تا به حال فکر ابداع یک بازی فکری جدید به ذهنتان خطور کرده‌است؟ اگر شما از آن دسته افراد خلاقی باشید که در جمع‌های خانوادگی همیشه ایده‌ای برای یک بازی جدید و خودساخته در آستین دارید، میتوانید آن را به عنوان یک بازی فکری به ثبت برسانید. اما توجه داشته باشید که امکان ثبت اختراع بازی فکری وجود ندارد. به همین دلیل برای بهره‌مندی از حقوق قانونی مثل امکان تولید بازی یا داشتن حقوق انحصاری آن باید از راهکار قانونی دیگری استفاده کنید.
چرا که بدون ثبت بازی فکری، ممکن است افراد دیگری آن را کپی کرده و زودتر از شما آن را به سود خود وارد بازار کنند. از این‌رو در این مقاله ضمن توضیح نحوه ثبت بازی فکری، وضعیت قانونی آن را برای حمایت بیشتر و استفاده از مزایای مختلف در اختیار شما قرار می‌دهیم.
بازی فکری اختراع محسوب می‌شود؟
پیش از آن که وارد توضیح مراحل ثبت بازی فکری شویم، لازم است این سوال را پاسخ دهیم که یک بازی فکری جدید اختراع محسوب می‌شود یا یک اثر هنری؟
پاسخ به این سوال از این جهت اهمیت دارد که درصورتی که بازی فکری ابداعی شما یک اختراع محسوب شود باید برای ثبت اختراع بازی فکری از طریق اداره مالکیت صنعتی اقدام کنید. اما اگر یک اثر هنری به حساب آید ثبت آن از طریق مراجعه به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان صورت می‌گیرد.
مطابق مواد ۱ و ۲ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، اختراع دارای کاربرد صنعتی است و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن‌ها حل می‌نماید.
مطابق این تعریف بازی فکری از شمول تعریف اختراع خارج شده و مطابق با قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان یک اثر هنری و یکی از انواع مالکیت فکری محسوب می‌شود.
البته بازی‌های رایانه‌ای ممکن است با شرایط سخت گیرانه‌ای به عنوان یک اختراع ثبت شوند. اما درمورد بازی‌های فکری با قطعیت میتوان گفت که ثبت آن به عنوان یک اختراع در ایران پیش بینی نشده است. هرچند در قوانین برخی کشورهای خارجی مانند آمریکا برخلاف حقوق ایران امکان تعلق گرفتن پتنت یا حق اختراع به بازی‌های فکری وجود دارد و همین موضوع باعث سردرگمی درخصوص وضعیت ثبت بازی‌های فکری در ایران شده است.
چرا باید بازی فکری را ثبت کرد؟
زمانی که شما وقت و زحمت زیادی را صرف طراحی و ساخت یک بازی فکری می‌کنید، با ثبت اختراع بازی فکری خود یا به عبارت صحیح‌تر ثبت طرح خود از حمایت‌های حقوقی مختلفی برخوردار می‌شوید. برای مثال میتوانید حق مادی بازی خود را واگذار کرده یا بفروشید یا با سرمایه‌گذاری شرکت‌ها آن را روانه بازار کنید.
همچنین با ثبت بازی فکری، نام شما به عنوان ابداع‌کننده بازی همیشه محفوظ است و هیچ کس حق ندارد نام مبدع بازی را تغییر داده یا به نام دیگری ارائه دهد. از همه مهم‌تر اینکه اگر کسی از طرح شما سوءاستفاده کرده یا از آن کپی‌برداری کند قانون به شما این امکان را می‌دهد تا علیه آن شخص شکایت کنید.
