بکارگیری بازنشستگان تامین اجتماعی به عنوان مشاور در کسبوکار، از مسائل جدیدی است که بسیاری از شرکتها با آن مواجهاند.
دغدغه مهم افراد بعد از بازنشستگی، حقوق پایین و کم شدن درآمدشان نسبت به زمان اشتغال است. با اینکه زمانی که فرد به بازنشستگی میرسد، یک حقوق مادامالعمر برایش درنظر گرفته میشود اما این حقوق از مبلغ دریافتی در زمان اشتغال کمتر میباشد. این امر بهمرور بر دوران بازنشستگی تاثیر گذاشته و آن را کاری دشوار و طاقت فرسا میکند. به همین دلیل، فرد بعد از مدتی به فکر یافتن شغلی برای گذران زندگی خود و خانوادهاش میافتد. اما باید دید اشتغال به کار بازنشستگان و بیمه آنها در این دوره به چه صورت است؟
چه کسانی مشمول بازنشستگی طبق قانون تامین اجتماعی میباشند؟
سازمان تامین اجتماعی، کارکنان مجموعههای کاری را تحت پوشش قرار میدهد تا طبق قانون کار از آنها حمایت کرده و با ارایه بیمه و همچنین مستمری بازنشستگی، بیمهشده و افراد خانواده او را تحت پوشش قرار میدهد. اما احراز شرایط بازنشستگی به عوامل گوناگونی بستگی دارد از جمله: میزان سالهای پرداخت حق بیمه، جنسیت بیمهشده، سختی کار، سن بیمهشده و شرایط بیمهشده. به همین دلیل شرایط بازنشستگی را باید طبق موارد قانونی بررسی کرد:
ماده ۷۶ قانون بازنشستگی تامین اجتماعی
طبق ماده ۷۶ قانون بازنشستگی تامین اجتماعی، بیمهشدگانی که به سن قانونی برسند در صورتی که دارای حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه باشند، میتوانند تقاضای بازنشستگی کنند. سن قانونی موردنظر ۶۰ سال سن تمام برای مردان و ۵۵ سال تمام برای زنان است.
قانون بازنشستگی تامین اجتماعی برای مشاغل سخت و زیانآور
طبق تبصره ٢ ماده ٧۶ این قانون، برخی مشاغل به عنوان مشاغل سخت و زیانآور تعریف شدهاند زیرا فشار جسمی و روحی زیادی را به فرد وارد میکنند. کسانی که در این مشاغل فعالیت میکنند با داشتن سابقه ۲۰ سال متوالی در پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی میتوانند بازنشسته شوند. در صورتی که سوابق بیمهشده به صورت متناوب باشد باید ۲۵ سال حق بیمه پرداخت کرده باشد تا مشمول بازنشستگی شوند.
ماده ۷۸ قانون بازنشستگی تامین اجتماعی
درخواست بازنشستگی بهعهده بیمهشده است و کارفرما نمیتواند بیمهشده را وادار به بازنشسته شدن کند و یا از بیمه تامین اجتماعی بخواهد که بیمه شده را بازنشسته کند. این امر تنها در یک صورت امکانپذیر است که طبق این ماده قانونی، کارفرما میتواند برای افرادی که حداقل ۵ سال بیشتر از سن بازنشستگی کار کردهاند درخواست بازنشستگی کند. حداکثر سن برای مردان ۶۵ سال و برای زنان ۶۰ سال است.
قانون بازنشستگی تامین اجتماعی برای دیگر اقشار
تمامی مشمولین سازمان تامین اجتماعی اعم از بیمه خویش فرما مانند بیمه کارگران ساختمانی، بیمه رانندگان، بیمه مشاغل آزاد، بیمه هنرمندان و … نیز مشمول موارد اعلام شده در بالا میباشند.
بیمه بازنشستگی چیست؟
گفتیم که یکی از مهمترین اقدامات سازمان تأمین اجتماعی ، پرداخت مستمری به افراد تحت پوشش خود در دوران بازنشستگی و ارائه خدمات به آنهاست. بیمه بازنشستگی یک طرح مکمل صندوقهای بازنشستگی، تامین اجتماعی و یا حتی افرادی که فاقد هرگونه بیمه بازنشستگی میباشند هست. در این طرح افراد میتوانند بوسیله پرداخت مبلغ مشخص و منظم یک بیمهنامه بازنشستگی تهیهکرده و در هنگام بازنشستگی مستمری دریافت نمایند.
