نقل و انتقال خودرو + مدارک، مراحل، هزینه و مقررات

خرید و فروش خودرو، در کنار معاملات خانه، به عنوان یکی از رایج‌ترین معاملات حقوقی در جامعه ما شناخته می‌شود. نقل و انتقال خودرو به جز نیاز به داشتن مدارک و شرایط خاص، نیازمند آگاهی کافی از ابعاد حقوقی این معامله است.

در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به موضوع نقل و انتقال خودرو مدارک، مراحل، هزینه و مقررات آن می‌پردازیم و مهم‌ترین نکات حقوقی این موضوع را بررسی می‌کنیم.

با ما همراه باشید.

مراحل معامله خودرو چیست؟

پیش از ورود به بحث لازم است تا به طور مختصر مراحل نقل و انتقال خودرو گفته شود.

اصولا برای نقل و انتقال صحیح خودرو نیاز است تا سه مرحله مهم طی شود:

۱. تنظیم قرارداد نقل و انتقال (قولنامه یا مبایعه نامه)

۲. اقدام برای تعویض پلاک

۳. تنظیم سند رسمی انتقال خودرو

برای انجام این سه گام، طرفین قرارداد باید شرایط و مدارک خاصی را فراهم کنند که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

برای نقل و انتقال خودرو چه مدارکی لازم است؟

برای آنکه نقل و انتقال خودرو به درستی و به طور کامل انجام شود، نیاز است تا طرفین معامله مدارک خاصی را فراهم کرده باشند تا در نهایت بتوانند عملیات انتقال سند را انجام دهند.

بخشی از مهم‌ترین مدارک برای معامله خودرو به شرح زیر هستند:

– مدارک هویتی خریدار و فروشنده (کارت ملی و…)

– برگ سبز جدید خودرو

– برگ شرکت خودرو (به نام فروشنده)

– بیمه‌نامه شخص ثالث

– کارت سوخت خودرو

– برگ پرداخت عوارض شهرداری

پس از فراهم آوردن مدارک گفته شده، طرفین برای نقل و انتقال خودرو بایستی اقدام به تنظیم قراردادی که به قولنامه یا مبایعه نامه معروف است، کنند.

در ادامه به نکات مهم تنظیم قرارداد انتقال خودرو اشاره می‌کنیم.

تنظیم قرارداد نقل و انتقال خودرو چه نکاتی دارد؟

پس از تهیه مدارک، گام دوم تنظیم قرارداد نقل و انتقال خودرو است. این قرارداد بین فروشنده و خریدار تنظیم می‌شود و مرحله مهمی در راستای تهیه سند رسمی است. به قرارداد نقل و انتقال خودرو، قولنامه یا مبایعه‌نامه نیز گفته می‌شود. منظور از قولنامه نیز سندی است که طرفین معامله در آن تاکید بر انجام معامله خرید و فروش خودرو و تنظیم سند رسمی، در زمان و مکان خاصی می‌کنند.

بندهای مهم قرارداد نقل و انتقال خودرو به شرح زیر است:

– مشخصات طرفین قرارداد: شامل نام و نشانی و کد ملی و…

– موضوع قرارداد: شامل مشخصات کامل خودرو اعم از مدل، رنگ، سال تولید، نوع سوخت (بنزینی، دوگانه‌سوز و…)، کیفیت بدنه، وسایل و ملحقات خودرو و…

– مبلغ قرارداد: قیمت کل خودرو

– مدت قرارداد: مهلت تحویل خودرو و مدارک مربوط به آن مانند بیمه‌نامه و کارت سوخت

– زمان‌بندی ثبت سند و حضور در محضر

– زمان‌بندی تعویض پلاک خودرو

– تعیین مسئولیت پرداخت مالیات و هزینه‌های محضری

– روش حل و فصل اختلافات

به طور خلاصه یک قرارداد نقل و انتقال خودرو باید دربردارنده بندهای مهم قراردادهای عمومی باشد و علاوه بر آن، به نکات خاصی نظیر زمان و ممان انتقال سند نیز تاکید شود.

تعویض پلاک خودرو چه نکاتی دارد؟

پس از تنظیم قرارداد نقل و انتقال خودرو، فروشنده و خریدار بایستی اقدام به فک پلاک یا تعویض پلاک کنند.

در واقع مرحله تعویض پلاک، مرحله قبل از تنظیم سند رسمی نقل و انتقال خودرو است.

منظور از تعویض پلاک خودرو این است که مالکیت پلاک خودرو از خریدار به فروشنده منتقل شود. لازم به ذکر است که در صورت عدم تعویض پلاک خودرو، هر گونه تخلف به نام و حساب فروشنده (مالک قبلی) ثبت خواهد شد.