یک بازی فکری برای ثبت شدن چه شرایطی لازم دارد؟
بازی فکری ابداعی شما، برای اینکه قابلیت ثبت شدن را داشته باشد باید قواعدی را که شورای نظارت بر اسباب بازی تعیین کرده دارا باشد. برای اینکه تقاضای ثبت بازی فکری شما توسط این شورا رد نشود بهتر است از اینکه طرحتان واجد شرایط زیر است اطمینان حاصل کنید:
- عدم تشابه و نمونه‌برداری از طرح‌های داخلی و خارجی
- نداشتن تضاد با اصول آموزشی، تربیتی، فرهنگی، اخلاقی و ارزش‌های دینی و ملی
- استفاده از اسامی، حروف، اصطلاحات و نشانگان فارسی
- عدم استفاده از تصاویر کارتونی و غیر آن که متعلق به خود طراح نیست
- رعایت استانداردهای بین‌المللی طراحی اسباب بازی و سرگرمی
ثبت بازی فکری چه مراحلی دارد؟
مراحل ثبت اختراع به‌طور کلی در قانون مشخص شده است اما برخی از اختراعات مانند بازی فکری به مجوز نیاز دارند. چرا که برای مثال طرح یک بازی فکری جدید اثر هنری محسوب می‌شود برای ثبت آن باید به شورای نظارت بر اسباب بازی در کانون پرورش فکری کودک و نوجوان مراجعه کنید.
برای ثبت تقاضای خود لازم است که علاوه بر پر کردن فرم تقاضانامه، یک نمونه از طرح بازی فکری خود را به همراه مدارکی که در ادامه ذکر می‌شود به دبیرخانه شورا ارائه بدهید.
در مرحله بعدی کارشناس ثبت طرح، طرح شما را بررسی میکند. اگر طرح شما دارای مشکلات زیر باشد، نیاز به اصلاح خواهد داشت:
- اگر طرح شما هرگونه مغایرتی با شرایط ثبت بازی داشته باشد
- مدارک تحویل داده شده ناقص باشد
- طرحتان نیاز به اصلاح داشته باشد
در غیر این صورت با تایید طرح، گواهی ثبت صادر می‌شود.
توجه داشته باشید که با صدور این گواهی شما اجازه تولید بازی فکری ثبت شده را پیدا نمی‌کنید و صرفا حقوق شما در ابداع این بازی تحت حمایت قانون قرار می‌گیرد. پس برای دریافت مجوز تولید باید طبق مقررات مربوطه، مجوز جداگانه‌ای دریافت کنید.
در عین حال میتوانید اختراع خود را در محدوده گسترده‌تری ثبت کرده و اقدام به ثبت اختراع بین المللی کنید که شرایط آن با ثبت اختراع داخلی تفاوت دارد.
چه مدارکی برای ثبت بازی فکری لازم است؟
مدارک لازم برای ثبت اختراع بازی فکری شامل موارد زیر است:
- فرم تکمیل‌شده تقاضانامه ثبت طرح
- شناسنامه طرح (شامل ویژگی و خصوصیات بازی)
- مشخصات طراحان به علاوه مدارک شناسایی آنان
- نمونه اصلی بازی فکری ساخته شده یا ماکتی از آن
- پرینت رنگی از نمونه کار (اجزاء اسباب بازی و تصویر کلی)
- راهنمای استفاده از بازی و مقررات و قوانینی که در بازی باید رعایت شود
- توضیح کامل تغییرات ایجاد شده در طرح فعلی درمقایسه با طرح خارجی (درصورتی که طرح شما از یک نمونه خارجی الگوبرداری شده است.)
درباره مورد آخر باید به این نکته اشاره شود که درصورتی‌که بخشی از طرح شما از نمونه خارجی برداشت شده باشد، شما نمی‌توانید درباره اصل طرح ادعایی داشته باشید و دیگران نیز این حق را دارند تا از طرح اصلی الهام گرفته و استفاده کنند. البته بازهم ترکیب بندی، شیوه ارائه و ویژگی‌هایی که خاص طرح شماست در حقوق معنوی اثر حفظ می‌شوند.
جمع بندی
اگر شما نیز یک بازی فکری طراحی کرده و می‌خواهید مالک حقوق مادی و معنوی آن شوید، پیش از هر کاری باید آن را به ثبت برسانید تا شخص دیگری نتواند حقوق شما را نقض کند. این موضوع دقیقا همان حمایت قانونی از بازی فکری است که در مالکیت فکری و کپی رایت عنوان می‌شود.
