ثبت کردن اختراع برای مخترعان دارای مزایای متعددی است. مزایای مالی، حقوقی، استخدامی و… از جمله مزایای مهم ثبت اختراع هستند. علاوه بر آن، یکی از مزایای ثبت اختراع برای آقایان در ایران، مزایای مرتبط با معافیت از سربازی با ثبت اختراع است که در این مطلب به آن می‌پردازیم.
تعریف قانونی اختراع و ویژگی‌های آن
برای تعریف اختراع، می‌توان به منابع متعدد ملی و بین‌المللی مختلفی اشاره کرد.
به طور مثال در ایران، مطابق متن قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری ایران، اختراع نتیجه فکر کسانی است که برای اولین بار، فرآیند یا فرآورده‌ای خاص را ارائه کرده و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن، حل کرده‌اند.
در ابعاد بین‌المللی نیز سازمان جهانی مالکیت فکری، اختراع را راهکاری جدید برای یک مشکل فنی تعریف کرده است و در آمریکا، دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا، کلمه اختراع را به هرگونه هنر یا فرآیند، ماشین، ساخت، طراحی، ترکیبی از مواد، هرگونه پیشرفت جدید و مفید و یا انواع گیاهان اختصاص داده که قابلیت ثبت شدن تحت قوانین ثبت اختراع ایالات‌متحده آمریکا را داشته باشد.
مطابق تعریف رسمی قانون ایران، اختراع باید لااثل دارای این چهار ویژگی باشد:
اولین بودن
جدید و اولین بودن اختراع به شکل بین‌المللی بررسی می‌شود. یعنی اختراع نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان نباید پیشتر به ثبت رسیده باشد.
ابتکاری بودن
منظور از ویژگی ابتکاری بودن این است که اختراع دارای نکته‌ای خاص و قابل توجه باشد که به طور عادی و با مهارت معمول یا تخصص و تجربه عادی نتوان آن را اختراع کرد.
کاربرد صنعتی داشتن
یک اختراع برای ثبت باید دارای کاربرد صنعتی باشد. یعنی بتوان از فرآورده یا فرآیند اختراع در صنعت به نحوی استفاده کرد که نیازی را رفع کند.
قابل حمایت بودن
منظور از قابل حمایت بودن، داشتن شرایط لازم مطابق قوانین و مقررات کشور است. یعنی یک اختراع که به نحوی غیرقانونی یا با ابزاری نامشروع ساخته شود، نمی‌تواند به ثبت برسد.
حال با دانستن مفهوم اختراع در ایران به سراغ مزایای ثبت اختراع، مانند معافیت از سربازی با ثبت اختراع می‌رویم.
مزایای ثبت اختراع
مزایای ثبت اختراع تنها به معافیت از سربازی با ثبت اختراع محدود نیست. با استفاده از ظرفیت ثبت اختراع می‌توان از مزایای زیر استفاده کرد:
– با ثبت اختراع می‌توان از نظام حمایتی از مخترع و دستاورد او استفاده کرد و امتیاز انحصاری بهره‌برداری از اختراع را به دست آورد.
– مخترع می‌تواند حق انحصاری ساخت، صادرات واردات، توزیع و عرضه به بازار، فروش و استفاده از اختراع خود را بدست آورد و در واقع از کپی و نقض حقوق خود توسط اشخاص دیگر جلوگیری کند.
– مخترع می‌تواند با استفاده از ثبت اختراع خود امکان واگذاری حقوق مادی اختراع خود به دیگران را به دست آورد و از این کار امتیازات مالی زیادی کسب کند.
– با ثبت اختراع می‌توان اعتبار و ارزش تجاری اختراع را افزایش داد و سودآوری بیشتری کرد.
– با ثبت اختراع می‌توان به بازارهای جدید ملی و بین‌المللی دست پیدا کرد.
– ثبت اختراع سبب جلوگیری از اختراعات تکراری و مشابه می‌شود.
– با ثبت اختراع می‌توان حقوق اختراع را در صورت فوت مخترع به ورثه انتقال داد.
– با استفاده از نظام حقوق مالکیت فکری می‌توان در صورت سوءاستفاده از حقوق اختراع ثبت شده، مانند کپی رایت و تقلید و… نسبت به اشخاص مجرم طرح دعوای حقوقی کرد.
– ثبت اختراع به مخترع دلگرمی بیشتری می‌دهد تا راه اختراع و اکتشاف خود را ادامه دهد.
