جرایم رایانه‌ای به عنوان دسته‌بندی نسبتا جدیدی در حقوق کیفری، روز به روز اشکال و انواع بیشتری پیدا می‌کنند. سرقت رایانه‌ای، کلاهبرداری رایانه‌ای، هک و… به عنوان مصادیقی از جرایم رایانه‌ای همواره قربانیان زیادی را درگیر خود کرده‌اند. یکی از انواع این جرایم که می‌تواند در فضای مجازی و در بستر اینترنت به وقوع بپیوندد، جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای است که البته رونق کمی هم ندارد.
در این مطلب قصد داریم تا به موضوع مستندات قانونی جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای، نکات حقوقی و مجازات‌های آن بپردازیم.
با ما همراه باشید.
منظور از جرایم رایانه‌ای چیست؟
ساده‌ترین توضیح در خصوص جرایم رایانه‌ای بیان می‌دارد که جرایم رایانه‌ای آن دسته جرم‌هایی هستند که با استفاده از رایانه، تلفن همراه یا سایر ابزارهای دیجیتال و در بستر اینترنت و فضای مجازی رخ می‌دهد.
در اصل، جرایم رایانه‌ای غالبا مصادیق جرم‌های سنتی جامعه مانند سرقت، جعل، شنود غیرمجاز، کلاهبرداری و… هستند که تنها در بستری متفاوت، یعنی فضای مجازی، اتفاق می‌افتند.
رمالی و فالگیری نیز به عنوان جرمی که از دیرباز در برخی جوامع مانند جامعه ایران وجود داشته است از این قاعده مستثنی نیست و علاوه بر مصداق سنتی آن، می‌تواند زیرمجموعه جرایم رایانه‌ای هم قرار بگیرد.
در ادامه به موضوع جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای و مصادیق آن اشاره می‌کنیم.
جرم رمالی و فالگیری چه تعریفی دارد؟
در ابتدا باید گفت که در متون قانونی، به وضوح نمی‌توان تعریفی از جرم رمالی و فالگیری سنتی یا رایانه‌ای یافت. به همین خاطر عمده موضوع جرم رمالی و فالگیری حول جرم کلاهبرداری و تحصیل مال نامشروع قابل پیگیری است.
در واقع زمانی که جرم رمالی و فالگیری محقق می‌شود، امکان پیگیری حقوقی بر اساس جرم کلاهبرداری و یا تحصیل مال نامشروع است چرا که رمال و فالگیر با فریب و تقلب توانسته است اموال فرد را از دست او خارج کند.
در خصوص جرم کلاهبرداری، ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبان اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری اظهار می‌دارد که هر کس از راه حیله و تقلب مردم را فریب دهد و به وسایل مختلف و یا با عناوین مجعول آنها را بفریبد و مالی از آنها کسب کند، کلاهبردار بوده و علاوه بر رد مال (پس دادن مال و وجه) از یک تا هفت سال حبس و جریمه نقدی نیز در انتظار وی خواهد بود.
همچنین ماده ۲ قانون فوق‌الذکر بیان می‌دارد که هر کس مال یا وجهی را از طریق نامشروع کسب کند، مجرم بوده و علاوه بر رد مال (پس دادن مال و وجه)، به مجازات سه ماه تا دو سال حبس یا جریمه نقدی معادل دو برابر مال به دست آورده محکوم می‌شود.
همانطور که تاکید شد جرم رمالی و فالگیری در واقع مصداقی از کلاهبرداری و تحصیل مال نامشروع بوده و مجازات جرایم فوق‌الذکر را در پی دارد.
رمالی و فالگیری رایانه‌ای چگونه اتفاق می‌افتد؟
احتمالا شما هم در گشت‌وگذارهای مجازی خود در شبکه‌های اجتماعی با افرادی مواجه شده‌اید که مدعی داشتن علوم خاص در پیش‌بینی و پیش‌گویی هستند. این افراد تحت عناوین طالع‌بینی، دعانویسی، فال قهوه، ورق و… در تلاش برای یافتن طعمه‌های خود بوده و فضای مجازی نیز به آنها این امکان را می‌دهد که بدون ترس از لو رفتن هویت خود، دست به اینگونه فعالیت‌ها بزنند.
رمالی و فالگیری رایانه‌ای می‌تواند به این شکل اتفاق بیافتد که شخص فالگیر در ازای دریافت مبالغ هنگفت، با ارسال اوراد یا نوشته‌جات و طلسم‌های متنی و تصویری در فضای مجازی، دست به رمالی و فالگیری بزند. همچنین برخی رمالان به شکل آنلاین از مشتری خود می‌خواهند که نیت کند و سپس عمل فالگیری را از راه دور برای او انجام می‌دهند و نتیجه را به او اعلام می‌کنند!
در نتیجه واضح است که نوع رایانه‌ای وقوع این جرم کاملا قابل تصور و وقوع است و به همین خاطر در ادامه به موضوع جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای و مجازات آن بیشتر می‌پردازیم.
جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای چه مجازاتی دارد؟
همانطور که تاکید شد، تمام مطالب بالا در خصوص جرم رمالی و فالگیری، می‌تواند در خصوص نوع اینترنتی این جرم، یعنی رمالی و فالگیری رایانه‌ای نیز مصداق داشته باشد. در واقع زمانی که رمالی و فالگیری در بستر سایبری اتفاق می‌افتد و فرد فالگیر از طریق رایانه و اینترنت با مشتری ارتباط برقرار می‌کند، جرم در دسته جرایم رایانه‌ای وارد می‌شود.
قبلا ذکر شد، جرم رمالی و فالگیری به صراحت در مقررات وجود ندارد و تحت عناوینی مانند کلاهبرداری رسیدگی می‌شود، به همین خاطر در نوع رایانه‌ای این جرم نیز باید به عنوان کلاهبرداری رایانه‌ای در قانون جرایم رایانه‌ای مراجعه کرد.
مطابق تعاریف قانونی جرم کلاهبرداری رایانه‌ای زمانی محقق می شود که فرد بوسیله سیستم‌های رایانه‌ای و مجازی (مثل رایانه، پیامرسان‌ها و…) و با روش‌های فریبکارانه و متقلبانه، اموال کسی را تصاحب کند.
در مصداق جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای نیز می توان از تعریف جرم کلاهبرداری رایانه‌ای استفاده کرد و رمالی و فالگیری رایانه‌ای را روشی متقلبانه دانست که افراد در بستر رایانه و اینترنت از طریق آن، مال دیگری را تصاحب می‌کنند.
مطابق ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای، مجازات کلاهبرداری رایانه‌ای (رمالی و فالگیری رایانه‌ای)، رد مال به صاحب آن و همچنین حبس از یک تا پنج سال و یا جزای نقدی از دو تا ده میلیون تومان و یا هردوی مجازات‌ها، خواهد بود.
درباره جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای سوالی دارید؟
عنوان جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای یا سنتی هرجند در قوانین و مقررات به صراحت وارد نشده است اما آموختیم که تحت جرایم کلاهبرداری و تحصیل مال نامشروع می‌توان پیگیری حقوقی انجام داد.
جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای می‌تواند مصادیق بیشتری نیز داشته باشد و یا از روش‌های مختلفی اتفاق بیافتد. به همین خاطر اگر به نحوی مالباخته جرم رمالی و فالگیری رایانه‌ای هستید و نیاز به شکایت و برگرداندن مال خود دارید می‌توانید با مشورت و دریافت راهنمایی از تیم وکلای متخصص جرایم رایانه‌ای وینداد، به احقاق حقوق ضایع شده خود بپردازید.