اما سوال اصلی این است که بازی فکری تحت چه عنوانی به ثبت میرسد؟ آیا ثبت اختراع بازی فکری امکان پذیر است؟ در پاسخ باید گفت که آن را نمیتوان تحت عنوان اختراع به ثبت رسند ولی به عنوان یک اثر هنری بر اساس قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان قابل ثبت است.
اگر شرایط ثبت بازی را داشته باشید میتوانید آن را در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان طبق ضوابط قانونی به ثبت برسانید. در این زمینه میتوانید از کارشناسان ثبتی کمک بگیرید. همچنین اگر اشخاص دیگری اقدام به نقض حقوق شما کنند. برای مثال بازی را کپی نمایند، میتوانید آن را با طرح دعاوی تخصصی پیگیری کنید.
سوالات متداول
آیا امکان ثبت بازی فکری به عنوان اختراع وجود دارد؟
خیر، بازی فکری را نمیتوان به عنوان اختراع ثبت کرد اما امکان ثبت آن در قالب اثر هنری وجود دارد که باعث برخورداری از مزایای قانونی را فراهم میکند.
بازی فکری طبق چه قانونی به ثبت میرسد؟
بازی فکری را میتوانید طبق قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان در کانون پرورش فکری کودک و نوجوان به ثبت برسانید.
26 پاسخ
سلام و درود
برای چاپ کارتهای بازی، آیا نیاز به ثبت چیز خاصی مانند ثبت اختراع داریم !؟
لطفا راهنمایی کنید
ممنونم
با سلام و احترام
خیر، بازی‌های کارتی، شرایط لازم برای ثبت به عنوان اختراع را ندارند.
در صورتی که قصد چاپ بازی را داشته باشید، میتوانید در رابطه با مجوزهای لازم از نهادهای مربوطه اقدام کنید.
سلام
بنده یک بازی فکری بنام پازل سه بعدی طراحی و اماده کرده ام و بازی حالت فیزیکی دارد و نمونه داخلی و خارجی اصلا ندارد ایا می شود بعنوان اختراع ثبت کرد یا خیر؟
اگر تولید کننده خوب باشد با شرایط خوب اماده واگذاری هستم
تلگرام:
ta_slami
با سلام و احترام
اگر بازی که ساختین شرایط ثبت به عنوان اختراع داشته باشه امکان ثبتش رو دارین ، برای اینکه از شرایط ثبت بازی‌هایی که ساختین به‌صورت موردی اطلاعات به دست بیارین می‌تونین با تیم کارشناسان مالکیت فکری وینداد در ارتباط باشین
سلام من دوتا بازی کارتی و یک بازی رومیزی در مورد چند مفهوم ریاضی(پایه ابتدایی) ساختم حتی نمونه اولیه هم بصورت عالی ساختم ولی نمی دونم چجوری ثبتش کنم
با سلام و احترام
اگر بازی که ساختین شرایط ثبت به عنوان اختراع داشته باشه امکان ثبتش رو دارین ، برای اینکه از شرایط ثبت بازی‌هایی که ساختین به‌صورت موردی اطلاعات به دست بیارین می‌تونین با تیم کارشناسان مالکیت فکری وینداد در ارتباط باشین
سلام حالتون چطور من یک بازی بسیار زیبا تر از منچ و شطرنج و تخت نرد درست کردم چطور میتوانم آن را به اسم خودم ثبت و تولید و فروش کنم
با سلام و احترام
اگر بازی که ساختین شرایط ثبت به عنوان اختراع داشته باشه امکان ثبتش رو دارین ، برای اینکه از شرایط ثبت بازی‌هایی که ساختین به‌صورت موردی اطلاعات به دست بیارین می‌تونین با تیم کارشناسان مالکیت فکری وینداد در ارتباط باشین
سلام .میخواستم مراحل تولید یک بازی فکری که نمونه ایرانی نداره رو بدونم. برای گرفتن مجوز به کجا باید مراجعه کرد
سلام و احترام
مرجع صدور مجوز بازی‌های فکری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
سلام بنده به دنبال بازی کارتیم حاضر هستید بفروشید یا مشارکت کنم در ایده اگر هستید در روبیکا به آدرس پیج من پیام بدید darj_king
سلام وقت بخیر
پسر من ۱۲سالشه و یک بازی کارتی اختراع کرده ،چگونه میتوانم آن را به ثبت برسانم
طرح بازی کارتی که ساختید را بنده خریدارم
با سلام و احترام
من یک بازی کارتی اختراع کردم و اینطور که شما گفتید ما نمی توانیم از عکس هایی که مال طراح بازی نیست استفاده کنیم و من میخواستم از شخصیت ها یک فیلم کپی کنم ایا امکان پذیر هست
درود . دختر من ۱۰سالشه و یک بازی اختراع کرده .ما اصفهان هستیم برای ثبت از همین جا میتونیم اقدام کنیم ؟ واگه آدرسی هست که مراجعه کنیم ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
با سلام و احترام
با توجه به اهمیت و پیچیدگی موضوع مورد نظر شما، لطفا به سایت وینداد مراجعه کرده و درخواست مشاوره تلفنی ثبت نمایید تا کارشناس متخصص در این امور، در اسرع وقت نسبت به پاسخگویی و راهنمایی اقدام نماید.
