الزامات قانونی HSE یا همان الزامات بهداشت، ایمنی و محیط زیست، موضوعی پراهمیت در قراردادهای عمرانی و قراردادهای نفتی است. به منظور پیروی از ضوابط مذکور و رعایت الزامات قانونی، استخدام مسئول ایمنی و بهداشت برای نظارت بر پروژه اقدامی ضروری به حساب می‌آید. استخدام این اشخاص، مستلزم تنظیم قرارداد کار با آنهاست که این قرارداد حاوی نکات مختلفی است.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به سراغ نکات حقوقی مهم تنظیم قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت رفته‌ایم.
با ما همراه باشید.
منظور از HSE چیست؟
فعالیت در پروژههای عمرانی و نفتی به دلیل گستردگی و حجم بالای کار، حاوی مخاطرات مختلفی از نظر بهداشتی، ایمنی و ملاحظات محیط زیستی هستند.
HSE کلمه‌ای است که از حروف اول سه واژه Health (بهداشت)، Safety (ایمنی) وEnvironment (محیط‌زیست) تشکیل شده است.
منظور از الزامات HSE در پروژههای عمرانی و نفتی، مجموعه قوانین و مقرراتی است که در اسناد ملی و بین‌المللی برای حفاظت از بهداشت و ایمنی اشخاص و محافظت از محیط زیست تدوین شده‌اند.
توجه به مقررات و ضوابط HSE یکی از مهم‌ترین ارکانی است که سبب موفقیت پروژههای عمرانی و نفتی می‌شود.
نظارت بر حسن اجرای الزامات HSE غالبا توسط اشخاصی انجام می‌شود که به مسئولین ایمنی و بهداشت معروف هستند.
در ادامه به موضوع تنظیم قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت می‌پردازیم.
مسئولین ایمنی و بهداشت کار چه کسانی هستند؟
مسئولین ایمنی و بهداشت کار، اشخاصی هستند که در دوره‌های خاص آموزش دیده و گواهی و مدارک لازم برای نظارت ایمنی و بهداشتی بر کارگاه‌های مختلف را دارا هستند.
کانون انجمن‌های صنفی مسئولین ایمنی و بهداشت کار مسئول تایید صلاحیت این اشخاص هستند.
مسئولین ایمنی و بهداشت کار وظیفه دارند ضوابط و الزامات قانونی HSE را، مانند وجود تجهیزات حفاظت فردی، نظارت بر داربست‌گذاری‌ها و ایمنی گودبرداری، بهداشت سرویس‌ها و حمام و آشپزخانه و… بررسی کنند و موارد تخلف را تذکر و دهد و برای اصلاح امور در راستای تامین ایمنی و بهداشت اقدام کند.
هر پروژه‌ای برای استفاده از خدمات مسئولین ایمنی و بهداشت، نیازمند تنظیم قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت است.
در ادامه نکات تنظیم قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت را مرور می‌کنیم.
قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت چه نکاتی دارد؟
قرارداد مسئولین ایمنی و بهداشت در قالب نمونه قرارداد کار تنظیم می‌شود و نیاز است تا مشاور امور قراردادها، نکات و بندهای مختلفی را در قرارداد بگنجاند:
مشخصات طرفین قرارداد
در این بند باید طرفین تنظیم قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت، مشخصات دقیق خود را ذکر کنند. نام و نام خانوادگی، یا نام شخص حقوقی، کد ملی و شماره ثبت، نشانی، شماره تماس و.. اطلاعاتی است که باید در بند مشخصات طرفین قرارداد قید شوند.
موضوع قرارداد
موضوع قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت، عموما، مشاوره و نظارت بر حسن انجام مقررات و الزامات قانونی ایمنی و بهداشتی، مطابق ضوابط و مقررات حقوق ایران و الزامات قانونی HSE است.
توصیه می‌شود موضوع قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت به شکل کلی و با ذکر مطابقت با الزامات قانونی HSE قید شود تا تک تک مواد و مقررات مرتبط با ایمنی و بهداشت را دربربگیرد.
وظایف کارشناس (مسئولین ایمنی و بهداشت)
بند وظایف مسئولین ایمنی و بهداشت در قرارداد، اهمیت زیادی دارد. باید کوشش کرد که این بند با جزئیات کامل و مفصل نگاشته شود.