بکارگیری بازنشستگان تامین اجتماعی در بخش خصوصی
منع اشتغال مجدد بازنشستگان تامین اجتماعی از لحاظ قانون کاملا محرز است، اما بیشتر بازنشستهها به دلیل عدم تامین مخارج با حقوق مستمری بازنشستگی، عملاً به کار اشتغال دارند؛ حال باید دید که چه نوع کار و با چه ویژگیهایی به معنای اشتغال مجدد است و برای بازنشسته منع قانونی دارد؟
به لحاظ اجرای مقررات قانون کار، بکارگیری بازنشستگان تامین اجتماعی در شرکتها و واحدهای بخش خصوصی منع قانونی ندارد و در صورت بکارگیری آنان در واحدهای مشمول قانون کار، مانند سایر کارگران شاغل در آن واحد از کلیه مزایای قانون کار از جمله افزایشهای مزدی ناشی از مصوبات شورایعالی کار و بُن کارگری نیز برخوردار خواهند شد.
انعقاد قرارداد مشاورهای طبق رای شماره ۹۰ هیات عمومی دیوان عدالت اداری مانع قطع مستمری است و سازمان تامین اجتماعی نمیتواند مستمری بازنشستگانی که قرارداد مشاورهای منعقد مینمایند قطع نماید.
بکارگیری بازنشستگان تامین اجتماعی به عنوان مشاور به چه صورت است؟
دیده شده است که بازنشستگان بهمنظور داشتن کمکخرجی و یافتن مکملی برای حقوق مستمریشان بهصورت موقت، پارهوقت و یا مشاورهای مشغول بهکار میشوند. باید بگوییم که در عقدهای مشاورهای، عنوان قرارداد نمیتواند تغییری در ماهیت و نوع رابطه کاری ایجاد کند، پس عناوینی مانند مشاور، پیمانکار، مجری، کارپذیر، یا عناوین مشابه دیگر در قرارداد کار موجب تغییر مفاهیم کاری نخواهد شد و بازنشستگان میتوانند تحت این عناوین مشغول به کار مشاوره شوند.
علاوه بر اینکه اشتغال بصورت مشاورهای بر اساس رای وحدت رؤیه در بخش خصوصی بلامانع است اشتغال در دستگاههای دولتی نیز بهصورت مشاورهای بر اساس تبصره قانون ممنوعیت بهکارگیری بازنشستگان برای متخصصین بازنشسته نیز با یک سوم ساعت کارکنان تمام وقت بلامانع است.
حداکثر ساعات مجاز برای استفاده از مشاوره و خدمات بازنشستگان در ادارات و نهادهای اجرایی (دولتی)، یک سوم ساعات اداره کارمندان رسمی است. و حقوق این افراد متناسب با ساعت کاری آنها و حداکثر یک سوم کارمندان رسمی در همان شغل تعیین و پرداخت خواهد شد.
سخن آخر
چنانچه میخواهید در دوران بازنشستگی خود تحت عنوان مشاور در کسبوکارها و شرکتهای خصوصی مشغول بهکار شوید، و یا بهعنوان کارفرما قصد بکارگیری بازنشستگان تامین اجتماعی به عنوان مشاور را در شرکت خود دارید، بهتر است قبل از اشتغال، اقدام به انعقاد قرارداد مشاوره نمایید تا با رعایت نکات حقوقی و قوانین و مقررات خاص آن، قراردادی اصولی را تنظیم نمایید.

22 دیدگاه
ناصر · ۱۹ آبان ۱۳۹۸ در ۱۰:۰۸ ق٫ظ
اگر حقوق بازنشستگی کفاف زندگی را میداد که بازنشسته دوباره شاغل نمیشد
چه معنی داره به تامین اجتماعی بگم مستمری منو قطع کن تا من دوباره برم کارکنم
خب خونه میشینم و حقوق بازنشستگی میگیرم یا میرم مسافر کشی یا دستفروشی
نیازی هم به قطع شدن مستمریم نیست
محسن · ۳ آذر ۱۳۹۸ در ۹:۳۶ ق٫ظ
انعقاد قرارداد مشاوره ای طبق رای شماره 90 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مانع قطع مستمری است وسازمان تامین اجتماعی نمیتواند مستمری بازنشستگانی که قرارداد مشاوره ای منعقد مینمایند قطع نماید بهتر بود به این مورد اشاره میداشتید
وینداد · ۶ آذر ۱۳۹۸ در ۳:۱۹ ب٫ظ
با سلام
ممنون از حسن توجه شما به این مطلب. نکته ذکر شده پس از بررسی در مطلب اضافه خواهد شد.
