برای کسب‌وکارها و همچنین فریلنسرها استفاده از وب سایت اهمیت زیادی دارد. چرا که به آن‌ها کمک می‌کند، علاوه‌بر ارائه و فروش کالا یا خدمات، آگاهی از برند خود را افزایش دهند و همچنین محصولات خود را در یک فروشگاه آنلاین به نمایش بگذارند. اگر شما هم به‌عنوان یک کسب‌وکار یا فریلنسر در وب سایت فعالیت می‌کنید، می‌دانید که وبسایت شما حاوی محتواهای ارزشمندی است. این محتوا فقط شامل متن‌های سایت نبوده و لوگوها، عکس‌ها و پست‌های وبلاگ و غیره را نیز شامل می‌شود. در عین حال تمامی این محتواها همیشه در معرض کپی شدن توسط رقبای شما قرار دارند، از این‌رو باید از سواستفاده از محتوا جلوگیری کنید.
در این مقاله با معرفی حق کپی رایت، شما را با نکات و ابزارهایی برای جلوگیری از سرقت محتوا آشنا خواهیم کرد.
کپی رایت چیست و از چه چیزی محافظت می کند؟
قانون کپی رایت، حمایتی است که به آثار اصیل اعطا می‌شود. در حالی که تفاوت‌هایی در رابطه با قوانین کپی رایت در سراسر دنیا وجود دارد، ولی دو ویژگی اصلی در تمامی آن‌ها یکسان است:
اثر باید در حوزه فیزیکی یا دیجیتال وجود داشته باشد؛ به عنوان مثال: یک کتاب، یک نقشه، یا یک پست وبلاگ.
باید اصیل و غیر کپی باشد؛ برای اینکه مطالب واجد شرایط کپی رایت شود، باید محصول فرآیند خلاقانه شخصی بوده و برای اولین بار تولید شده باشد.
با این توصیف اگر اثر شما دو ویژگی بالا را داشته باشد. می‌تواند مورد حمایت قانون کپی‌رایت قرار بگیرد. در نتیجه هنگامی که اثر معنوی را خلق می‌کنید مثلاً عکس، طرح گرافیکی یا مقاله حق انحصاری انتشار آن را دارید و کپی کردن آن توسط شخص دیگری سواستفاده از محتوا به‌شمار می‌رود و غیرقانونی است.
کپی رایت از چه چیزی محافظت نمی‌کند؟
با توضیح اینکه قوانین کپی‌رایت شامل چه مواردی می‌شوند، حالا باید بررسی کنیم که چه مواردی مورد حمایت قانون کپی رایت نیست؟
در ادامه برخی از مواردی که مورد حمایت قانون کپی رایت قرار نمی‌گیرند را بیان خواهیم کرد:
- ایده‌ها و مفاهیم
- آثاری که ملموس نیستند (یعنی به صورت الکترونیکی یا فیزیکی نوشته یا ضبط نشده‌اند)
- عناوین، نام‌ها، عبارات و کلمات
- آثاری که صرفاً از اطلاعات (فهرست تلفن، تقویم و غیره) تشکیل شده‌اند.
- آثاری که حق تکثیر آن‌ها منقضی شده است. (این مدت اغلب برای کتاب‌ها ۷۰ سال پس از مرگ نویسنده‌ای است که آن را نوشته است)
آیا ثبت مالکیت معنوی برای سواستفاده از محتوا الزامی است؟
در صورتی که شخص دیگری اقدام به سواستفاده از محتوا کرده و محتوای شما را کپی کند، حتما لازم نیست اثر شما به ثبت رسیده باشد تا بتوانید از حق خود دفاع کنید. اما با ثبت اثر می‌توانید از حمایت‌های قانونی زیادی بهره‌مند شوید. به‌ویژه اگر اثر مربوط به کسب‌وکار شما باشد، ثبت آن اهمیت بیشتری خواهد داشت و دلایل مالکیت شما برای اثبات ادعا قوی‌تر خواهد بود.
در ادامه چند نمونه رایج از نقض حق نسخه‌برداری که به صورت آنلاین اتفاق می‌افتد را بیان خواهیم کرد:
- استفاده از تصاویری که به صورت آنلاین منتشر می‌شوند (برای استفاده از عکس‌ها و تصاویر مختلف -عکس‌های واقعی یا گرافیکی- باید از خالق آن اجازه انتشار داشته باشید. این اجازه می‌تواند با پرداخت هزینه یا بدون آن باشد)
- کپی کردن پست در وب‌سایت‌ها الزاما به‌صورت کلمه به کلمه اتفاق نمی‌افتد. بلکه اگر کسی ایده کلی یک محتوا را نیز کپی کند، قابل پیگیری است. از این‌رو اگر کسی محتوای شما را به این صورت کپی کند می‌توانید آن را پیگیری و در صورت اثبات حذف کنید.
