با توجه به رشد تجارت الکترونیک و تکنولوژی، متعاقباً استفاده از اسناد تجاری الکترونیکی افزایش یافته و می‌توان در معاملات تجارت الکترونیکی استفاده فراوانی از این دسته از اسناد برد. البته این امر بایستی در بستری صورت گیرد که در مبادلات این نوع اسناد، امنیت کامل حفظ شود که در این صورت اسناد تجاری الکترونیکی جایگزین مناسبی برای پرداخت و تحصیل اعتبار بین تُجار در نظر گرفته می‌شوند.
بدین منظور در این مطلب قصد داریم تا به یکی از ارکان اصلی تجارت الکترونیکی بپردازیم و ضمن بیان تعریف و مفهوم آنها، امکان اعتبارسنجی و انتقال آنها را بررسی نماییم.
منظور از سند تجاری الکترونیکی چیست؟
با توجه به رشد تجارت الکترونیک و تکنولوژی، متعاقباً استفاده از اسناد تجاری الکترونیکی افزایش یافته و در معاملات تجارت الکترونیکی استفاده فراوانی از این دسته از اسناد برده می‌شود. به عبارت دیگر هرچند اسناد تجاری همچون برات، سفته و چک در قالب قطعات کاغذی هنـوز منـسوخ نشده است، استفاده از اسناد غیر کاغذی و الکترونیکی برای مبادلات تجاری بین‌المللی روز به روز رواج بیشتری پیدا می‌کند.
به بیان ساده سند تجاری الکترونیکی در واقع دارای بعد الکترونیکی است. بدین توضیح که واسطه الکترونیکی جایگزین واسط کاغذ شده و خصوصیات سند کاغذی با خصیصه‌های مختص به فضای الکترونیکی بازسازی شده است.
توجه نمایید که اسناد مذکور را می‌توان یک محتوای بازسازی شده از سند تجاری کاغذی در نظر گرفت و ضرورتی به ایجاد رژیم مستقل و جدیدی نیست و صرفاً کافی است با فنون رمزنگاری پیشرفته مانند امضا الکترونیک مبتنی بر زیرساخت کلید عمومی، یک سند اصیل و امضاشده به وجود آید.
البته لازم به ذکر است که تجهیز نظام قانونی کشور با پدیده اسناد تجاری الکترونیکی منجر به نظم و دقت مبادله‌ای این اسناد شده و صدمات فعلی ناشی از سوءاستفاده از این جایگزینِ سودمند را تا اندازه زیادی کاهش خواهد داد. ثبت امضای الکترونیک در وبسایت وینداد امکان‌پذیر است تا فرصت استفاده از اسناد تجاری الکترونیکی برای شما فراهم شود.
در این راستا ضرورت دارد تا به موادی نیز اشاره نماییم. در ماده ۴۱۲ لایحه اصلاح قانون تجارت که در سال ۱۳۸۴ تهیه شده، از امکان تحقـق سـند تجاری به شکل الکترونیک از جمله برات سخن به میان آورده و در انتهای آن به امکان مبادلـهٔ الکترونیکی نیز به اختصار اشاره کرده اسـت. در مـاده ۴۱۳ ایـن لایحـه در مـورد اَشـکال سـند الکترونیک مقرر نموده است که «سند تجاری الکترونیکی به دو روش سـند جـایگزین یـا سـند اصیل الکترونیکی به وجود می‌آید».
آیا امکان انتقال اسناد تجاری الکترونیکی وجود دارد؟
به صورت کلی باید بیان داشت که از آنجا که مقررات کافی در خصوص سند تجاری الکترونیـک موجود نیست، انتقال الکترونیکی سند تجاری با چالش‌هایی روبرو اسـت. در اسناد کاغذی نقل و انتقال از طریق ظهرنویسی و یا قبض و اقباض انجام می‌گیرد، در حالی که نقل و انتقال الکترونیکی اسناد هنـوز وضعیت روشنی ندارد و بدین جهـت برخـی از دادرسان نقل و انتقالات الکترونیک را فاقد شرایط قانونی لازم می‌دانند.
اما با این وجود به نظر می‌رسد قانونگذار در قانون تجارت الکترونیک صراحتاً امکان انتقال اسناد تجاری الکترونیکی را بیان نموده است. بنابراین تردیدی در خصوص قابلیت پذیرش سند تجاری الکترونیکی باقی نمی‌ماند. به صورت کلی باید توجه نمود که اسناد مذکور به دو شیوه قابلیت نقل و انتقال دارند.
۱. اولین روش آن است که ابتدا اصل سند تجاری را در محیط الکترونیکی ایجاد و پس آن منتقل شود.
۲. دومین روش بدین صورت است که سند الکترونیکی رونوشتی از اصل سند کاغذی است و این رونوشت به صورت الکترونیکی انتقال داده می‌شود. ارسال سند تجاری از طریق وسایل الکترونیکی و قبض آن از سوی منتقل الیه با تحقق مفهوم کنترل سند توسط گیرنده ممکن می‌گردد.
در رابطه با انتقال اسناد تجاری الکترونیکی به این نکته توجه نمایید که به منظور حفظ امنیت سند تجاری الکترونیکی و دور نگه داشتن آن از خطر تغییر در جریان انتقال آن، استفاده از روش‌های رمزگذاری سند توصیه می‌گردد.
نتیجه گیری
همانطور که بیان شد در خصوص قابلیت نقل و انتقال اسناد تجاری الکترونیکی تشکیک وجود دارد لکن به نظر می‌رسد قانونگذار در قانون تجارت الکترونیک صراحتاً امکان انتقال آن را بیان نموده است. فلذا تردیدی در خصوص قابلیت پذیرش آن باقی نمی‌ماند. در این رابطه اگر سؤال یا مشکل حقوقی در رابطه با اسناد تجاری الکترونیکی خود دارید می‌توانید این امر را با تیم حقوقی و مجرب وینداد از طریق بخش مشاوره تلفنی یا درخواست وکیل در میان بگذارید.
فراموش نکنید که وینداد بستری را آماده کرده است تا به راحتی بتوانید وکیل متخصص برای مشکل حقوقی خود در حوزه دعاوی اسناد تجاری را انتخاب کنید. برای این کار کافی است که مسائل حقوقی خود را ثبت کنید تا ما پس از بررسی دعوای مطرح شده، وکیل متخصص برای دعوا را به شما معرفی کنیم تا با هزینه‌ای معقول دفاع از پرونده‌ی شما را در کلیه مراحل دادرسی در دادگاه‌ها و سایر مراجع ذی صلاح برعهده بگیرد.