برای این منظور، طرفین معامله خودرو بایستی با مراجعه به مراکز تعویض پلاک، پلاک قبلی خودرو را که متعلق به مالک قبلی خودرو (فروشنده) بوده است، منفک (جدا) کرده و پلاک جدیدی که متعلق به خریدار است را به جای آن نصب و در نهایت نیز اقدام به تنظیم سند رسمی کنند.

مدارک لازم برای تعویض پلاک چیست؟

برای تعویض پلاک و ادامه مراحل نقل و انتقال خودرو، نیاز است تا طرفین قرارداد مدارک زیر را فراهم کنند:

– مدرک معاینه فنی خودرو

– سند مالکیت یا برگ سبز خودرو

– مدارک هویتی طرفین قرارداد

– کارت ماشین

– برگه پرداخت خلافی خودرو

– مدارک تاییدکننده محل سکونت خریدار

– فیش بانکی پرداخت هزینه‌های تعویض پلاک، مانند عوارض شهرداری

آیا حضور همزمان خریدار و فروشنده برای تعویض پلاک خودرو لازم است؟

برای انجام عملیات تعویض پلاک خودرو، حضور هر دو طرف قرارداد برای فک پلاک لازم است اما اگر هر یک از طرفین به هر دلیلی مایل نباشند برای فک پلاک حضور داشته باشند، بایستی وکالت رسمی به شخص دیگری بدهند تا آن شخص به نمایندگی از خریدار یا فروشنده در مرکز تعویض پلاک حضور یابد.

اعطای وکالت برای تعویض پلاک می‌تواند به دو گونه انجام شود:

نوع اول حالتی است که آنکه وکالت داده شده صرفا در خصوص مرحله تعویض پلاک باشد، یعنی نماینده تنها می‌تواند به وکالت از موکل خود در مرکز فک پلاک عمل کند.

در حالت دوم، طرف معامله می‌تواند تمام مراحل و فرآیند نقل و انتقال خودرو را به وکیل خود بسپارد و نماینده به غیر از انجام عملیات تعویض پلاک، بتواند در دفتر اسناد هم سند قطعی را امضا کند.

در واقع اعطای وکالت می‌تواند به طور جزئی (تعویض پلاک) و یا کلی (معامله نهایی خودرو) صورت بگیرد و از این جهت منع قانونی وجود نخواهد داشت.

ثبت نقل و انتقال خودرو در دفتر اسناد رسمی چه مراحلی دارد؟

پس از طی شدن مرحله تنظیم قرارداد نقل و انتقال و تعویض پلاک، طرفین معامله می‌توانند برای ثبت قطعی سند رسمی اقدام کنند.

برای این منظور، طرفین باید در دفترخانه حضور پیدا کنند و مدارکک زیرار نیز به همراه داشته باشند:

– برگ سبز جدید خودرو

– تاییدیه انتقال خودرو (توسط مرکز تعویض پلاک صادر می‌شود)

– مدارک هویتی طرفین نقل و انتقال خودرو

– بیمه‌نامه شخص ثالث

– کارت سوخت خودرو

– رسید پرداخت عوارض سالانه شهرداری

با ارائه مدارک گفته شده سردفتر اسناد رسمی اقدام به تنظیم سند رسمی نقل و انتقال خودرو می‌کند. متن و محتوای این سند به شکل آماده و توسط دفترخانه در اختیار طرفین معامله خودرو قرار می‌گیرد.

با این حال حتما پیش از امضای سند نهایی نقل و انتقال خودرو، مفاد آن را به دقت مطالعه کنید و به تاریخ، مبلغ، نوع و مدل و سال تولید خودرو، مشخصات طرف معامله و… توجه کافی داشته باشید.

پرداخت هزینه‌های نقل و انتقال خودرو با چه کسی است؟

یکی از موارد مهم در حوزه نقل و انتقال خودرو و به خصوص مرحله ثبت سند رسمی، موضوع هزینه‌ها است.

به طور کلی هزینه‌های مربوط به مالیات قرارداد و معامله خودرو بر عهده فروشنده است. یعنی فروشنده بایستی مالیات‌های لازم را از حساب خود به حساب دولت واریز کند.

هزینه‌های مرتبط با ثبت سند رسمی که به آن هزینه‌های دفترخانه یا محضر هم گفته می‌شود، بایستی بین خریدار و فروشنده تقسیم شود. هزینه تنظیم سند رسمی به عواملی مانند مدل خودرو، سال تولید و… بستگی دارد.

با این حال نباید فراموش کرد که حکم مذکور، جنبه تکمیلی دارد و طرفین معامله می‌توانند در خصوص پرداخت هزینه‌های دفترخانه طور دیگری توافق داشته باشند.