– با ثبت اختراع می‌توان از مزایای ثبت شرکت‌های دانش بنیان و خلاق استفاده کرد.
– امکان استفاده از مزایای بنیاد ملی نخبگان برای مخترعین وجود دارد.
– برای ادامه تحصیل در داخل و خارج، ثبت اختراع یک نقطه مثبت مهم تلقی می‌شود.
– امکان استفاده از برخی مزایای مالی و مالیاتی و وام‌های بانکی و سازمانی و… فراهم می‌شود.
– در استخدام‌ها و کاریابی داخلی و خارجی می‌توان مزیت نسبی بزرگی کسب کرد.
– تسهیلات نظام وظیفه مانند کسری خدمت و یا معافیت از سربازی با ثبت اختراع برای آقایان به وجود می‌آید.
و…
معافیت از سربازی با ثبت اختراع
همانطور که گفته شد، مزایای مرتبط با نظام وظیفه برای مخترعین آقا وجود دارد. معافیت از سربازی با ثبت اختراع موضوعی است که برای بسیاری از مشمولان نظام وظیفه اهمیت زیادی دارد. در ابتدا باید شفاف‌سازی کرد که آیا اصولا می‌توان با ثبت اختراع، از خدمت سربازی معاف شد؟
در پاسخ باید گفت که چنین چیزی به طور مطلق و کامل در حال حاضر وجود ندارد. در واقع با ثبت اختراع می‌توان تا حد زیادی (حتی تا نصف مدت) دوره سربازی را کوتاه کرد. در ادامه فرآیند ثبت اختراع را بهتر تشریح می‌کنیم.
معافیت از سربازی با ثبت اختراع در حالتی معنا دارد که اولا، فرد مخترع اختراع ثبت شده‌ای در مرکز مالکیت معنوی داشته باشد و ثانیا این اختراع در بنیاد ملی نخبگان هم به ثبت برسد.
در چنین حالتی، فرد می‌تواند با معرفی شدن به ستاد کل نیروهای مسلح، به جای گذراندن دوره سربازی، پروژه‌های علمی و پژوهشی بپذیرد و با انجام آن پروژه‌ها از کسری خدمت استفاده کند.
انجام پروژه‌های فوق‌الذکر چیزی شبیه انجام پایان‌نامه و کارهای پژوهشی دانشگاهی است که در نهایت هم مورد داوری و تایید قرار می‌گیرد.
همانطور که گفته شد برای معافیت از سربازی با ثبت اختراع لازم است ابتدا اختراع به ثبت برسد که در ادامه به این موضوع پرداخته‌ایم.
روند ثبت اختراع در ایران
برای بررسی موضوع معافیت از سربازی با ثبت اختراع، به ثبت اختراع، لازم است خوانندگان مجله حقوقی وینداد با مراحل و روند ثبت اختراع در ایران آشنا شوند چرا که استافده از مزایای مذکور نیازمند ثبت رسمی اختراع است.
برای ثبت اختراع لازم است به سایت مرکز مالکیت معنوی ایران مراجعه کنید و با انجام مراحل و ارسال مدارک، این روند را کامل کنید.
مهم‌ترین نکته، تکمیل اظهارنامه ثبت اختراع است که باید نکات آن را رعایت کرد. موضوع اختراع، تاریخ، خواسته مخترع، ادعا، توصیف اختراع، پیوست‌ها و نقشه‌های لازم و غیره باید در اظهارنامه تصریح شود. علاوه بر آن باید گفت که هزینه‌های ثبت اظهارنامه از درخواست کننده ثبت اختراع دریافت می‌شود.
لیست موارد لازم برای درج در اظهارنامه
– مشخصات هویتی متقاضی، مخترع و همچنین مدارک لازم برای اثبات سمت نماینده قانونی او، نام و عنوان اختراع
– توصیف دقیق ادعا و شرح اختراع در اظهارنامه، به شکل خلاصه اما با جزئیات بالا
– تکمیل سایر بندهای فرم اظهارنامه توسط متقاضی و ارسال فرم و سایر مدارک درخواستی به سایت مرکز مالکیت معنوی و بررسی پرونده ثبت اختراع
معافیت از سربازی با ثبت اختراع در بنیاد ملی نخبگان
برای آنکه معافیت از سربازی با ثبت اختراع نهایی شود، لازم است در سامانه بنیاد ملی نخبگان هم اختراع به ثبت برسد. بار این منظور، سامانه سینا متعلق به بنیاد ملی نخبگان مسیر ثبت نام برای این منظور را ناشنه داده است.
