مردان جوان کشور ما هنگامی که به سن 18 سالگی می‌رسند، در دسته افراد مشمول خدمت سربازی قرار می‌گیرند. اگر به تحصیل در دانشگاه مشغول شوند، برای مدت تحصیل معافیت موقت دریافت می‌کنند. در حین تحصیل و با داشتن معافیت موقت، بیشتر این جوانان ممکن است به فکر ورود به عرصه کار بیفتند. ممکن است در زمینه موضوعاتی که به آن‌ها علاقه دارند و دارای مهارت‌های مناسب هستند، مشغول به کار شوند. حین کار و هنگامی که معافیت موقت آنان به پایان می‌رسد، یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها مسئله ترک شغل برای رفتن به سربازی و همچنین بیکاری پس از اتمام دوره سربازی است. در ادامه مطالب در خصوص قرارداد کار و انواع و شرایط آن نکاتی را بررسی خواهیم کرد و در این مطلب به قرارداد کار با سرباز، قرارداد کار بدون پایان خدمت و استخدام با معافیت تحصیلی می‌پردازیم.
قرارداد کار با سرباز
بر اساس ماده 7 قانون کار: “قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر موقت برای کارفرما انجام می‌دهد.”
قانون کار مسئله رفتن به سربازی در حین کار را پیش‌بینی کرده است. با استناد به ماده 19 قانون مذکور بیان میکند که: در صورت داشتن قرارداد کار با سرباز “در دوران خدمت نظام وظیفه قرارداد کار به حالت تعلیق در می‌آید.”
و در ادامه قانون بیان میکند که هنگامی که دوره سربازی تمام میشود، کارگر باید حداکثر تا دو ماه پس از پایان خدمت به کار سابق خود برگردد. در حالتی که کار سابق او حذف شده باشد در شغلی مشابه آن به کار مشغول شود.
وضعیت قرارداد کار با سرباز پس از خدمت سربازی
در صورتی که کارگر بعد از اتمام دوره سربازی و ظرف مدت دو ماه از پایان خدمت به کار سابق خود برگردد و کارفرما از پذیرفتن کارگر پس از رفع حالت تعلیق خودداری کند، این اقدام کارفرما در حکم اخراج غیرقانونی کارگر طبق قرارداد کار است.
در این حالت، کارگر حق دارد طی مدت 30 روز به هیات تشخیص اداره کار مراجعه کند. اگر کارفرما نتواند ثابت کند که نپذیرفتن کارگر مستند به دلایل موجه بوده، به تشخیص هیات مذکور، موظف به بازگرداندن کارگر به کار است. همچنین تاریخ پرداخت حقوق و مزد کارگر از تاریخ مراجعه او به محل کار یا کارگاه در نظر گرفته میشود. از طرف دیگر اگر کارفرما بتواند ثابت کند که دلایل نپذیرفتن کارگر موجه بوده است، کارفرما باید به ازای هر سال سابقه کار معادل 45 روز آخرین، مزد به کارگر پرداخت نماید.
در اینجا ممکن است این دو سوال پیش بیاید که وضعیت قرارداد کار با سرباز هنگامی که کارگر بعد از اتمام دوره سربازی و رفع حالت تعلیق، آمادگی خود را برای انجام کار به کارفرما اعلام نکند چه اتفاقی می‌افتد؟ همچنین در صورت بازگشت به کار و نپذیرفتن کارفرما، اگر کارگر به هیات تشخیص مراجعه نکند چه مسئله‌ای پیش می‌آید؟
در صورتی که کارگر بدون عذر موجه حداکثر 30 روز پس از رفع حالت تعلیق، آمادگی خود را برای انجام کار به کارفرما اعلام نکند. همچنین در حالتی که پس از مراجعه کارگر به کارگاه و خودداری کارفرما از پذیرفتن او، به هیات تشخیص مراجعه نکند، مستعفی شناخته میشود. یعنی در حکم این است که انگار کارگر استعفا داده است: بدون آنکه مراتب استعفای خود را بیان کرده باشد. در این حالت، کارگر مستحق دریافت حق سنوات خواهد بود.
در تمامی مراحل مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما موظف هستند نسبت به رسیدگی به شکایات اقدام کنند.
آیا مدت دوران سربازی به عنوان سنوات بازنشستگی محاسبه میشود؟
با استناد به تبصره ماده 14 قانون کار می‌توان جواب این سوال را بیان کرد.
تبصره ماده 14 قانون فوق: “مدت خدمت نظام وظیفه و همچنین مدت شرکت داوطلبانه کارگران در جبهه، جزء سوابق خدمت و کار آنان محسوب میشود.”
