نشان جغرافیایی یا نشانه جغرافیایی، به عنوان یکی از ارکان مهم بازاریابی محصولات و کالاها در فضای کسب‌وکارها به حساب می‌آید. این نشان دارای تعریف، فواید و ویژگی‌های خاصی است که بهتر است هر کسب‌وکاری با آن آشنا باشد تا بتواند از فواید تجاری ثبت آن استفاده کند.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به سراغ مفهوم نشان جغرافیایی رفته‌ایم و ضمن توضیح آن، به مراحل ثبت نشان جغرافیایی نیز اشاره کرده‌ایم.
با ما همراه باشید.
نشان جغرافیایی چیست؟
احتمالا شما هم بر روی برخی کالاها، نشان‌ها یا کلماتی را دیده‌اید که به منطقه جغرافیایی خاصی تعلق دارد.
رطب بم، پنیر لیقوان تبریز، سوهان قم، گز اصفهان، فرش کاشان، گردوی دماوند، زیتون رودبار و… مثال‌هایی از محصولاتی هستند که بر روی بسته‌بندی آنها، به منطقه جغرافیایی خاصی در کنار نام تجاری محصول اشاره شده است.
به ساده‌ترین بیان، نشان جغرافیایی، نشانهای است که بر روی بسته‌بندی یک کالا درج شده و نمایانگر منشا و محل تولید آن کالای خاص است.
اما نقش نشان جغرافیایی در تجارت و بازاریابی کسب‌وکارها چیست؟ در واقع وجود نشان جغرافیایی چه مزیتی برای تولیدکننده و مصرف‌کننده به همراه دارد؟
نشان جغرافیایی چه کاربردی دارد؟
نشان جغرافیایی می‌تواند هم برای تولیدکننده و هم مصرف‌کننده فواید زیادی به دنبال داشته باشد.
مهم‌ترین کاربرد این نشان، برای مصرف‌کنندگان این است که می‌توانند به منشا تولید محصول پی برده و بدینوسیله از مرغوبیت و کیفیت محصول اطمینان حاصل کنند.
به طور مثال، زمانی که یک مصرف‌کننده بر روی بسته‌بندی سوهان، عبارت «سوهان قم» را می‌بیند، می‌تواند تا حد زیادی به کیفیت بالای محصول پی ببرد، چرا که از دیرباز، سوهان باکیفیت غالبا در شهر قم تولید شده است و قید نام این شهر بر روی این محصولات، بار مثبت زیادی دارد.
از سوی دیگر با اعتماد بیشتر مشتری به محصولاتی که نشان جغرافیایی بر روی آن وجود دارد، تقاضای محصول افزایش یافته و به دنبال آن سود تجاری تولیدکننده هم زیاد می‌شود.
تفاوت نشان جغرافیایی با علامت تجاری در چیست؟
بر خلاف علامت تجاری و لوگو که نقش ایجاد تمایز بین محصولات یک شرکت با سایر شرکت‌ها را دارد، نشان جغرافیایی صرفا به محل تولید و خصوصیات خاص کالا به دلیل تولید در آن نقطه جغرافیایی اشاره دارد.
در نتیجه با آنکه علامت تجاری که برای هر شرکت منحصر به فرد بوده و با ثبت آن، شخص دیگری امکان استفاده از آن را ندارد، نشان جغرافیایی می‌تواند بین کسب‌وکارها و شرکت‌های متعدد آن منطقه جغرافیایی خاص مشترک باشد و از این جهت منعی برای ثبت آن وجود ندارد.
حال که با فواید نشان جغرافیایی و تفاوت آن با علامت تجاری نیز آشنا شده‌ایم، لازم است تا به بررسی مقررات ثبت و مراحل ثبت نشان جغرافیایی بپردازیم.
