عیوب مذکور آشکار شود. در چنین حالتی خریدار می‌تواند برای فسخ قرارداد خودرو از خیار عیب استفاده کند.
به طور مثال اگر خریدار حین معامله خودرو متوجه نشود که سقف خودرو جوش خورده است (ماشین چپی بوده است) می‌تواند به محض آگاهی به این عیب، خواستار فسخ قرارداد شود.
۶. خیار تعذر تسلیم
تعذر تسلیم به معنای سخت یا ناممکن شدن انتقال موضوع معامله (خودرو) به خریدار است. مثلا اگر خودرویی که مورد معامله بوده است، توسط پلیس به دلیل شکایت از پلاک خودرو به جرم حمل مواد مخدر، توقیف شود، خریدار می‌تواند به دلیل عدم امکان تسلیم خودرو، قرارداد را فسخ کند.
لازم به ذکر است مبحث خیارات در معاملات خودرو نکات بیشتری دارد که پیشتر در وینداد به آن پرداخته‌ایم و در اینجا بیش از موارد گفته شده به آن نمی‌پردازیم.
درباره خرید خودرو دست دوم نیاز به راهنمایی دارید؟
در این مطلب کوشش شد تا با تدوین راهنمای جامعی درباره ابعاد فنی و حقوقی خرید خودرو دست دوم، اطلاعات مفیدی در حول این معاملات ارائه شود.
با این حال نباید از یاد برد که اصولا معاملات خودرو دست دوم به دلیل چالش‌های فراوان، نیازمند تسلط بیشتر و بیشتر بر موضوعات حقوقی و قراردادی است.
به همین خاطر توصیه می‌شود پیش از امضای قرارداد خرید خودرو دست دوم، علاوه بر استفاده از خدمات کارشناسان فنی خودرو، از دانش متخصصان حقوق قراردادها نیز بهره‌مند شوید.
ما در وینداد با داشتن تیمی از مشاوران حقوق قراردادها و وکلای دادگستری باتجربه قادر هستیم خدمات متنوعی در حوزه مشاوره حقوقی، تنظیم اوراق قضایی، تنظیم مبایعه نامه خودرو، پیگیری دعاوی حوزه خودرو و… را به شما مخاطبان گرامی ارائه کنیم.
