داوری تجاری بین‌المللی یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین شیوه‌های حل اختلافات تجاری بین‌المللی در سراسر جهان به حساب می‌آید. این نوع داوری با داشتن ظرفیت بالای حقوقی، به طرفین کمک می‌کند اختلافات تجاری بین‌المللی خود را حل و فصل کنند. با این حال نباید فراموش کرد که انتخاب داور، جرح داور در داوری تجاری بین المللی، صدور رای و… نکات مختلف و متعددی دارند.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد قصد داریم به نکات مهم جرح داوری در داوری تجاری بین المللی اشاره کنیم.
با ما همراه باشید.
منظور از داوری در حقوق داخلی و بین‌المللی چیست؟
جهان امروز حقوق، به سمت روش‌های حل‌وفصل اختلاف جدید و سریع‌تر در حرکت است. به همین خاطر روش‌های جایگزین ارجاع اختلاف به محاکم قضایی و دادگاه‌ها روزبروز از محبوبیت بیشتری برخوردار می‌شوند.
یکی از این روش‌ها، شیوه داوری است. در شیوه داوری، یعنی داوری داخلی و داوری بین‌المللی، طرفین اختلاف، موضوع مورد اختلاف خود را طی یک قرارداد به شخص ثالث مورد توافق ارائه می‌کنند و شخص ثالث در مقام داور به اختلاف رسیدگی کرده و رای صادر می‌کند.
رای صادر شده توسط داور نیز برای طرفین اختلاف لازم‌الاجرا است. به بیان دیگر شیوه حل اختلاف از طریق داوری هم مانند شیوه قضایی الزام‌آور است.
سرعت‌عمل بسیار بالا، هزینه‌های معمولا کمتر، رضایت بیشتر طرفین اختلاف از نتیجه رسیدگی، آزادی عمل بیشتر طرفین اختلاف در تعیین داور و قانون حاکم و… از مزایای داوری هستند که بسیاری از افراد را به سمت استفاده از داوری و همچنین ثبت موسسه داوری سوق می‌دهد.
جرح داور به چه معناست؟
جرح در لغت به معنای رد کردن، وا زدن، بازداشتن، باطل کردن و… به کار می‌رود.
در قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، جرح شاهد به معنای نداشتن صلاحیت شاهد برای ادای شهادت به کار رفته است. پس می‌توان گفت که منظور از جرح در داوری نیز، خدشه وارد کردن به صلاحیت داور برای رسیدگی به پرونده و اختلاف است.
جرح داور در داوری تجاری بین المللی زمانی استفاده می‌شود که در استقلال و بی‌طرفی داور تردید وجود داشته باشد.
استقلال و بی‌طرفی داور به چه معناست؟
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های داور در داوری تجاری بین المللی، استقلال و بی‌طرفی داور است. ضروری است که داور انتخابی مطابق با مقررات گرایش خاصی به طرفین اختلاف نداشته باشد.
مطابق ماده ۲۲ آیین‌نامه نحوه ارائه خدمات مرکز داوری اتاق بازرگانی ایران در اختلافات تجاری داخلی و بین‌المللی، داور از نظر استقلال و بی‌طرفی، ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
۱. داور باید در تاریخ تعیین و انتخاب به این سمت و شروع بکار و نیز در طول جریان رسیدگی داوری تا زمان صدور رای، علاوه بر داشتن اوصاف قانونی و شرایط مقرر در موافقتنامه داوری، بی طرف و مستقل باشد و ذینفع در قضیه نباشد.