پس از ثبت در این سامانه، اختراع فرد متقاضی ارزیابی می‌شود و نتیجه در نهایت به او اعلام می‌شود. اختراع‌هایی که در این سامانه به تایید هیات داوران برسند، می‌توانند از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان مانند معافیت از سربازی ثبت اختراع بهره‌مند شوند.
در ادامه به نکات مهم ثبت اختراع در این سامانه اشاره می‌کنیم:
– فقط اختراع‌هایی مجاز به نام‌نویسی هستند که در مرکز مالکیت معنوی، زیر نظر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به ثبت رسیده باشند.
– باید نام ارائه دهنده اختراع و ثبت نام کننده در سامانه در گواهی ثبت اختراع وجود داشته و به به ثبت برسد.
– در زمان ثبت اطلاعات در سامانه، اصالت و صحت ادعاهای مخترعان باید به صورت عملی برای داوران احراز شود. به همین خاطر تهیه فیلم کوتاه و عکس از شیوه عملکرد و کارکرد اختراع برای ارزیابی مناسب، بسیار موثر است.
– داوری اختراع بصورت غیرحضوری و از طریق سامانه سینا انجام می‌شود.
– در صورتی که گواهی و مدارکی برای قابلیت اختراع خود از سازمان‌های معتبر ملی و بین‌المللی و مرتبط با اختراع وجود داشته باشد بایستی در سامانه آپلود شود.
– برای توصیف اختراع از زبان فنی و علمی توام با سادگی بیان استفاده شود تا داور سامانه برای ثبت و تایید اختراع به سرعت تصمیم‌گیری کند.
باید توجه داشت که در صورتی که اختراع ثبت شده، شامل یکی از موارد زیر باشد، در ارزیابی بنیاد ملی نخبگان، اختراع مذکور اعتباری نخواهد داشت و نمی‌تواند از داوری مذکور نمره قبولی گرفته و ثبت رسمی شود:
– اختراعات بدون فایده باشد. مثلا اختراع مذکور هیچ گونه مشکل عملی یا علمی خاصی را در صنعت حل نمی‌کند.
– اختراع تنها در حد یک ایده یا طرح اولیه باشد. مثلا هیچ گونه نمونه قابل دفاع و قابل عرضه‌ای از آن هنوز درست نشده باشد.
– اختراع ارائه شده تنها یک کپی مشابه از یک اختراع داخلی دیگر باشد که قبلا ثبت شده است. تا حدی که هیچ تفاوت فنی خاصی بین اختراع جدید و قبلی وجود نداشته باشد.
– اگر در هر مرحله‌ای از داوری، برای داوران مشخص شود که اختراع ارائه شده به نوعی فریبکارانه ارائه شده است و یا مخترع اداهای خلاف واقع در خصوص اختراع داشته است، اختراع رد شده و هیچ گونه امتیازی برای مخترع به همراه نخواهد داشت.
مدارک مورد نیاز برای ثبت نام در سامانه سینا (بنیاد ملی نخبگان)
– تصویر گواهی ثبت اختراع صادر شده از سوی مرکز مالکیت معنوی
– تصویر شناسنامه و کارت ملی مخترع
– تصویر رضایت‌نامه سایر اشخاص ذی‌نفع در آن دسته از اختراعاتی که بیش از یک مخترع یا مالک دارند،
– فیلم کوتاه از اختراع و کارکرد آن
– تصاویری از اختراع
معرفی خدمات حقوقی وینداد برای ثبت اختراعات
مزایا و تسهیلات ثبت اختراع برای مخترعین می‌تواند یک مشوق مهم باشد. به خصوص برای مشمولان نظام وظیفه که می‌توانند از طریق ثبت اختراع و بنیاد ملی نخبگان، از کسری و معافیت از سربازی با ثبت اختراع استفاده کنند.
اما باید توجه داشت که ثبت اختراع و فرآیند دقیق آن تا مرحله پذیرش اختراع، دارای نکات حقوقی زیادی است. به همین خاطر همواره گفته می‌شود پیش از اقدام به ثبت اختراع از کارشناسان حقوقی ثبت اختراع و حقوق مالکیت فکری مشورت بگیرید.
تیم حقوقی وینداد با ارائه خدماتی مانند مشاوره حقوقی تلفنی، دعاوی تخصصی مالکیت فکری و… می‌تواند همراه مطمئن شما در مسیر ثبت اختراع و استفاده از مزایای آن مانند معافیت از سربازی با ثبت اختراع باشد.
