قرارداد پیمانکاری یکی از پرکاربردترین قراردادها در فضای کسب و کار است، یک کارفرما یا مدیر به عنوان شخصی که مسئولیتی بر عهده دارد، برای انجام شدن کارهای مختلف در شرکت یا سازمان باید آن‌ها را با تنظیم قرارداد پیمانکاری به دست متخصص آن بسپارد. پیمانکار شخصی ست که در حوزه‌ای خاص تخصص دارد و با تسلط کافی به قسمت‌های مختلف کار، انجام آن را طبق قرارداد پیمانکاری بر عهده می‌گیرد و در قبال آن از کارفرما دست مزد دریافت می‌کند. یکی از مواردی که در قراردادهای پیمانکاری مورد بحث و مذاکره قرار می‌گیرد داوری در قرارداد پیمانکاری به عنوان یکی از روش‌های حل اختلاف است طرفین برای حل اختلافاتی که ممکن است در آینده پیش آیند می‌توانند دعوای خود را به داوری ارجاع دهند. ادامه بیشتر در مورد آن توضیح می‌دهیم.
بر اساس قوانین ایران، داوری به چه معناست؟
همان طور که اشاره شد داوری یکی از روش‌های حل اختلاف است که نسبت به روش‌های دیگر (دادگاهی، دادرسی اختصاصی، سازش و غیره) مزیت‌هایی دارد که افراد را به حل اختلاف از این روش سوق می‌دهد. مزیت‌هایی مانند: کوتاه شدن فرایند دادرسی، کم شدن هزینهٔ طرفین، انتخابی بودن شخص داور، محرمانه بودن رسیدگی، احساس بی طرفی بیشتر و غیره. هر نوع قرارداد پیمانکاری خدمات امکان استفاده از بند داوری را دارد به عنوان مثال در قرارداد طراحی اپلیکیشن موبایل، برنامه نویس می‌تواند درخواست داوری با مشخص کردن داور مورد نظر خود در قرارداد ذکر کند.
طبق ماده ۴۵۴ قانون مدنی کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا دارند می‌توانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاهها طرح شده یا نشده باشد و درصورت طرح در هر مرحله‌ای از رسیدگی باشد، به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند.
طبق ماده ۴۵۵ قانون مدنی نیز متعاملین می‌توانند ضمن معامله ملزم شوند و یا به موجب قرارداد جداگانه تراضی نمایند که درصورت بروز اختلاف بین آنان به داوری مراجعه کنند و نیز می‌توانند داور یاداوران خود را قبل یا بعد از بروز اختلاف تعیین نمایند.
تبصره ـ درکلیه موارد رجوع به داور، طرفین می‌توانند انتخاب داور یا داوران را به شخص ثالث یا دادگاه واگذار کنند.
داوری می‌تواند به دو صورت انجام شود اول داوری موردی که در این روش طرفین با توافق یکدیگر شخصی را به عنوان داوری انتخاب می‌کنند و شخص داور وظیفه بررسی اختلاف و ارائه راه حل را بر عهده دارد روش دوم داوری سازمانی ست در این روش طرفین داوری اختلاف را به سازمان‌هایی که تحت عنوان سازمان‌های داوری فعالیت می‌کنند یا مراکز حقوقی که بخشی از آن‌ها وظیفهٔ داوری را بر عهده دارند، می‌سپارند. به صورت کلی اگر سوالی در مورد ویژگی‌های مهم قرارداد پیمانکاری دارید می‌توانید سری به مقاله مزایا قرارداد پیمانکاری بزنید تا اطلاعات جزئی تری کسب کنید.
اکثر دعاوی قابل ارجاع به داوری هستند طبق قانون دعاوی که نمی‌توانند از طریق داوری حل و فصل شوند عبارتند از دعاوی مربوط به اصل نکاح و طلاق، دعاوی ورشکستگی و دعاوی کیفری. داور انتخابی طرفین باید به مسائل حقوقی و موضوع اختلاف تسلط داشته باشد تا بتواند عادلانه اختلاف را حل کند و در نهایت نیز رأی داور لازم الاجراست و هیچکدام از طرفین نباید از آن سرپیچی کنند.