- استفاده از آهنگ شخصی به عنوان موسیقی پس زمینه در یک ویدیوی یوتیوب یا اینستاگرام
آیا یک وب سایت می‌تواند دارای کپی رایت باشد؟
در وبسایت قانون کپی رایت کمی پیچیده‌تر است. چرا که در سایت‌ها از عناصر بسیاری مانند عکس، اینفوگرافیک، فیلم، متن و لوگو استفاده شده است. علاوه بر این، محتواهای مختلف توسط یک گروه از افراد تولید می‌شوند. با این توصیف می‌توان گفت:
وب سایت به عنوان یک نوع موضوع واحد و مستقل دارای حق نسخه برداری تحت قانون کپی‌رایت شناخته نمی‌شود. بنابراین، شما نمی‌توانید درخواست ثبت “وب سایت” را به عنوان اثر معنوی را بدهید. بلکه صرفا می‌توانید یک وبسایت یا یک صفحه وب را به‌صورت مجموعه‌ای از آثار مختلف که شامل محتواهای متفاوت (متن، فیلم، پادکست، تصاویر و غیره) است را به ثبت برسانید.
بنابراین می‌توانید حق نسخه‌برداری محتوای وبسایت خود را داشته باشید (و اگر محتوای شما به‌عنوان یک دارایی ارزشمند به‌شمار می‌رود باید این کار را انجام دهید.)
نحوه کپی رایت وب سایت
اگر درخواست ثبت وبسایت را به‌صورت قانونی ندهید، چگونه می‌توانید مطمئن شوید که محتوای شما از طریق قانون کپی رایت محافظت می‌شود؟
در ادامه یک راهنمای گام به گام در مورد چگونگی اطمینان از حفاظت وب سایت شما در مقابل سواستفاده از محتوا و همچنین کپی و نسخه‌برداری‌های غیرمجاز در اختیار شما قرار می دهیم:
مرحله ۱: مالک کپی رایت را شناسایی کنید
محتوای وب سایت‌ها معمولا توسط گروهی از افراد تولید می‌شوند. تمام پست‌های وبلاگ توسط نویسندگان نوشته، عکس‌ها توسط عکاسان ثبت شده و طرح‌های گرافیکی را گرافیست‌ها طراحی می‌کنند. از این‌رو تمامی این افراد مالکیت معنوی این محتوا را دارند، زیرا آن‌ها خالقان اصلی این آثار هستند.
از این رو قبل از ثبت هر یک از این موارد برای مالکیت معنوی وب سایت خود، لازم است تمامی موارد را بررسی کنید. اگر هر یک از محتواهای وب سایت شما به‌صورت سفارشی تولید شده است، باید مالکیت خالق آن بر محتوا را نیز مورد بررسی قرار دهید. اگر می‌خواهید برای همه این عناصر مالکیت معنوی داشته باشید، باید در یک قرارداد امضا شده با نویسنده، عکاس یا گرافیست، این افراد حقوق خود در مورد محتوا چشم پوشی کنند.
مرحله ۲: کپی رایت یا علامت تجاری؟
آثاری را که تحت قانون کپی رایت قرار می‌گیرند و سایر مواردی که به‌عنوان یک اثر مستقل ثبت می‌شوند (مثل علامت تجاری) را مشخص کنید. اگر به‌عنوان کسب‌وکار فعالیت می‌کنید، این مورد برای شما اهمیت دو چندانی دارد، چرا که برای محافظت از نام تجاری، لوگو، علامت تجاری باید آن‌ها را ثبت کنید. این موارد علاوه‌بر اینکه سرمایه معنوی کسب‌وکار شما به‌شمار می‌روند، بخش ارزشمندی از هویت کسب و کار شما هستند و سواستفاده از محتوا و نقض علامت تجاری می‌تواند آسیب زیادی به برند شما وارد کند.
مرحله ۳: حق چاپ وب سایت
برای ثبت مالکیت معنوی اثر باید آن‌ها را به‌صورت جداگانه به ثبت برسانید. به‌همین منظور پس از مراجعه به سایت اداره مالکیت معنوی باید نوع اثر خود را انتخاب کنید.
سپس در این پرتال، یک حساب کاربری برای خود ایجاد کرده و ثبت نام اولیه را انجام دهید.
در هر مرحله باید ورود اطلاعات را به‌صورت کامل انجام دهید تا درخواست شما ثبت نهایی شود.