با سپاس
تیم محتوایی وینداد
محسن · ۷ آذر ۱۳۹۸ در ۶:۴۸ ب٫ظ
از اینکه موضوع رای وحدت رؤیه شماره ٩٠را لحاظ نمودید ممنون نکته دیگر ی راجع به اشتغال بازنشستگان تامین اجتماعی عرض میکنم علاوه بر اینکه اشتغال بصورت مشا وه ای بر أساس رای وحدت رؤیه در بخش خصوصی بلامانع است اشتغال در دستگاه های إجرائی (دولتی)نیز بصورت مشاوره ای بر أساس تبصره قانون ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان برای متخصصین بازنشسته نیز با یک سوم ساعت کارکنان تمام وقت بلامانع است
محسن · ۱۰ آذر ۱۳۹۸ در ۹:۴۳ ق٫ظ
همه چیز در مورد اشتغال بازنشستگان تامین اجتماعی:
1- در بخش های دولتی (منظور دستگاه های اجرایی)که تعریف آن در ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری آمده است بر اساس تبصره 1 قانون ممنوعیت بکار گیری بازنشستگان مصوب 1395 واصلاح آن مصوب 1397 بکار گیری بازنشستگان بصورت تمام وقت برای مقامات مانند روسای قوا،نمایندگان مجلس،اعضاء شورای نگهبان ،وزراء ومعاونین رییس جمهور بلامانع است
2- بر اساس همین تبصره بکار گیری تمام وقت جانبازان بالای 50 درصد، آزادگان بالای 3 سال اسارت وفرزندان شهداء نیز بلامانع است.
3- بر اساس تبصره 2 این قانون بکارگیری بازنشستگان متخصص بصورت پارت تایم نیز تا یک سوم ساعات اداری بلامانع است
لذا با توجه به عام بودن مفهوم بازنشستگی در این قانون بکارگیری بازنشستگان تمام صندوق های بازنشستگی مطابق مفاد قانون فوق موردی ندارد واین افراد میتوانند با حفظ حالت بازنشستگی بصورت تمام وقت اشتغال داشته باشند.
4- اشتغال بازنشستگان تامین اجتماعی مطابق رای وحدت رویه شماره 90 دیوان عدالت اداری بصورت مشاور در کارگاههای مشمول قانون کار وبخش خصوصی بلامانع است ومانع قطع مستمری بازنشسته خواهد بود بدیهی است چنانچه سازمان تامین اجتماعی بر خلاف آن عمل نماید موضوع از طریق دیوان قابل پیگیری است لیکن این موضوع تقریبا در سازمان تامین اجتماعی جا افتاده وتقریبا مورد خاصی برای نگرانی از حیث برخورد سلیقه ای در ساختار تامین اجتماعی وجود ندارد.
5-در مورد اشتغال تمام وقت در بخش خصوصی رای وحدت رویه شماره 1831 دیوان عدالت اداری اشتغال تمام وقت صرفا در کارگاهی که فرد بازنشسته شده را مشمول بیمه و قطع مستمری میداند لیکن تامین اجتماعی هنوز در این زمینه وحدت رویه ندارد ودر واقع تمکین نمیکند وبصورت سلیقه ای برخورد میکند که بهتر است در این زمینه بازنشستگان تامین اجتماعی احتیاط نمایند وصرفا بصورت مشاور کار کنند
وینداد · ۱۱ آذر ۱۳۹۸ در ۴:۳۷ ب٫ظ
با تشکر از اطلاعاتی که به این مطلب اضافه کردید. پس از بررسی، به مطلب اصلی افزوده خواهد شد.