با توجه به این تبصره، مدت خدمت سربازی به عنوان سوابق کار و بیمه محسوب میشود. البته ناگفته نماند در حالتی این مهم ممکن است که کارگر پیش از اعزام به خدمت سربازی دارای سوابق بیمه‌ای نزد سازمان تامین اجتماعی باشد.
جمع‌بندی
قراردادهای کار دارای تنوع بسیاری هستند و هر کدام از آن‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند که باید به آن‌ها توجه کرد. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، قرارداد کار با سرباز است که پیش از همکاری باید از شرایط و نحوه آن به‌طور کامل اطلاع داشته باشید.
افرادی که به خدمت سربازی اعزام می‌شوند، در دوره خدمت آن‌ها، قرارداد کار تعلیق میشود و پس از اتمام سربازی می‌توانند فعالیت خود را شروع کنند.
سوالات متداول
قرارداد کار با سرباز پس از پایان خدمت چه وضعیتی دارد؟
هنگامی که دوره سربازی تمام میشود، کارگر باید حداکثر تا دو ماه پس از پایان خدمت به کار سابق خود برگردد. در حالتی که کار سابق او حذف شده باشد در شغلی مشابه آن به کار مشغول شود.
اگر با وجود قرارداد کار با سرباز کارفرما بعد از اتمام سربازی کارگر را نپذیرفت چه باید کرد؟
در صورتی که کارگر بعد از اتمام دوره سربازی و ظرف مدت دو ماه از پایان خدمت به کار سابق خود برگردد و کارفرما از پذیرفتن کارگر پس از رفع حالت تعلیق خودداری کند، این اقدام کارفرما در حکم اخراج غیرقانونی کارگر طبق قرارداد کار است.
با سلام . بنده الان در حال گذراندن طرح جایگزین خدمت بنیاد نخبگان هستم، آیا می توانم با یک ارگان دولتی قرارداد کار معین ببندم. مانع قانونی نداره ؟ یا حتما پایان خدمت میخواهد ؟
با تشکر
من 7سال برای کارفرما کار کردم کارت پایان خدمت ندارم ایا میتوانم از کارفرما شکایت کنم خق بیمه یا اجرت المثل بگیرم در دادسرا
سلام من معافیت تحصیلی دارم تا 1404…قبلا با همین معافیت تو فروشگاه های زنجیره ای حیات کار می‌کردم و از لحاظ مشکل تو کار و بیمه، هیچ مشکلی وجود نداشت… الان با همین معافیت تحصیلی رفتم فروشگاه های زنجیره ای مینو مارت برای کار و با این که همه مدارک رو تکمیل کردم و کلی هزینه دادم به من میگن یا پایان خدمت باید داشته باشی یا معافیت دائم… خب من قبلا با این معافیت مشکل نداشتم برای کار کردن… الان این همه هزینه کردم چیکار کنم؟؟ پس کسایی که مشکل منو دارن چیکار کن؟؟ دانشجو چجوری کار کنه وقتی معافیت تحصیلی به دردش نمیخوره!! پس این معافیت کجا به دردش میخوره؟؟ تورو خدا کسایی که مشکل منو دارن کمک کنید.. ممنون..
سلام وقت بخیر
سوالی که داشتم این هست بنده در حین خدمت سربازی مشغول به کار هستم. صبح پادگان هستم و عصر به صورت تمام وقت به شرکت مراجعه میکنم. ولی شرکت برای بنده حق بیمه واریز نمیکنه. میخواستم بپرسم از لحاظ قانونی می تواند برای من بیمه را پرداخت کند یا خیر. چون من چند مورد دیدم که شرکت ها علاوه بر بیمه ای که برای سرباز هست خود شرکت هم بیمه فرد را واریز میکند.
سلام
وقتتون بخیر
زمانی که شما سرباز هستید و در شرکتی فارغ از محل خدمت سربازی خود در حال کار هستید امکان بیمه برای شما وجود ندارد چون شما تحت بیمه نیروهای مسلح هستید.
سلام . من الان معافیت تحصیلی دارم و با یک ارگان دولتی میخوام قرارداد کار معین ببندم . مانع قانونی نداره ؟ یا حتما پایان خدمت میخواهد ؟
سلام،
با توجه به این امر که شما معافیت تحصیلی دارید، شما می توانید قرارداد تمام وقت و معین امضا کنید و مانع قانونی ندارد.
با احترام،
تیم حقوقی وینداد.