ماجرای یک پرونده: آقای م.م تقاضای صدور محکومیت خانم س.م به پرداخت ده میلیون تومان وجه دو فقره سند سفته، هرکدام به مبلغ پنج میلیون تومان کرده است و همچنین این سفته‌ها به صورت سفید امضاء و بدون تاریخ و مبلغ بوده است.
در مرحله بدوی رای به محکومیت صادرکننده سفته داده می‌شود ولی پس از تجدیدنظرخواهی از سوی خانم س.م، رای دادگاه بدوی رد می‌شود چرا که خانم س.م ثابت می‌کند سفته‌های مذکور فاقد شرایط شکلی قانونی بوده اند، پس قابل مطالبه نیز نیستند.
سفته یا فته طلب وسیله‌ایی برای پرداخت های وعده‌دار است. در این سند تجاری، امضا کننده متعهد می‌شود مبلغی را در زمان مشخص یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین پرداخت کند.
امروزه نیز سفته علیرغم کاربرد کمتر نسبت به قبل همچنان صادر می‌شود، پس آگاهی از شرایط صدور این اسناد خالی از لطف نیست. برای صحت این اسناد تجاری باید شرایط ماهوی و شکلی این اسناد رعایت شود.
شرایط ماهوی صدور سند تجاری سفته چیست؟
شرایط ماهوی که قبلا نیز در مجله حقوقی وینداد به طور مفصل بیان شده است در موارد زیر خلاصه می‌شود:
- قصد و رضا طرفین
- اهلیت طرفین
- مشروعیت جهت معامله
- معلوم و معین بودن موضوع اسناد
در ادامه به بیان شرایط شکلی و ضمانت اجرای فقدان این شرایط و تفاوت سفته با برات می‌پردازیم
با ما همراه باشید.
شرایط شکلی صدور سند تجاری سفته چیست؟
ماده ۳۰۸ قانون تجارت شرایط شکلی سفته را بدین گونه بیان می‌کند:
۱- امضا یا مهر: صدور سفته می‌تواند از طریق امضای صادر کننده یا مهر او به تنهایی انجام شود.
۲- تاریخ صدور برات به سال و ماه و روز
۳- مبلغ سفته باید مشخص باشد:
برای جلوگیری از وقوع مشکلات، این مبلغ باید با تمام حروف نوشته شود. البته نوشتن مبلغ سفته با حروف جز مواردی نیست که ضمانت اجرای خاصی داشته باشد، به همین علت اگر مبلغ با عدد نیز نوشته شود خدشه‌ایی به اعتبار سفته وارد نمی‌کند.
همچنین اگر این مبلغ به طور متفاوت یکبار به حروف و یکبار به عدد نوشته شود، ملاک مبلغی است که به حروف نوشته شده است.
اگر دو مبلغ متفاوت هر دو یا به حروف و یا هر دو به عدد نوشته شود، مبلغ کمتر معتبر است.
۴- تعیین گیرنده وجه سفته
در سفته برای تعیین گیرنده آن سه روش وجود دارد:
الف) اسم معین گیرنده را در سفته ذکر کند: برای مثال در وجه علی
ب) در وجه شخص معین یا به حواله کرد وی: برای مثال؛ در وجه علی یا هر کسی که علی این سند را به او منتقل کند.
ج) در وجه حامل؛ در این روش وجه سفته متعلق به کسی است که این سند را حمل می‌کند و در اختیار دارد.
۵- ذکر تاریخ پرداخت سفته نیز طبق بند سه ماده ۳۰۸ قانون تجارت ضروری است.
این تاریخ می‌تواند به دو صورت باشد؛
الف) به وعده معین
ب) عندالمطالبه یا به روئت
سفته مندرجات دیگر مانند مکان تادیه نیز می‌تواند داشته باشد ولی باید به این توجه کرد که این مندرجات از شرایط اساسی صحت سفته نیستند.
ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط شکلی سفته
اگر یکی از مندرجات مذکور در قانون رعایت نشود، این سند اعتبار خود را از دست می‌دهد و به عبارتی، دیگر مشمول مزایای سفته نمی‌شود. و اگر سندی اعتبار خود را از دست بدهد، به طبع قابل مطالبه نیز نخواهد بود و دارنده آن تنها می‌تواند با عنوان “دارا شدن بلاجهت” طلب خود را بگیرد.
ظهرنویس در سفته چه کاربردی دارد؟
ظهرنویسی یا همان پشت نویسی سفته عمل حقوقی برای انتقال یا وکالت یا وثیقه این سند است که در نظام حقوقی و تجاری امروزه بسیار کاربرد دارد. شرایط ظهرنویسی در سفته همانند این شرایط در برات و مطابق قوانین است.
تفاوت برات و سفته در چیست؟
۱- در برات معمولا سه نفر دخالت دارند یعنی صادرکننده برات، محال علیه و دارنده برات.
درحالی که در سفته دو نفر دخالت دارند: صادرکننده سفته و دارنده سفته.
۲- در برات مسئولیت نهایی بر عهده محال علیه و در سفته بر عهده صادرکننده سفته است.
۳- پس برات را باید به قبولی محال علیه رسانید و پس از قبولی فرد متعهد به پرداخت می‌شود و بدهکار است درحالی که سفته به محض صدور موجب بدهکاری صادرکننده آن می‌شود.
۴- در برات قید اسم محال‌له (طلبکار) الزامی است ولی سفته را می‌توان بدون ذکر محال‌له در وجه حامل صادر کرد.
۵- در برات مکان و چگونگی پرداخت وجه از شروط اصلی می‌باشد در حالی در سفته اینگونه نیست.
۶- صدور برات ذاتا تجاری است اما صدور سفته در صورتی یک عمل تجاری محسوب می‌شود که طرفین معامله، تاجر یا صراف یا بانکدار باشند.
نیاز به راهنمایی بیشتر دارید؟
افزایش معاملات تجاری، خرید و فروش و تغییرات سریع ارز در بازار سرمایه، باعث شده دعاوی اسناد تجاری به یکی از رایج‌ترین و فراوان‌ترین پرونده‌ها در دادگاه‌های داخلی تبدیل شود. به دنبال این حجم از دعاوی بخشی از قوانین هم در این سال‌ها تغییرات زیادی داشته و سعی شده تا مطابق با شرایط موجود به تصویب برسد. ولی همچنان موضوع اسناد تجاری از جمله موارد پرکاربرد و حساس در دستگاه قضایی کشور است. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که اشخاص بدون اطلاع داشتن از جزئیات قوانین و نکات فنی و شرایط شکلی آن اقدام به صدور انواع اسناد تجاری، ضمانت یا ظهرنویسی این اسناد می‌کنند، که این کار تبعات زیادی را برایشان به همراه داشته و سرمایه زیادی را از دست داده‌اند. پس آگاهی هرچه بیشتر از مقررات حاکم بر اسناد تجاری ضرورت دارد. پیشنهاد می‌کنیم در خصوص سفته و شرایط آن حتما از مشاوره و راهنمایی کارشناسان حقوقی وینداد بهره‌مند شوید.
فراموش نکنید که تیم وکلای دادگستری وینداد هم با خدمات دعاوی تخصصی اسناد تجاری آماده دفاع از شما در پرونده‌های مرتبط با برات و سفته و چک هستند.
همچنین اگر شما نیز تاکنون تجربه استفاده از سفته و یا اسناد دیگر را داشته‌اید، در قسمت نظرات، تجربه خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