۲. داور باید همزمان با قبول سمت، اعلامیه ای مکتوب مبنی بر تایید بی‌طرفی و استقلال خود امضاء و به دبیرخانه مرکز داوری تسلیم کند و مکلف است هرگونه واقعیت یا اوضاع و احوالی را که ممکن است استقلال او را نزد طرفین با تردید مواجه سازد، در اعلامیه مذکور ذکر نماید. چنانچه اعلامیه بی‌طرفی و استقلال «داور» متضمن چنین اطلاعاتی باشد، دبیرخانه مراتب را به طرفین ابلاغ می‌کند و مهلتی را جهت اظهار نظر آنان تعیین می‌نماید. پس از وصول نظرات طرفین، دیوان داوری مرکز داوری در خصوص اعلامیه «داور» و اظهارات طرفین رسیدگی و تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند.
۳. پس از شروع داوری نیز داور مکلف است هرگونه واقعیت یا اوضاع و احوال را که احیاناً در جریان داوری حادث شود و موجب تردید در بی طرفی و استقلال او گردد، فوراً و به‌صورت کتبی به دبیرخانه مرکز و به طرفین اعلام نماید.
جرح داور در داوری تجاری بین المللی چه زمانی ممکن است؟
مطابق مقررات موجود در قانون داوری تجاری بین المللی، داور در صورتی قابل جرح است که اوضاع و احوال موجود باعث تردیدهای موجهی در خصوص بی‌طرفی و استقلال او شود، و یا اینکه واجد‌اوصافی که مورد توافق و نظر طرفین بوده است، نباشد. هر طرف صرفا به استناد عللی که پس از تعیین داور از آنها مطلع شده، می‌تواند داوری را که خود تعیین کرده و یا در جریان تعیین او مشارکت داشته است، جرح کند.
داور چه وظایفی در خصوص تضمین استقلال خود دارد؟
شخصی که به عنوان داور تجاری بین‌المللی مورد پیشنهاد قرار می‌گیرد، باید هرگونه اوضاع و احوالی را که موجب تردید موجه در مورد بی‌طرفی و استقلال او‌می‌شود، افشا نماید. داور باید از موقع انتصاب به عنوان داور و در طول جریان داوری نیز بروز چنین اوضاع و احوالی را بدون تاخیر به طرفین اطلاع‌دهد، مگر اینکه قبلا آنان را از اوضاع و احوال مذکور مطلع نموده باشد.
تشریفات جرح داور در داوری تجاری بین المللی چیست؟
در ادامه به روند و فرآیند جرح داور در داوری تجاری بین المللی اشاره می‌کنیم.
– طرفین می‌توانند در مورد تشریفات جرح داور توافق نمایند.
– در صورت نبودن چنین توافقی، طرفی که قصد جرح داور را دارد باید ظرف ۱۵ روز از تاریخ اطلاع از تشکیل داوری یا اطلاع از هر گونه اوضاع و احوال مذکور دلایل جرح را طی لایحه‌ای به داور اعلام کند. داور در مورد جرح اتخاذ تصمیم می‌کند، مگر اینکه داور مورد جرح از سمت خود کناره‌گیری کند و یا طرف مقابل نیز جرح را بپذیرد.
– در صورت عدم پذیرش جرح، طرف متمایل به جرح داور باید ظرف ۳۰ روز دلایل خود را به سازمان داوری یا مرجع داوری مورد توافق در داوری تجاری بین المللی ارسال کند.
– پس از اتمام جرح داور در داوری تجاری بین المللی، باید مطابق با قانون مقر داوری یا قانون توافق شده در موافقتنامه داوری، داور جانشین انتخاب شود.
درباره جرح داور در داوری تجاری بین المللی سوالی دارید؟
در این مطلب کوشش شد تا مهم‌ترین نکات جرح داور در داوری تجاری بین المللی بررسی شود. فراموش نکنید برای استفاده از ظرفیت داوری تجاری بین المللی لازم است تا هر مورد، وضعیت پرونده توسط مشاوران و کارشناسان حقوقی مجرب بررسی شود.
ما در وینداد با داشتن تیم حقوقدانان و مشاوران حقوقی بین‌المللی قادر هستیم خدمات مشاوره حقوقی را به شما در حوزه داوری ارائه کنیم.