داوری در قرارداد پیمانکاری چگونه است؟
قرارداد پیمانکاری که مهمترین سند همکاری کارفرما و پیمانکار است شامل بندهایی می‌شود که طبق توافقات طرفین و قانون در قرارداد ذکر می‌شوند، یکی از مهمترین بندهای قراردادهای پیمانکاری که نباید از آن غافل شد بند”روش حل اختلاف” است. اگر در مورد بندهای قرارداد پیمانکاری خدمات سوالی دارید می‌توانید سری به مطلب اصول قرارداد پیمانکاری خدمات یا نحوه استفاده از قرارداد پیمانکاری بزنید.
در بند “حل اختلاف” طرفین توافق می‌کنند که به کدام یک از روش‌های حل اختلاف مثل روش دادگاهی، مصالحه، دادرسی اختصاصی و یا داوری مایل به حل اختلاف خود هستند.
داوری یکی از روش‌های محبوب حل اختلاف شمرده می‌شود که طرفین می‌توانند در این بند آن را به عنوان روش انتخابی خود ذکر کنند اما جزئیات این بند نیز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ برای این که طرفین در انتخاب داور، نوع داوری، اسناد مورد ادعا و غیره دچار اختلاف نشوند بهتر است این جزئیات را پیش از بروز اختلاف در قرارداد پیمانکاری مشخص کنند. البته بعدا می‌توان با تنظیم متمم قرارداد پیمانکاری و یا تعدیل قرارداد پیمانکاری تغییراتی ایجاد کرد که جزئیات بیشتر را می‌توانید در این مطالب ببینید.
در قانون شرایط عمومی پیمان که در رابطه با قراردادها نوشته شده است نیز به داوری در قراردادها اشاره شده است: طبق بند الف ماده ۵۳ قانون شرایط عمومی پیمان: “هر گاه در اجرا یا تفسیر مفاد پیمان بین دو طرف اختلاف نظر پیش آید دو طرف می‌توانند برای حل سریع آن قبل از درخواست ارجاع موضوع یا موضوعات مورد اختلاف به داوری طبق بند ج بر حسب مورد به روش تعیین شده در بندهای یک و دو عمل نماید.”
طبق بند ج همین ماده نیز: “هرگاه در اجرا یا تفسیر مفاد پیمان بین دو طرف اختلاف پیش آید هر یک از طرف‌ها می‌تواند درخواست ارجاع موضوع یا موضوعات مورد اختلاف به داوری را به رئیس سازمان برنامه و بودجه ارائه نماید.”
پس همانطور که مشاهده کردید طبق قانون طرفین می‌توانند داوری در قرارداد پیمانکاری را در بند حل اختلاف قرارداد ذکر کنند.
۳ نکته مهم در مورد داوری در قرارداد پیمانکاری که نباید از آن غافل شوید!
- انتصاب داور: هر قرارداد پیمانکاری موضوع خاصی دارد که برای حل اختلاف در آن موضوع داور باید علاوه بر داشتن دانش حقوقی به اطلاعات و دانش موضوع قرارداد پیمانکاری نیز مسلط باشد و قطعاً یک داور با آگاهی‌های عادی نمی‌تواند به اندازه کافی برای شما مفید باشد. مثلاً اطلاعات کامپیوتری در اختلاف قرارداد پیمانکاری نرم افزار. پس ذکر جزئیات داور در قرارداد پیمانکاری را فراموش نکنید.
- قانون حاکم: هرچند قانون حاکم به داوری معمولاً قوانین عادی هستند اما اگر موضوعی تخصصی یا بین المللی باشد باید از قبل قانون حاکم بر قرارداد و داوری مشخص شود مثلاً استفاده از قوانین سازمان جهانی مالکیت فکری در مورد اختلاف در قرارداد پیماکاری ثبت اختراع.
- اختیارات داور: بهتر است طرفین پیش از بروز اختلاف، اختیارت و نفوذ داور در پرونده را مشخص کنند این موضوع مخصوصاً در پرونده‌هایی که محرمانه ماندن اطلاعات برای طرفین اهمیت دارد بسیار تعیین کننده است.
پرسش‌های خود در مورد داوری در قرارداد پیمانکاری را با کارشناسان وینداد در میان گذارید!
وینداد با در اختیار داشت کارشناسانی مجرب در حوزه‌های مختلف حقوقی و قرارداد نویسی می‌تواند به شما برای تنظیم قراردادهایتان و رفع ابهامات در مورد داوری در قرارداد پیمانکاری کمک کند پس معطل نکنید و با وینداد از طریق بخش مشاوره تلفنی تماس بگیرید و یا درخواست تنظیم قرارداد را ثبت نمایید.
