یک سفته فاقد مبلغ دارم، آیا می‌توانم اقامه دعوا کنم؟

ماجرای یک پرونده: اقامه دعوا بر اساس سفته فاقد مبلغ

خانم ف.ع. و آقای م.الف. زن و شوهر هستند و در حین تعیین میزان مهریه با همدیگر به این توافق رسیده‌اند که آقای م.الف. هر وقت که همسرشان خواست مهریه را به ایشان پرداخت کند و همچنین خانم ف.ع. برای انجام این تعهد یعنی پرداخت مهریه از آقای م.الف. دو فقره سفته فاقد مبلغ جهت تضمین دریافت کرده‌اند. آقای م.الف. در مدت معین توافق شده مهریه را پرداخت نکرده است و خانم ف.ع. تصمیم گرفته است که وجوه این دو فقره سفته فاقد مبلغ را دریافت کند و برای همین منظور دادخواستی را می‌نویسد و دعوای خود را در دادگاه مطرح می‌کند. اما با توجه به اینکه سفته‌های مذکور فاقد مبلغ می‌باشند، دادگاه چه رایی صادر می‌کند؟ آیا حکم به بی حقی خانم ف.ع. می‌دهد؟

اسناد تجاری به انواع مختلفی دسته بندی می‌شوند و هر کدام مزایا و کاربردهای خود را دارند. انواع اسناد تجاری به چک، برات و سفته(فته طلب) تقسیم می‌شوند. اما این اسناد تجاری چه تفاوتی با همدیگر دارند؟ تفاوت برات و سفته در چیست و چه ویژگی‌هایی آن‌ها را از همدیگر تمایز می‌بخشد؟

برای رسیدن به پاسخ این سوالات و دیدن سرنوشت این پرونده در این نوشتار ما را همراهی کنید. اسناد تجاری به دلیل افزایش فعالیت تجاری و معاملات از مباحث مهم در دنیای امروز و علم حقوق بوده و شرایط صدور آن‌ها دارای نکات جزئی بسیاری می‌باشد که توجه به این شرایط و رعایتشان الزامی است. اگر در این زمینه نیاز به کمک دارید و می‌خواهید از ریسک‌های موجود در اسناد تجاری خود بکاهید و در دعاوی خود از حق خود دفاع کنید و پیروز شوید، این موضوع را در سامانه دعاوی تخصصی وینداد مطرح و به تیم حقوقی ما متشکل از وکلای پایه یک دادگستری و کارشناسان حقوقی بسپارید.

سفته یا فته طلب چیست؟

با استناد ماده ۳۰۷ قانون تجارت، سفته سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله‌کرد آن شخص کارسازی نماید.

صدور سفته یا فته طلب دارای دو دسته شرایط می‌باشد: شرایط ماهوی و شرایط شکلی

در ادامه به این دو شرایط و مندرجات داخل سفته می‌پردازیم.

شرایط ماهوی صدور سند سفته کدام است؟

مهم‌ترین مواردی که در شرایط ماهوی صدور سند تجاری سفته باید رعایت بشود به چهار مورد خلاصه می‌شود:

قصد و رضا طرفین

• اهلیت طرفین
• مشروعیت جهت معامله
• معین بودن موضوع معامله

شرایط شکلی صدور سند سفته کدام است؟

با استناد به ماده ۳۰۸ قانون تجارت، می‌توان به شرایط شکلی صدور سند تجاری سفته اشاره کرد.

ماده ۳۰۸ قانون فوق:

“فته طلب علاوه بر امضاء یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد:

• مبلغی که باید تادیه شود با تمام حروف.
• گیرنده وجه.
• تاریخ پرداخت.”

همانطور که خواندیم شرایط شکلی صدور سند تجاری سفته به پنج مورد اصلی خلاصه می‌شود اما نکات آن چیست؟ در حین صدور آن باید به چه نکاتی توجه کرد؟ در ادامه به شرح دقیق این موارد می‌پردازیم.

۱-به موجب ماده ۳۰۸ قانون فوق، سند تجاری سفته حتما باید دارای امضا یا مهر صادر کننده باشد و هر کدام از این موارد کافی می‌باشد.

۲-دومین شرط مهم رعایت تاریخ صدور آن است که حتما باید به سال و ماه و روز باشد.

۳-در سند تجاری سفته مبلغ باید مشخص باشد. در این مورد شما می‌توانید هم مبلغ را به عدد بنویسید و یا به شکل حروف آن را درج بکنید. پیشنهاد ما این است که برای جلوگیری از مشکلات در آینده، مبلغ را به حروف درج بکنید. ناگفته نماند که نوشتن مبلغ به حروف در سند تجاری سفته دارای ضمانت اجرای خاصی نمی‌باشد و تفاوتی بین مبلغ با عدد و مبلغ با حروف نیست و به اعتبار سفته آسیبی وارد نمی‌شود.

