حقوق استارتاپها در سراسر جهان، با اصطلاحات و مفاهیم و موضوعات مختلفی سروکار دارد. استارتاپ فین تک هم یکی از همان اصطلاحات است. استارتاپ‌های فین تک به عنوان استارتاپ‌هایی پرطرفدار و کاربردی در بسیاری از کشورها از جمله ایران فعالیت دارند و خدمات متنوعی را به کاربران ارائه میکنند.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد قصد داریم تا ضمن معرفی استارتاپ فین تک، موضوعات مهم حقوقی این نوع استارتاپ را بررسی کنیم.
با ما همراه باشید.
منظور از استارتاپ فین تک چیست؟
برای فهم مفهوم استارتاپ فین تک لازم است ابتدا مفهوم استارتاپ را بررسی کنیم.
به دست آوردن یک تعریف دقیق و جامع از استارتاپ (Startup) نیز مانند بسیاری از مفاهیم نوین کسب‌وکار چندان ساده نیست. با این حال می‌توان با استفاده از منابع مختلف، استارتاپ را به شکل زیر تعریف کرد:
یک استارتاپ، کسب‌وکاری است نوپا و جوان که با شناخت یک نیاز مهم در جامعه تشکیل می‌شود و عمدتا بر پایه فناوری و دانش روز بنا می‌گردد و از ابزارها و وسایل پیشرفته استفاده میکنند.
مطابق این تعریف، در ایران، اسنپ، تپسی، دیجی‌کالا، دیوار، علی بابا، نماوا، فیلیمو وینداد و… استارتاپ‌هایی هستند که هر یک نیازهای مختلفی از جامعه ایران را برطرف میکنند.
مطابق تعریف بالا، استارتاپ فین تک (Fintech) نیز استارتاپی است که با استفاده از فناوری، خدمات مالی مختلفی ارائه می‌کند.
در واقع فین‌تک‌ها به طور خاص در زمینه پولی و مالی خدمات‌رسانی میکنند. بستر فعالیت استارتاپ فین تک غالبا اینترنت و تلفن‌های همراه است اما ممکن است با استفاده از رایانه یا سایر نرم‌افزارها نیز بتوان از فین تک استفاده کرد.
در جهان، استارتاپ‌های Ant Financial، Xero، Sofi و… فین‌تک های موفقی به حساب می‌آیند.
مثال‌های بارز استارتاپ فین تک در ایران نیز، اپلیکیشن آپ، زرین پال، ایزی پی، پی پینگ، آیدی پی، ایران رنتر و… است.
استارتاپ فین تک در چه حوزه‌هایی کاربرد دارد؟
در حال حاضر می‌توان از استارتاپ فین تک در زمینه‌های زیر استفاده کرد:
– سرمایه‌گذاری و تسهیلات و وام و…
– خرید و فروش رمزارزها
– خدمات پرداخت و نقل و انتقال پول بوسیله تلفن همراه
– خرید و فروش بیمه خانه، ماشین، سلامت و…
– مشاوره مالی
– خرید و فروش سهام
– بودجه‌بندی مالی و حسابداری و مدیریت مالی
– انتقال بین‌المللی پول
– تامین مالی جمعی
و…
به طور خلاصه، بسیاری از ما، روزانه لااقل از یکی از خدمات فین‌تک‌ها استفاده می‌کنیم. این موضوع با افزایش روزافزونی مواجه است و به همین دلیل تا حد زیادی نشانگر نقش‌آفرینی مهم استارتاپ فین تک در فردای استارتاپها است.
ریسک‌های مدیریت استارتاپ فین‌تک چیست؟
اگر چه استارتاپ فین‌تک می‌تواند سودآوری بسیار زیادی برای موسسان آن داشته باشد، اما باید توجه کرد که مدیریت این دسته استارتاپها چالش‌های خاص خود را دارد.
اولین چالش در استارتاپ فین تک، چالش امنیت مالی کاربران است. همانطور که گفته شد، فین‌تک‌ها غالبا با استفاده از اطلاعات مالی کاربران فعالیت میکنند. به همین خاطر داشتن زیرساخت‌های فناوری قدرتمند برای جلوگیری از لو رفتن داده‌ها و یا به سرقت رفتن اطلاعات شخصی کاربران یک چالش بسیار بزرگ به حساب می‌آید. اطلاعاتی مانند شماره کارت، تاریخ انقضای کارت، رمز عبور، ایمیل و… از اطلاعات حساس کاربران به حساب می‌آیند.
تردیدی نیست استارتاپ فین تکی که نتواند امنیت مالی کاربران را حفظ کند به هیچ وجه نمی‌تواند در عرصه تجارت موفق عمل کند چرا که رکن اصلی موفقیت استارتاپ فین تک، اعتماد بالای کاربران آن است.
به همین خاطر بسیاری از فین‌تک‌ها، علاوه بر استفاده از فناوری روز، به متخصصان و مشاوران فناوری اطلاعات و حتی مشاوران حقوقی استارتاپ یا جرایم رایانه‌ای نیز تکیه میکنند تا تجربه امنی را برای کاربران خود ارائه کنند.
همچنین وجود سازوکارهای حقوقی قوی مانند قراردادهای محرمانگی اطلاعات و عدم افشای اسرار، در حفظ حقوق کاربران تاثیر بسزایی دارد.
مضاف بر آن، فعالیت در حوزه اقتصاد غالبا نیازمند اخذ برخی مجوزهای دولتی و یا پروانه‌های خصوصی است که موسسان این استارتاپها باید به آنها توجه داشته باشند.
نکات حقوقی عام برای همه استارتاپها کدامند؟
حال که با مسائل حقوقی شایع و چالش‌های معمول استارتاپ فین تک آشنا شده‌ایم، لازم است تا برخی نکات مهم تاسیس استارتاپها، فارغ از نوع و موضوع فعالیت را مرور کنیم:
– توجه به مسئله حقوق مالکیت فکری و حمایت از برند و لوگو و…
– توجه به موضوع تنظیم قرارداد هم‌بنیان‌گذاری استارتاپ
– توجه به موضوع جذب سرمایه اولیه و آشنایی با راهکارهای تامین مالی مانند تامین مالی جمعی
– توجه به موضوع تقسیم سهام استارتاپ
– توجه به موضوع تنظیم قرارداد عدم رقابت و محرمانگی اطلاعات
– توجه به موضوع ارزش‌گذاری استارتاپ
– توجه به موضوع وستینگ
– توجه به استخدام نیروی انسانی و تنظیم قراردادهای کار
و…
درباره استارتاپ فین‌تک نیاز به مشاوره دارید؟
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد سعی شد تا مهم‌ترین نکات درباره استارتاپ‌های فین تک بررسی شود. مضاف بر دشواری‌های راه‌اندازی یک کسب‌وکار استارتاپی موفق به خودی‌خود، حساسیت موضوعات مالی از منظر حقوقی بسیار زیاد است و لازم است فعالان این عرصه با نگاهی دقیق، ریسک‌های حقوقی را در فین‌تک‌ها به حداقل برسانند.
استارتاپ وینداد، به عنوان استارتاپی موفق در زمینه خدمات‌رسانی حقوقی به کسب‌‌وکارها، قادر است خدمات مشاوره حقوقی خود را در جهت تاسیس استارتاپ، تنظیم قراردادهای لازم، تعیین سهام مشارکت و… با بهترین کیفیت و بیشترین سرعت ارائه دهد.
