اجاره خودرو و وسیله نقلیه می تواند راه حلی باشد، برای افرادی که به خودرو و یا سایر وسیله نقلیه نیاز دارند اما شرایط فعلی به آن‌ها اجازه نمی‌دهد تا خودرو و و سیله نقلیه خود را داشته باشند. دلایل اجاره خودرو می‌تواند شامل مسافرت، آسیب خودروی فرد در اثر یک تصادف ، جشن‌ها و مراسم خاص مانند عروسی یا نیاز شخصی که فرد را به داشتن بیش از یک خودرو برای مدت کوتاهی ملزم می‌کند باشد. برای این کار تنظیم قرارداد اجاره خودرو واجب به نظر می‌رسد.
چرا به قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه نیازمند هستیم ؟
قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه قراردادی است، که میان مالک خودرو و وسیله نقلیه که موجر نامیده می شود و فردی که اجاره می‌کند یا همان مستاجر منعقد می‌گردد، و از منظر حقوقی از انواع قرارداد اجاره اشیا و تابع مواد ۴۶۸ تا ۵۰۷ قانون مدنی می‌باشد . قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه این امکان را برای دو طرف قرارداد که می توانند نسبت به هم غریبه یا آشنا باشند فراهم می‌آورد که تعهدات الزام‌آوری را ایجاد کنند چرا که این قرارداد تضمینی خواهد بود بین دو طرف که خودرو در شرایط خوبی تحویل داده شده و در شرایط خوبی بازگردانده خواهد شد. و در نهایت از اختلافات احتمالی جلوگیری کرده و حقوق دو طرف حفظ خواهد شد.
نکات قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه
مشخصات مورد اجاره
قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه باید شامل تمام جزئیات خودرو و وسیله نقلیه در زمان اجاره باشد، بنابراین ذکر مشخصات خودرو مانند، مدل، سال ساخت، رنگ بدنه، شماره پلاک، ظرفیت موتور و غیره در قرارداد لازم است.
وظایف مستاجر
-مستاجر موظف است که از خودرو یا وسیله نقلیه تنها به همان جهتی که توافق شده استفاده کند، برای مثال اگر خودرو به منظور استفاده درون شهری اجاره داده شده‌است مستاجر حق ندارد در مسافت های برون شهری از آن استفاده کند.
– مستاجر باید نسبت به حفظ و نگهداری خودرو مراقبت‌های لازم را داشته‌باشد. و از بی‌توجهی به اموری مانند عدم به توجه وضعیت روغن موتور یا دمای خودرو که باعث ورود آسیب به خودرو می‌شود خودداری نماید.
-پرداخت کلیه جرائم و خلافی ها در مدت اجاره بر عهده مستاجر می‌باشد.
-مستاجر حق ندارد خودرو و یا سایر وسایل نقلیه اجاره داده شده را به دیگری اجاره بدهد.
-مستاجر موظف است خودرو را با همان شرایطی که تحویل گرفته‌است در روز تعیین شده همراه با اخذ مفاصا حساب جرائم و خلافی، شهرداری و مالیات مشاغلی( با توجه به نوع خودرو )عودت نماید. در غیر این صورت برای تاخیر در تحویل مشمول پرداخت جریمه تاخیر خواهد شد.
وظایف موجر
-موجر باید وسیله نقلیه را به طوری که برای مستاجر قابلیت انتفاع فراهم باشد، در روز معین شده تحویل بدهد.
-تعمیرات، تهیه وسایل و تجهیزات لازم برای امکان انتفاع بر عهده موجر می‌باشد، البته می توان خلاف این موضوع هم توافق کرد.
هم چنین لازم است طرفین در ارتباط با هزینه هایی مانند هزینه سوخت، تعویض روغن موتور، شستشو خودرو و مخارج مربوط به بیمه نیز به توافق برسند.
مدت در قرارداد اجاره
مدت در قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه از روزی شروع می‌شود که بین طرفین مقرر شده است، با این حال اگر در عقد اجاره ابتدای مدت تعیین نشده باشد، شروع قرارداد اجاره از لحظه انعقاد قرارداد بین طرفین خواهد بود. علاوه بر این باید توجه داشت به دلیل تبعیت قرارداد اجاره خودرو از قانون مدنی مطابق ماده ۴۶۹ تعیین مدت در قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه ضروری است. چرا که در غیر این صورت قرارداد اجاره باطل تلقی می‌شود.
تعیین اجاره‌بها
در قرارداد اجاره باید اجاره‌بها نیز مشخص باشد، که حالا می‌تواند بر پایه تعداد ساعت مانند ۲۴ ساعت یا تعداد کیلومتر محاسبه شود. علاوه بر این بهتر است ضمانتی به منظور تضمین عودت خودرو و تسویه حساب دریافت شود، و بدین صورت معین گردد، در صورتی که مستاجر ( شخصی که خودرو را اجاره کرده است ) ظرف ۴۸ یا ۷۲ ساعت از زمان تعیین شده خودرو و یا وسیله نقلیه را عودت ندهد یا تسویه حساب نکند، موجر حق دارد از مورد ضمانت طلب خود را استیفا کند.
آیا امکان فسخ قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه وجود دارد؟
قانون مدنی مواردی که هر کدام از موجر یا مستاجر می تواند قرارداد اجاره را فسخ کند به تفکیک مشخص کرده است بخشی از مهم‌ترین موارد امکان فسخ به شرح ذیل است :
-در صورتی که موجر وسیله نقلیه را در زمان مشخص شده تحویل ندهد، و امکان اجبار وی وجود نداشته‌باشد مستاجر حق فسخ دارد.
-اگر در خودرو و یا سایر وسایل نقلیه اجاره شده عیبی ایجاد شود، که باعث نقص یا سختی در امکان انتفاع برای مستاجر شود، قرارداد اجاره قابل فسخ است.
-اگر مستاجر نسبت به استفاده یا نگهداری از وسیله نقلیه تعدی یا تفریط بکند و موجر هم نتواند مانع وی شود موجر حق فسخ دارد.
-اگر مستاجر وسیله نقلیه را در غیر از موردی که در اجاره مشخص شده مورد استفاده قرار بدهد و موجر هم نتواند مانع وی شود، موجر حق فسخ دارد.
سخن آخر
ما در این نوشتار بخشی از مهم ترین نکاتی که در قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه باید مورد رعایت قرار بگیرد، را آورده ایم، با این حال با توجه به فراوانی نکات قانونی و قراردادی این نوع قرارداد و اهمیت نگارش دقیق و جزئی آن مخصوصا برای بنگاه ها وشرکت هایی که به اجاره انواع وسیله نقلیه می‌پردازند، پیشنهاد می‌کنیم از کارشناسان حقوقی وینداد جهت راهنمایی و مشاوره در تنظیم قرارداد اجاره خودرو و وسیله نقلیه خود بهره مند شوید.