مفاد پیشنهادی برای درج در این بند به شرح زیر است:
– همکاری کامل با بازرسان اداره کار
– تسلط کامل به الزامات قانونی HSE و کلیه دستورالعمل‌ها، آیین‌نامه‌ها، بخشنامه‌های جدید و قوانین و مقررات کار
– نظارت مستمر بر کارگاه و کیفیت ایمنی و بهداشت
– شناسایی مخاطرات بالقوه کارگاه و تهیه گزارش و تحلیل برای ارائه به کارفرما جهت رفع نواقص
– انجام اقدامات اصلاحی لازم در سریع‌ترین زمان
– انجام اقدامات ابلاغی از سوی کارفرما
– ثبت حوادث و تهیه گزارش و ارزیابی دقیق از علل حوادث به وجود آمده در محیط کار
– تلاش در جهت آموزش مستمر ایمنی و بهداشتی کارگران و اشخاص دخیل در پروژه
– نظارت کامل بر تهیه ابزار و تجهیزات ایمنی و بهداشتی مانند تجهیزات حفاظت فردی (کلاه ایمنی، کفش و…) و ارزیابی مستمر کیفیت و کارکرد وسایل مذکور
– نظارت بر نحوه استقرار ماشین‌آلات و تجهیزات سنگین پروژه به شکل ایمن
– نظارت بر فرآیند حصارکشی، داربست‌گذاری، حفاری و گودبرداری، تونل‌سازی و…
– نظارت بر کیفیت و جایگاه ابزار اطفای حریق (کپسول‌ها و…)
– نظارت بر کیفیت و جایگاه جعبه کمک‌های اولیه و تجهیزات پزشکی
– تهیه دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشتی و انتشار آن میان کارگران
– شناسایی نقاط حساس و خطر خیز کارگاه تهیه تابلوهای ایمنی و هشدار در مناطق خاص کارگاه
– شناسایی اعمال غیربهداشتی و ناایمن و تذکر جهت عدم تکرار آنها
– برگزاری مانورهای آمادگی منظم در کارگاه برای مواجه با شرایط اضطراری و محک زدن آمادگی کارگران و تجهیزات
– بروز نگه داشتن دانش و اطلاعات مرتبط با استانداردهای بهداشتی و ایمنی
– پیگیری وجود مجوز و گواهی‌های لازم برای کارگران متخصص مانند رانندگان جرثقیل و…
و…
وظایف کارفرما
در مقابل وظایف کارشناس در قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت، کارفرما نیز وظایفی دارد که بایستی به آنها توجه کند:
– تهیه امکانات مالی و مادی برای انجام اهداف کارشناس
– حمایت حداکثری از اقدامات کارشناس
– پرداخت به موقع مبلغ قرارداد (دستمزد کارشناس)
– تهیه امکان ایاب و ذهاب و یا اسکان و تغذیه کارشناس در کارگاه
– مشورت با کارشناس در ارتباط با امور تخصصی حوزه ایمنی و بهداشت
– انتقال اطلاعات لازم برای انجام وظایف کارشناس
– تعهد به انجام وظایف قانونی مرتبط با قانون کار (بیمه و…)
و…
مدت قرارداد
ماموریت کارشناس یا همان مسئول ایمنی و بهداشت قاعدتا موقت است. به این معنا که هر پروژه عمرانی در زمانی آغاز و نهایتا به پایان می‌رسد. به همین جهت متناسب با حجم کار پروژه، می‌باید، تاریخ شروع و اتمام قرارداد مشخص شود.
برای تعیین مدت دقیق قرارداد می‌توان از مشاوره فنی اشخاص دخیل در ساخت و پیشبرد پروژه، مانند پیمانکاران اصلی و فرعی استفاده کرد.
مبلغ قرارداد
در این بند باید مبلغ کل قرارداد را قید کرد و همچنین حقوق ماهانه مسئولین ایمنی و بهداشت را نیز شفاف‌سازی کرد.
غالبا اشاره به تعرفه مصوب انجمن صنف HSE استان مربوطه، در تعیین مبلغ قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت راهگشاست.
همچنین سایر مبالغ به غیر از دستمزد مانند مزایا و پاداش و عیدی و… نیز مطابق با قانون کار بایستی پرداخت شوند.
نحوه پرداخت مبلغ قرارداد
تعیین شیوه پرداخت مبلغ قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت هم بند مهمی است که باید به آن توجه داشت.
پرداخت یکجا، درصدی، یا در چند قسط مبلغ قرارداد، به شکل نقدی یا چک و… می‌تواند در انتخاب نحوه پرداخت نقش‌آفرینی کند.
حل و فصل اختلافات
تجربه نشان داده است که ایجاد اختلاف در قراردادهای عمرانی و پیمانکاری و استخدامی و… امری متداول به حساب می‌آید. به همین خاطر باید در قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت راهکارهای حل اختلافات را پیش‌بینی کرد.
