لیزینگ خودرو چیست؟ + نمونه قرارداد لیزینگ

قرارداد لیزینگ (Leasing) به عنوان شکلی نسبتا جدید از قراردادهای حقوقی در سراسر جهان شناخته می‌شود که به دلیل داشتن مزایای متعدد، بین قشر زیادی از مردم محبوبیت بالایی دارد. در این مطلب قصد داریم تا به موضوع لیزینگ بپردازیم و نکات حقوقی تنظیم قرارداد لیزینگ و بندهای مهم آن را تا حد ممکن بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

اصطلاح لیزینگ به چه معناست؟

شاید بتوان گفت که لیزینگ تلفیقی از دو قرارداد بیع (خرید و فروش) و اجاره است که مطابق آن یک کالای بادوام مانند خودرو، خانه، کالاهای صنعتی و… به شخص متقاضی اجاره داده می‌شود و اجاره‌کننده (مستاجر) مکلف است اقساط معادل ارزش کالا را پرداخت کند. در نهایت و با پرداخت آخرین قسط، مالک کالای مورد نظر شود.

به بیان ساده‌تر، در لیزینگ، مستاجر منافع استفاده از کالایی را اجاره می‌کند و با پرداخت آخرین قسط اجاره و رعایت سایر شرایط قراردادی، مالکیت کالا از موجر به مستاجر منتقل می‌شود.

عملیات مالی لیزینگ عمدتا در موارد خرید خودرو به کار می‌رود اما می‌تواند هر نوع کالای بادوام دیگر مانند خانه یا لوازم خانه را نیز در بر بگیرد.

لازم به ذکر است که انتقال مالکیت کالا از موجر به مستاجر مشروط به پرداخت کامل اقساط و رعایت الزامات قرارداد لیزینگ است. در صورتی که مستاجر شروط قراردادی را زیر پا بگذارد، کالا همچنان در مالکیت موجر باقی خواهد ماند.

در ادبیات حقوقی، گاهی لیزینگ را معادل قرارداد اجاره به شرط تملیک نیز می‌دانند که البته موضوعی شایسته توجه است چرا که اشتراکات میان این قرارداد و اجاره به شرط تملیک چنین ادعایی را تا حد زیادی باورپذیر می‌سازد.

قرارداد لیزینگ چه فوایدی دارد؟

استفاده از ظرفیت قرارداد لیزینگ سبب می‌شود تا هم خریدار (مستاجر) و هم فروشنده (موجر) مزایای مالی زیادی کسب کنند. لیزینگ به خریداران کمک می‌کند تا در شرایط دشوار اقتصادی بتوانند با استفاده از پرداخت اقساطی از همان ابتدا از منافع و مزایای کالای مورد نظر خود بهره‌مند شوند.

همچنین به فروشندگان نیز این امکان را می‌دهد که حتی در شرایط رکود اقتصادی هم بتوانند مشتریان خود را داشته باشند و در واقع چرخه اقتصادی کسب‌وکار خود را به راه بیاندازند.

بیشترین کاربرد لیزینگ برای خودرو است. با این توصیف ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که شرکت های لیزینگ خودرو چیست؟ در پاسخ باید گفت این شرکت‌ها با شرایط گفته شده، اقدام به فروش خودرو لیزینگی می‌کنند.

قرارداد لیزینگ چه نکاتی دارد؟

قرارداد لیزینگ غالبا در موارد فروش اقساطی خودرو به کار می‌رود. به همین خاطر در ادامه با مثال قرارداد لیزینگ خودرو، مفاد قرارداد لیزینگ را بررسی می‌کنیم.

مشخصات طرفین قرارداد

در این بند باید مشخصات موجر و مستاجر را به دقت قید کرد. در اغلب قراردادهای لیزینگ، موجر شخص حقوقی (مثلا شرکت خودروسازی) و مستاجر شخصی حقیقی است. اطلاعات اساسی مربوط به هر یک مانند نام و نشانی و شماره ثبت و شماره ملی و غیره باید در این بند قید شوند.

موضوع قرارداد لیزینگ

با توجه به فرض این مطلب، موضوع قرارداد، می‌تواند فروش اقساطی یک دستگاه خودرو با مشخصات خاص، مانند مدل، رنگ و غیره باشد. برای موضوع قرارداد می‌توان جدول یا پیوستی مجزا تهیه کرد و مشخصات فنی کامل کالا را در آن درج کرد.

مدت قرارداد

برای تعیین مدت قرارداد لیزینگ باید تاریخ شروع اولین قسط تا تاریخ پرداخت آخرین قسط را در نظر گرفت که پس از آن تاریخ قرارداد خاتمه یافته و مالکیت به مستاجر منتقل می‌شود.