ثبت نشان جغرافیایی چه مراحلی دارد؟
نشانهای جغرافیایی در صورتی که به خوبی از نظر مقررات مالکیت فکری حفاظت شوند، می‌توانند به درستی در بازارهای تجاری مورد استفاده قرار بگیرند و برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان مزایایی به دنبال داشته باشند. از سوی دیگر اگر نظارت قانونی کافی بر این موضوع اعمال نشود، ممکن است شرکت‌های سودجو با استفاده از نشانهای جغرافیایی خوش‌سابقه، محصولات بی‌کیفیت خود را در بازار عرضه کرده و سبب بی‌اعتمادی مشتریان به نشان جغرافیایی مذکور شوند.
برای استفاده درست و قانونی از نشان جغرافیایی بایستی صاحبان کسب‌وکارها، نشان جغرافیایی مورد نظر خود را به شکل رسمی به ثبت برسانند.
به منظور ثبت نشان جغرافیایی، متقاضیان باید ابتدا به سامانه مرکز مالکیت معنوی رجوع کرده و سپس وارد بخش مرتبط با ثبت نشانه‌های جغرافیایی شوند.
برای درخواست ثبت نشان جغرافیایی، متقاضیان باید اقدام به ثبت اظهارنامه در این سامانه کنند. مراحل ثبت اظهارنامه در این سامانه به شرح زیر است:
۱) قبول مفاد تعهدنامه سامانه
۲) انتخاب نوع اظهارنامه (اظهارنامه توام با اعتراض و…)
۳) وارد کردن اطلاعات نشان جغرافیایی مورد نظر (عنوان، املای فارسی و انگلیسی و…)
۴) وارد کردن اطلاعات محصول (عنوان، روش ساخت، توضیح ارتباط با منطقه جغرافیایی و…)
۵) ثبت نام محل جغرافیایی مورد نظر
۶) ثبت لیست کالاهای مورد نظر برای ثبت نشان جغرافیایی بر روی بسته‌بندی آنها
۷) ثبت نام و اطلاعات شخص درخواست‌کننده اظهارنامه
۸) ثبت ضمایم مرتبط با اظهارنامه (تصویر نشان جغرافیایی، نقشه منطقه جغرافیایی، مدارک هویتی درخواست‌کننده و…)
۹) پرداخت هزینه‌های فرآیند رسیدگی (حدود چهل هزار تومان) و دریافت کد پیگیری
در نهایت با انجام کلیه مراحل شخص متقاضی می‌تواند اقدام به رهگیری درخواست خود کند. پاسخ نظر مرکز مالکیت معنوی می‌تواند در قالب، تایید نشان جغرافیایی، رد نشان جغرافیایی و یا ارجاع برای اصلاح نشان جغرافیایی باشد که در حالت آخر، متقاضی باید ایرادات ذکر شده توسط مرکز را رفع کند.
در صورتی که مرکز مالکیت معنوی با نشان جغرافیایی موافقت کند، این نشان ثبت شده و کسب‌وکار مذکور می‌تواند از آن بر روی کالاهای ثبت شده در سامانه استفاده کند.
نباید فراموش کرد که اگر شرکتی بخواهد نشان جغرافیایی ثبت شده خود را بر روی محصول جدیدی خود درج کند، نیاز است تا مجددا فرآیند ثبت نشان تجاری برای محصول یا محصولات جدید را طی کند.
درباره ثبت نشان جغرافیایی سوالی دارید؟
ثبت نشان جغرافیایی، در کنار ثبت نام تجاری و ثبت علامت تجاری، برای بسیاری از کسب‌وکارها اهمیت زیادی دارد. به همین خاطر در این مطلب به نحوه ثبت نشان جغرافیایی و مراحل آن اشاره کردیم.
فراموش نکنید که اگر همچنان نیاز به دریافت مشاوره درباره ثبت شرکت، ثبت علامت تجاری، اقدامات اساسی پس از ثبت شرکت و یا موضوعات مرتبط با حوزه مالکیت فکری مانند مراحل ثبت نشان جغرافیایی، نقض حقوق مالکیت فکری و… دارید، می‌توانید از خدمات مشاوره‌ای وینداد به آسانی استفاده کنید.
ما در وینداد با داشتن تیمی از حقوق‌دانان بروز و باتجربه قادر هستیم تا شما را در مسیر ثبت نشان جغرافیایی کسب‌وکارتان همراهی کنیم.