معمولا در این گونه قراردادها، توسل به مذاکره در ابتدا، ارجاع به میانجی‌گری و در نهایت داوری و توسل به مراجع قضایی، روش‌های حل و فصل اختلافات در نظر گرفته می‌شوند.
محرمانگی اطلاعات
از آنجایی که مسئولین ایمنی و بهداشت، برای انجام وظایف خود به نحو احسن، به اطلاعات و جزئیات مهم پروژه دسترسی دارند، ضروری است که بند محرمانگی اطلاعات تدوین شود. مطابق این بند کارشناس مذکور متعهد می‌شود تا مدتی مشخص و یا به شکل نامحدود، کلیه اطلاعات و داده‌ها و نقشه‌ها و یافته‌های مرتبط با پروژه عمرانی را محرمانه تلقی کرده و از افشای آنها خودداری کند.
گاهی نیز به دلیل اهمیت اطلاعات پروژه، کارفرما قرارداد محرمانگی اطلاعات را به شکل مستقل و با جزئیات کامل تدوین کرده و به قرارداد اصلی منضم می‌کند.
وجه التزام
وجه التزام در قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت به معنای تعیین نوعی خسارت قراردادی برای نقض تعهدات قرارداد است.
معمولا در قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت در جدول و ضمیمه‌ای جداگانه، به ازای نقض هر یک از مسئولیت‌های قرارداد، مثلا مسئولیت گزارش‌دهی حوادث یا عدم اصلاح مشکلات ایمنی و بهداشتی، مبلغی تعیین می‌شود که باید کارشناس به کارفرما بپردازد.
فورس ماژور
وظیفه خطیر کارشناس در قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت، حفظ ایمنی و بهداشت محیط کارگاه و حفاظت از پروژه است. اما گاهی ممکن است حوادثی اتفاق بیافتد که از اختیار و پیش‌بینی کارشناس خارج است.
به طور مثال ممکن است کارشناس علی‌رغم تمام تدابیر و اقدامات ضروری مطابق قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت، نتواند از بروز حادثه‌ای در کارگاه که در اثر زلزله بوجود آمده است، جلوگیری کند.
در چنین وضعیتی، با تدوین بند فورس ماژور، می‌توان مسئولیت قراردادی مسئولین ایمنی و بهداشت را تعیین تکلیف کرد.
فسخ قرارداد
طرفین قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت، یعنی کارفرما و کارشناس، می‌توانند در مواقع خاصی اقدام به خاتمه یکجانبه قرارداد کنند.
علل معمول فسخ قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت، نقض تعهدات مالی کارفرما و عدم انجام وظایف کارشناس هستند.
با این حال شرایط و ضوابط خاصی، مانند اخطار از یک ماه قبل، غالبا در این بند ذکر می‌شود که هر یک از طرفین پیش از تقاضای فسخ قرارداد ملزم به رعایت آن هستند.
تمدید قرارداد
پیشبرد پروژههای عمرانی، با توجه به حجم کار ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها به طول بیانجامد. به همین خاطر طرفین قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت بایستی بندی تحت عنوان تمدید قرارداد تدوین کنند که در آن شرایط بتوانند رابطه قراردادی را حفظ کنند.
نسخه‌های قرارداد
طرفین قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت باید حداقل دو نسخه از قرارداد را تهیه کنند و هر یک نسخه‌ای را نزد خود نگاه دارند.
درباره قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت نیاز به راهنمایی دارید؟
در این مطلب سعی شد تا مهم‌ترین نکات تنظیم قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت بررسی شود. توجه به الزامات قانونی HSE می‌تواند ضامن موفقیت و استمرار پروژههای عمرانی باشد. به همین خاطر نقش کارشناس و مسئول ایمنی و بهداشت را نباید نادیده گرفت.
در نهایت اگر در خصوص موضوعات حول محور HSE نیاز به مشاوره حقوقی دارید و یا برای تنظیم و بررسی قرارداد کار مسئولین ایمنی و بهداشت مایل به دریافت خدمات حقوقی هستید، می‌توانید به تیم حقوقی وینداد، متشکل از کارشناسان حقوقی و وکلای دادگستری، اعتماد کنید.
همچنین اگر در حین انجام پروژههای عمرانی به مشکلات و اختلافات حقوقی برخورد کردید، می‌توانید از خدمات حقوقی دقیق، سریع و به‌صرفه وینداد در راستای تنظیم اوراق قضایی و دعاوی تخصصی نهایت استفاده را داشته باشید.