در اینجا ممکن است این سوال به ذهنتان بیاید که اگر در سفته‌ای مبلغ هم به حروف و هم به عدد نوشته شده باشد ولی میزان مبلغ متفاوت باشد چه باید کرد و آیا سفته دیگر دارای اعتبار نمی‌باشد؟

اگر سفته‌ای دارید که در آن مبلغ هم به حروف و هم به عدد نوشته شده است ولی میزان مبلغ متفاوت می‌باشد، سفته دارای اعتبار است و مبلغی که به حروف نوشته شده است ملاک درنظر گرفته می‌شود.

برای دانستن نکات بیشتر در این مورد می‌توانید به مطلب “شرایط صدور سند در سفته‌هایی که دارم رعایت نشده چکار باید بکنم؟” از مجله حقوقی وینداد مراجعه کنید.

۴-در سند تجاری سفته حتما گیرنده وجه باید تعیین شود که برای تعیین آن به روش می‌توان اقدام کرد:

الف) در سفته اسم معین گیرنده را درج کنید.

ب) در وجه حامل.

ج) در وجه شخص معین یا حواله کرد وی.

۵-در نهایت در سند تجاری سفته علاوه بر تاریخ صدور باید تاریخ پرداخت نیز ذکر شود که این مورد را به دو حالت می‌توان درج کرد:

الف) در موعد معین

ب) عندالمطالبه یا به رویت

هر کدام از مواردی را که با همدیگر بررسی کردیم باید رعایت شود تا سفته سند تجاری تلقی شود در غیر این صورت اعتبار خود را از دست می‌دهد و دیگر مشمول مزایای سفته در قانون تجارت نمی‌گردد. به همین منظور سند تجاری سفته یکی از مهم‌ترین اسناد تجاری می‌باشد که رعایت جزئیات آن دارای اهمیت بسیاری می‌باشد و عدم آگاهی کافی از آن‌ها ممکن است شما را متضمن ضرر گرداند. برای همین پیشنهاد ما این است که قبل از پر کردن سند تجاری سفته از راهنمایی مشاوران حقوقی ما استفاده کنید تا از ریسک‌های موجود در این زمینه بکاهید.

رای دادگاه بدوی چیست؟

همانطور که گفتیم خانم ف.ع. بدلیل اینکه شوهرشان در مدت معین مهریه را پرداخت نکرده است، دادخواستی را جهت مطالبه وجه ۲ فقره سفته به دادگاه داده است. دادگاه بدوی دعوای خواهان غیرثابت تشخیص می‌دهد و حکم به بی حقی خانم ف.ع. می‌دهد. اما استدلال دادگاه بدوی چه بوده است؟ دادگاه بدوی با استناد به مستند ابرازی خانم ف.ع. یعنی توافقنامه‌ای که بین خود و شوهرشان تنظیم کرده بودند، بیان می‌دارد که در توافقنامه مدتی برای انجام تعهد تعیین نگردیده و نمی‌توان خواسته خواهان یعنی خانم ف.ع. بر تایید عدم انجام تعهد مدت معین را مورد اجابت و قبول قرار داد و همچنین در دو فقره سفته مدت موضوعیت نداشته است و بیشتر مدرکی به عنوان پرداخت مهریه از جانب آقای م.الف. بوده است. و همینطور با استناد به مدارک ابرازی تمام مهریه پرداخت شده است. خانم ف.ع. ۲۰ روز فرصت دارد نسبت به این رای اعتراض کند.

رای دادگاه تجدیدنظر چیست؟

خانم ف.ع. تصمیم می‌گیرد که نسبت به رای دادگاه بدوی اعتراض کند. دادگاه تجدیدنظر با توجه به اینکه دو فقره سفته فاقد مبلغ می‌باشند، دعوای مطالبه آن قابلیت استماع و رسیدگی ندارد. بطور دقیق دادگاه تجدیدنظر اینگونه بیان می‌دارد:

تعیین مبلغ در برات یا سفته از شرایط اساسی می‌باشد و ملاک وجه قابل پرداخت، مبلغی است که با حروف در آن‌ها تعیین می‌شود. حال چنانچه سفته مستند دعوی فاقد مبلغ باشد دعوای مطالبه آن قابلیت استماع و رسیدگی ندارد.

درخصوص اسناد تجاری سوالی دارید؟

همانطور که دیدید سند تجاری سفته خود به تنهایی دارای نکات بسیاری می‌باشد که ما تلاش کردیم در این مطلب بطور مختصر و کافی به آن بپردازیم. اسناد تجاری هر کدام دارای نکات جزئی فراوانی هستند که آگاهی از آن‌ها الزامی است. وینداد با داشتن وکلای پایه یک دادگستری و کارشناسان حقوقی حرفه‌ای و مجرب در این زمینه، کمک شایانی به شما خواهد کرد.