مرحله ۴: لوگوی حق چاپ را به وب سایت خود اضافه کنید
افزودن نماد © به همراه کلمه “کپی رایت”، سال انتشار و نام صاحب حق چاپ در قسمت پایین وب سایت یک روش مناسب برای جلوگیری از نقض حقوق مالکیت معنوی و سواستفاده از محتوا توسط سایر اشخاص است. اگر به طور رسمی درخواست کپی رایت را ثبت نکرده‌اید، می‌توانید نماد حق نسخه‌برداری را اضافه کنید؛ این کار یک ترفند مفید برای ترساندن کلاهبرداران است.
۴ روش برای جلوگیری از سواستفاده از محتوا و سرقت محتوای وب سایت
با توجه به اینکه حفاظت از محتوا بسیار ساده‌تر پیگیری آن است، در ادامه چند راهکار برای جلوگیری از سرقت و کپی شدن محتوا را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
۱- مالکیت معنوی را ثبت و کپی رایت را نمایش دهید
همان طور که قبلاً در این مقاله بیان کردیم، نمایش مالکیت کپی رایت شما در بخشی از وب سایت اقدام مناسبی برای اشخاصی است که قصد کپی کرده یا سواستفاده از محتوای شما را دارند.
۲- به تصاویر و ویدیوها واترمارک اضافه کنید
افزودن واترمارک به عکس‌ها یا ویدیوهایتان باعث می‌شود سارقان دیجیتال نتوانند از اثر شما بدون اجازه استفاده کنند. واترمارک‌ها را می‌توان به راحتی به کارهای بصری اضافه کرد، بدون اینکه مشکلی در کیفیت تصویر یا فیلم ایجاد شود یا به زیبایی‌شناسی آن آسیبی بزند.
۳- اطلاعات خود را در وبسایت قرار دهید
همیشه این گونه نیست که اشخاص قصد کپی کردن یا سواستفاده از محتوای شما را داشته باشند بلکه گاهی اشخاصی این کار را به‌صورت قانونی و پس از اجازه گرفتن از شما انجام می‌دهند. در نتیجه با قرار دادن اطلاعات تماس در بخش «ارتباط با ما/ تماس با ما» می‌توانید امکان تعامل را با این اشخاص فراهم کنید. این کار می‌تواند فرصتی را برای آگاهی از برند را نیز برای مخاطبان افزایش دهد.
۴- از نرم افزار برای تشخیص تخلفات استفاده کنید
شبکه جهانی وب گسترده‌تر از این است که بتوانید محتواهای کپی شده از وب سایت خود را در آن جستجو کنید. در واقع شما با این کار فقط ممکن است نوک کوه یخ را ببینید. یک راهکار ساده و کارآمدتر برای اینکه از حجم انبوه نقض کپی رایت جلوگیری کنید، این است که از نرم افزار خودکار استفاده کنید.
نرم افزار حفاظت از نقض کپی رایت قابلیت‌های مختلفی دارد. برای مثال هر گونه کپی و نسخه‌برداری را اسکن می‌کند و امکان شناسایی این محتواها را دارد. همچنین به طور خودکار آن‌ها را گزارش می‌دهد و حذف می‌کند.
از این‌رو می‌توانید به جای صرف زمان و هزینه برای پیگیری و نظارت بر محتواهای کپی، از نرم‌افزارهای خودکار استفاده کنید. این نرم‌افزارها وب سایت شما را به‌صورت ۲۴/۷ محافظت می‌کند و می‌توانید محتوای عالی‌تر و ایمن تولید کنید.
جمع‌بندی سواستفاده از محتوا
نقض کپی رایت یک نگرانی همیشگی برای صاحبان وب سایت است که زمان، تلاش و هزینه زیادی را برای ایجاد محتوای اصلی صرف می کنند. اگر وب سایت شما به‌عنوان یکی از دارایی‌های ارزشمند کسب‌وکار شما است، می‌توانید مالکیت معنوی آن را به‌عنوان یک اثر ثبت کنید تا در صورت نقض کپی رایت و سواستفاده از محتوا امکان پیگیری حقوقی آن را نیز داشته باشید.
پیگیری سواستفاده از محتوا با وینداد
وکلای مالکیت فکری وینداد به وسیله قوانین و مقررات این حوزه ابتدا تجزیه، تحلیل و ارزیابی کاملی در خصوص سواستفاده از محتوا و نقض کپی رایت محتوای شما به‌دست می‌آورند سپس با استفاده از تخصص و تجربه خود در این زمینه برای حفظ کسب‌وکار شما اقدام می‌کنند. وکلای وینداد نظارت و حفاظت مداوم را برای کمک به جلوگیری از وقوع تخلفات مشابه و حفظ شهرت نام تجاری شما انجام می‌دهند.