با احترام
تیم محتوا وینداد
ف · ۴ اسفند ۱۳۹۸ در ۰:۵۵ ق٫ظ
با ملاحظه تعریف بازنشسته مبینیم به هیچ وجه سازمان حق قطع مستمری را ندارد زیرا بازنشسته کسی است که بمدت سی سال یا … حق بیمه خود را پرداخت کرده باشد لذا پس از این مدت درخواست برقراری مستمری مینماید . متاسفانه کارشناسان تامین اجتماعی یازنشسته را با از کار افتاده اشتباه میگیرند . در هیچ جای قانون ذکر نگردیده بازنشسته حق کار کردن ندارد زیرا چنین نظری منطق ندارد .ولی ناآگاهی بعضی افراد موجب بدبینی به قوانین میگردد . ازکار افتاده فردی است که نمیتواند کار کند و بدین جهت مستمری در یافت میکند و چنانچه خلاف آن ثابت گردد مسلما تامین اجتماعی میتواند مستمری اورا قطع کند . ولی بازنسته فردی است که به تعداد سالهای مورد نطر سازمان کار کرده و حق بیمه خود را نیز پرداخت نموده واکنون در خواست استفاده از مزایای بازگشت سزمایه خود را دارد .پس تامین اجتماعی حقی در قطع مستمری به لحاظ اشتغال مجدد اورا ندارد . باتشکر
مینا حیدری · ۱۷ فروردین ۱۳۹۹ در ۱۰:۳۷ ق٫ظ
در خصوص بازنشستههای مشمول تأمین اجتماعی مقرر گردید طبق رأی دیوان عدالت اداری به شماره ۱۸۳۱ مورخ ۲۲/۹/۱۳۷۸ که بشرح زیر میباشد عمل گردد و در صورتی که شاغل بازنشسته به شغلی که قبل از بازنشستگی در آن محل به آن شغل اشتغال داشته، اشتغال یابد، مشمول حق بیمه و در سایر موارد غیر مشمول تلقی میگردد. به زبان ساده بازنشسته می تواند اشتغال داشته باشد اما در شغل و سمتی غیر مرتبط با شغلی که در آن بازنشسته شده است.
خسرو بدیعی · ۲۴ شهریور ۱۳۹۹ در ۱:۱۰ ب٫ظ
ممنون . ارام گرفتم با این مطلب منطقی شما . چون همین امروز بازرس تامین اجتماعی که از سرکین پیگیر من شده . کارکردن من رو دیده و تهدیدم کرده که بررسی میکنم . نمیدونم چکار باید بکنم . لطفا کمکم کنید .
علی · ۱۸ فروردین ۱۳۹۹ در ۷:۳۵ ب٫ظ
اگر شخصی سی سال بعد بازنشستگی هنوز کار می کند وشرایط مالی بسیار خوبی دارد هنوز بکار گرفته میشود وکارگر عزل میکند نمی توان برخورد کرد؟
زهرا بیات · ۲۰ مهر ۱۳۹۹ در ۷:۰۵ ب٫ظ
سلام
منظور از عزل کارگر چیست؟ بازنشستگان تامین اجتماعی با قرارداد مشاوره ساعتی می توانند مشغول به فعالیت باشند.
با احترام
تیم حقوقی وینداد
حسین · ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ در ۵:۲۵ ب٫ظ
سلام.. آیا پرسنل بازنشسته میتوانند برای رتبه بندی شرکتها مدارک ارسال کنند و قرارداد ببندند؟…آیا وزارت کار و تامین اجتماعی مشکلی ایجاد نمیکند ..بدلیل اینکه بازنشسته نمی تواند مجدد کار کند و…
زهرا بیات · ۱۳ خرداد ۱۳۹۹ در ۴:۲۹ ب٫ظ
سلام
در صورتی که امتیاز آور در شرکت هایی که نیاز به رتبه بندی دارند از اشخاصی انتخاب شوند که بازنشسته هستند، برای آن ها حق بیمه پرداخت نمی شود. واگذاری مدرک یا امتیاز در قالب قرارداد برای این شرکت ها با مانع قانونی رو به رو نیست. از آنجایی که این قرارداد از جمله قراردادهای کار محسوب نمی شود و بنابراین حق بیمه پرداخت نمی شود، مستمری بیمه شده بازنشسته نیز توسط سازمان تامین اجتماعی قطع نمی گردد.