پرداخت مبلغ قرارداد خرید و فروش خودرو چگونه است؟

برای پرداخت مبلغ خرید خودرو، خریدار می‌تواند به شکل نقدی، با استفاده از چک و یا به طور اقساطی اقدام کند.

در هر حال باید طرفین نوع پرداخت و موعد آن را در قرارداد نقل و انتقال خودرو (قولنامه) قید کنند. غالبا شیوه پرداخت به صورتی است که خریدار باید بخشی از مبلغ خرید خودرو را به شکل پیش‌پرداخت به فروشنده بپردازد و در نهایت و با تنظیم سند رسمی، با فروشنده به طور کامل تسویه حساب کند.

همچنین توصیه می‌شود که رسید پرداخت‌های مرتبط با خرید خودرو به طور کاغذی و الکترونیکی حفظ شود.

سایر نکات حقوقی نقل و انتقال خودرو چیست؟

علاوه بر موارد بالا، لازم است تا طرفین معامله خودرو به برخی نکات حقوقی نیز توجه داشته باشند. این نکات فارغ از ظرایف حقوقی، از لحاظ فضای بازار معاملات خودرو نیز حائز اهمیت هستند.

در ادامه نکات حقوقی نقل و انتقال خودرو را بیان می‌کنیم:

– در معاملات با بنگاه‌ها و نمایشگاه‌های ماشین و دلال‌های خودرو، بایستی از وجود وکالت‌نامه معتبر برای معامله توسط دلال و واسطه مطمئن شوید تا از خطرات معاملات وکالتی خودرو در امان باشید. به محض باخبر شدن از وجود تخلف در این میان، هرگز قولنامه را امضا نکنید.

– تنظیم قرارداد ابتدایی نقل و انتقال خودرو یا همان قولنامه و مبایعه‌نامه را جدی بگیرید و در نگارش قولنامه نهایت دقت را داشته باشید. وجود ابهام و نقص در قولنامه سبب می‌شود خریداران و فروشندگان برای انتقال سند رسمی خودرو مشکلات فراوانی داشته باشند.

– پیشنهاد می‌شود حتی اگر قصد معامله خودرو با نزدیکان و دوستان خود هم دارید، ثبت سند در دفاتر رسمی را فراموش نکنید.

– پرداخت مبالغ قرارداد مانند هزینه معامله، مالیات قرارداد و همچنین هزینه‌های تعویض پلاک، انتقال سند و… را مستند کنید. این امر با نگهداری و حفظ فاکتورهای پرداختی می‌تواند انجام شود.

– اگر قصد معامله خودروی دست دوم دارید حتما با کارشناس باتجربه در زمین خرید و فروش خودرو مشورت کنید و از همه جنبه‌های فنی و حقوقی معامله مطلع شوید.

– اگر برای تعویض پلاک به شخصی و یا طرف معامله وکالت داده‌اید حتما در متن وکالت‌نامه، تصریح کنید که وکالت تنها برای تعویض پلاک و در بازه زمانی خاصی معتبر است.

– برای اجتناب از مشکلات ناشی از صدور پلاک، کارت ماشین، کارت سوخت و… تلاش کنید تا خودرو را به صورتی خرید و فروش کنید که تنها یک مالک داشته باشد و در واقع سند به نام چند شخص نباشد.

– نکته‌ای باید به آن توجه داشت لزوم تنظیم سند رسمی در دفترخانه پس از مرحله تعویض پلاک است. در واقع خریدار نباید تصور کند که با داشتن قولنامه و انجام تعویض پلاک، نقل و انتقال خودرو به طور کامل انجام شده است.

درباره نقل ‌و ا‌نتقال خودرو سوالی دارید؟

در این مطلب به موضوع رایج نقل و انتقال خودرو از ابعاد حقوقی پرداختیم. انجام معاملات خودرو به طور صحیح و امن تا حد بسیار زیادی وابسته به دانش حقوقی طرفین قرارداد و توجه آنها به قوانین و مقررات است.

به همین خاطر بسیاری از افراد برای انجام معامله خودرو ترجیح می‌دهند از تجربه و مهارت کارشناسان حقوقی در فرآیند نقل و انتقال خودرو استفاده کنند.

تیم حقوقی وینداد با داشتن مشاوران حقوق قراردادها و کارشناسان حقوقی باتجربه قادر است تا خدمات متنوع خود را اعم از مشاوره حقوقی، تنظیم و بررسی قرارداد نقل و انتقال خودرو، تنظیم مبایعه‌نامه، قرارداد انتقال حواله خودرو و… را به شما ارائه کند.

همچنین اگر در فرآیند معامله خودرو دچار مشکلات حقوقی شده‌اید، می‌توانید از وکلای دادگستری وینداد در راستای تنظیم اوراق قضایی (دادخواست و…) و احقاق حقوق خود استفاده کنید.