مبلغ قرارداد

در این بند باید ابتدا قیمت  کل کالا در حالت فروش نقدی نوشته شود. سپس قیمت اقساطی کالا درج شود. در نهایت مبلغ پیش‌پرداخت، تعداد اقساط، بازه پرداخت (ماهانه و…) و مبلغ هر قسط هم باید تصریح شود. تاریخ شروع اقساط نیز معمولا در این بند ذکر می‌شود.

تعهدات موجر

موجر باید از ابتدای تاریخ قرارداد، مورد معامله را در اختیار مستاجر قرار دهد و در صورتی که مستاجر به کلیه تعهدات مالی خود عمل نمود، مالکیت کالا را بدون قید و شرط به وی منتقل کند.

تعهدات مستاجر

مهم‌ترین تعهد مستاجر پرداخت به موقع پیش‌پرداخت و اقساط است. همچنین غالبا پرداخت کسورات قراردادی مانند مالیات و عوارض و غیره بر عهده مستاجر است.

در صورتی که مستاجر در پرداخت اقساط بیش از حد خاصی تاخیر به عمل آورد، بایستی مبلغی به عنوان خسارت و وجه التزام به موجر بپردازد.

درصد پرداخت وجه التزام، متناسب با ایام تاخیر باید در این بند مشخص شود.

علاوه بر آن، مستاجر متعهد به حفظ مال مورد معامله تا اتمام اقساط قراردادی است. در واقع مستاجر در قرارداد لیزینگ در مقام امین قرار می‌گیرد و باید مورد معامله را با کمال دقت حفظ و نگهداری کند.

مستاجر تعهد به بیمه کردن مورد معامله دارد که در فرض این مطلب، بیمه بدنه و شخص ثالث خودرو وظیفه وی خواهد بود.

نکته مهم دیگر این است که اصولا مستاجر حق ندارد تا پایان پرداخت اقساط و انتقال مالکیت، کالای نزد خود را به دیگری واگذار کند و یا معامله‌ای برای انتقال موضوع قرارداد انجام دهد.

تضمینات قراردادی

اغلب در این قرارداد، شخصی به عنوان ضامن مستاجر تعهد به پرداخت تضامنی بدهی وی می‌کند. یعنی ضامن متعهد می‌شود که اگر مستاجر اقساط خود را پرداخت نکرد، وی اقساط را بپردازد.

همچنین غالبا موجر از مستاجر یک یا چند فقره چک اخذ می‌کند که معادل اقساط لیزینگ بوده و سر رسید آن برابر با پایان مدت قرارداد است.

فسخ قرارداد

موارد فسخ قرارداد اکثرا در اختیار موجر است. مواردی مانند عدم پرداخت به موقع اقساط، نقض تعهدات قراردادی، عدم امکان دریافت خسارت از محل تضمینات قرارداد و… شایع‌ترین اسباب ایجاد امکان فسخ هستند.

حل‌وفصل اختلافات

اختلافات حقوقی در هر نوع از قراردادها، قابل تصور است. در این قراردا‌د نیز، ممکن است موجر و مستاجر بر سر مبلغ و شرایط پرداخت اقساط، ویژگی‌های مورد معامله (موضوع قرارداد)، مواعد قراردادی و… اختلافاتی داشته باشند.

در این زمان توسل به سازوکارهای حل اختلاف اقدامی ضروری به حساب می‌آید. گام اولیه حل اختلاف، غالبا مذاکره بین طرفین قرارداد بوده و در نهایت نیز ارجاع اختلاف به داور مورد تایید طرفین یا ارجاع به محاکم قضایی نیز روش‌های مرسوم حل اختلاف در قرارد‌اد لیزینگ محسوب می‌شوند.

جمع‌بندی

قرارداد لیزینگ اگر به درستی تنظیم شود، می‌تواند فواید اقتصادی زیادی برای عموم مردم جامعه داشته باشد. این نوع قرارداد شباهت زیادی به قرارداد اجاره به تملیک داشته و از لحاظ حقوقی اشتراکات زیادی با آن دارد. برای تنظیم قراردادهای لیزینگ حتما باید مشاوره‌های لازم را انجام دهید و همچنین توصیه می‌شود که قرارداد خود را توسط کارشناسان حقوقی تنظیم کنید.

سوالات متداول

لیزینگ خودرو چیست؟

لیزینگ خودرو تلفیقی از دو قرارداد بیع (خرید و فروش) و اجاره است که مطابق آن خودرو به شخص متقاضی اجاره داده می‌شود. اجاره‌کننده (مستاجر) مکلف است اقساط معادل ارزش کالا را پرداخت کند. در نهایت و با پرداخت آخرین قسط، مالک کالای مورد نظر شود.

مدت قرارداد لیزینگ چقدر است؟

برای تعیین مدت قرارداد لیزینگ باید تاریخ شروع اولین قسط تا تاریخ پرداخت آخرین قسط را در نظر گرفت که پس از آن تاریخ قرارداد لیزینگ خاتمه یافته و مالکیت به مستاجر منتقل می‌شود.