با تشکر
مجموعه حقوقی وینداد
سلام.
من به مدت یک سال هست که در حال تحقیق راجع به بازی های رومیزی، انواع آن، مکانیزم بازی‌ها و …
هستم و همچنین یک طرفدار پر و پاقرص بازی های رومیزی هستم و در بازی انجام بازی های رومیزی تجربه دارم.
بعد از مدتی علاقه به طراحی بازی رومیزی پیدا کردم و بعد از تحقیق و طراحی نمونه اولیه، آن را با اعضای خانواده و فامیل تست کردم و همه از بازی لذت بردند.
و الان نمونه کامل بازی را در دسترس دارم.
ولی من ۱۴ ساله هستم.
نمی‌دانم با این ویژگی هایی که گفتم ممکن هست بتوانم بازی خود را ثبت اختراع کنم و به چاپ برسانم یا نه.
با سلام و احترام
با توجه به پیچیدگی موضوع مورد پرسش شما، خواهشمند است به سایت وینداد مراجعه نموده و درخواست مشاوره تلفنی ثبت نمایید تا کارشناسان ما در اسرع وقت نسبت به پاسخگویی و راهنمایی کامل اقدام نمایند.
مجموعه حقوقی وینداد
سلام شمارت بفرست هل کجا من میخوام یک بازی بزرگ درست کنم صفر نهصد سه نهصد هجده بیست چهار هفتاد یک
سلام اگر طرحی به ثبت برسد و چون قابلیت تغییر چه از لحاظ مهره و چه از لحاظ تاس و چه از لحاظ زمین بازی داشته باشد آیا کسی میتواند با تغییر شکل مهرها و یا تاسها و یا زمین بازی آن را به نام خود ثبت کند؟
با سلام و احترام
خیر در صورتی که نمادی ثبت شود و نماد مشابه دیگری معرفی شود به طوری که باعث اشتباه گرفتن این دو با هم شود،
نماد دوم رد شده و ثبت نخواهد شد.
کارشناس حقوقی وینداد
سلام
یک بازی فکری در نظر دارم برای تولیدش مشاور در این زمینه دارید
با سلام و احترام
بله لطفا به سایت وینداد مراجعه نموده و درخواست مشاوره تلفنی ثبت نمایید.
با تشکر
ثبت یک بازی
مطالب بسیار مفیدی بود. ممنون. فقط یک سوال: آیا میتوان یک رقابت ورزشی تازه ابداع شده را ثبت کرد. مثلا یک مدل شنای جدید یا یک حرکت جدید در تکواندو یا یک فن جدید در رشته بوکس
سلام،
اختراع می بایست نوع آورانه، دارای گام ابتکاری و کاربرد صنعتی باشد. یک نوع خاص از ورزش در صورتی که صرفا در حد یک ایده باشد قابل ثبت اختراع نیست و می بایست شروط ذکر شده را دارا باشد.
با احترام،
تیم حقوقی وینداد.