با احترام
تیم حقوقی وینداد
ف · ۲ خرداد ۱۳۹۹ در ۰:۱۸ ق٫ظ
با سلام اگر شرکتی کلیه پرسنل درگیر در پروژه خود را از پرسنل بازنشسته استفاده نماید آیا باید حق بیمه ای پرداخت نماید ؟؟؟
زهرا بیات · ۱۲ خرداد ۱۳۹۹ در ۱۰:۴۶ ق٫ظ
سلام
به موجب قانون کار، کارفرما موظف به پرداخت حق بیمه کلیه کارفرمایان خود است مگر اینکه قالب قرارداد کار از جمله مواردی باشد که نیازمند حق بیمه نباشد. البته قالب قراردادی که انخاب نموده اید نیز موثر می باشد.
با احترام
تیم حقوقی وینداد
محمدرضا دهنوی · ۲۸ خرداد ۱۳۹۹ در ۸:۵۹ ب٫ظ
سلام/ من کارشناس عمران و بازنشسته شهرداری هستم و در سازمان نظام مهندسی، بعنوان کارشناس حق الزحمه ای فعالیت میکنم. قراردادی بعنوان پاره وقت و یا مشاوره هم ندارم. با توجه به اینکه عضو سازمان هستم، برای کار کارشناسی تخصصی، بر اساس تعرفه نظام مهندسی و ساعت کار کارشناسی، حق الزحمه میگیرم. آیا باید از کارکرد من حق بیمه کسر شود.
زهرا بیات · ۱۹ مهر ۱۳۹۹ در ۴:۵۰ ب٫ظ
سلام
در صورتی که پروزه ای کار کنید مشمول قوانین تامین اجتماعی نیستید. اما در صورتی که ساعتی موظف به حضور هستید بایستی قرارداد مشاوره منعقد کنید. در این صورت حق بیمه پرداخت نمی شود و مستمری شما قطع نمی گردد.
محمدرضا دهنوی · ۲۸ خرداد ۱۳۹۹ در ۹:۰۹ ب٫ظ
سلام/ اضافه کنم، بازنشسته سازمان تأمین اجتماعی هستم / ممنونم
دیندار · ۲ مرداد ۱۳۹۹ در ۸:۱۴ ب٫ظ
باسلام
بازنشسته هستم مدتی درهمان کارگاهی که بازنشسته شدم دعوت بکارشدم چندسالی باتوجه به ۴بارتغییر مدیریت بنده ابقا میشدم باتوجه به قردادمشاوره ای بادستور واصرارمدیران وقت بیشتر ازساعات کاری منونگه میداشتن حقوقم را هرچند ماه یکبار علی الحساب پرداخت میشد مقداری طلب دارم به بهانه های مختلف با توجه به پیگیریهای من مدت ۳ساله پرداخت نشد لطفاً راهنمایی بفرمایید باتوجه باینکه بازنشسته هستم میتونم شکایت کنم ؟ باید کجا مراجعه کنم باتشکر
زهرا بیات · ۱۴ مهر ۱۳۹۹ در ۱۱:۳۱ ب٫ظ
سلام
جهت دریافت حقوق پرداخت نشده ی خود به شرط اثبات ساعات کار بیشتر می توانید به اداره کار مراجعه نمایید و حقوق مزبور را دریافت نمایید.
با احترام
تیم حقوقی وینداد
فرزاد زابلی پور · ۱۰ مرداد ۱۳۹۹ در ۱:۲۷ ق٫ظ
سلام سوال من این است که آیا استخدام فرد بازنشسته تامین اجتماعی بعنوان مشاور که زیر 35 سال سابقه کار و پرداخت بیمه داشته باشد برای کارفرما منع قانونی دارد ؟محدودیت های استخدام فرد بازنشسته بعنوان مشاور برای کارفرما چیست
زهرا بیات · ۲۷ مرداد ۱۳۹۹ در ۵:۵۰ ب٫ظ
سلام
در صورتی که بازنشسته تامین اجتماعی باق قرارداد به عنوان مشاور و با شرایط خاص آن منعقد شود، مشکلی برای کارفرما پیش نمی آید و قانونی است.
با احترام
تیم حقوقی وینداد