انواع قرارداد کار با این هدف طراحی شده‌اند که حقوق و وظایف متقابل کارگر و کارفرما را شفاف کنند. در قرارداد کار روزمزدی نوع کار و میزان دستمزد و موارد دیگر به روشنی مشخص میشود. در این مقاله شرایط قرارداد کارگر روزمزد در قانون کار و قرارداد روزمزد را به‌طور کامل بررسی خواهیم کرد. همچنین نحوه تنظیم قرارداد و نکات لازم در این رابطه را بیان خواهیم کرد.
قانون کار و حفظ حقوق کارگر
یکی از مهم‌ترین قوانینی که در خصوص حفظ حقوق کارگر در کشور ما جاری است، قانون کار است که مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۶۸ تصویب کرده است. این قانون با ابراز مخالفت از سوی شورای نگهبان با برخی بندهای آن، در نهایت به وسیله مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ۱۳۶۹ با ۲۰۳ ماده مورد بررسی و تصویب قرار گرفت.
رویکرد قانون کار ایران، اصولاً حمایتی و در جهت حفظ حقوق کارگر به عنوان قشر آسیب‌پذیرتر جامعه در برابر کارفرما است.
قرارداد کار
مطابق تعریفی که در قانون کار درج گردیده است، قرارداد کار یک توافق کتبی یا شفاهی است که براساس آن کارگر در برابر دریافت حق‌السعی کاری را برای کارفرما در مدت زمانی موقت یا غیرموقت انجام دهد. بنا بر تعریف ارائه شده، رابطه کارگر و کارفرما معوض است یعنی کارگر در ازای دریافت مزد، تعهد خود را در برابر کارفرما ایفا می‌نماید.
قرارداد کارگر روزمزد یکی از انواع قرارداد کار است و مانند هر قرارداد دیگری شامل شروطی میشود که صحت آن را تضمین می‌نمایند. علاوه بر شروط کلی و اساسی که رعایت آنها در تمامی قراردادها ضروری است و عبارتند از:
- وجود قصد و رضایت طرفین
- اهلیت قانونی جهت انعقاد قرارداد
- مشروعیت قرارداد
- معین بودن موضوع
- عدم ممنوعیت طرفین در انجام کار یا تصرف در اموال به لحاظ شرعی و قانونی
برخی مفاد ضروری اختصاصی نیز وجود دارد که درج آنها در متن قرارداد کاری الزامی است. به عنوان نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع کار یا حرفه‌ای که کارگر قرار است به آن مشغول شود
- دستمزد مبنا
- ساعت کاری، مرخصی و مکان اشتغال
- تاریخ تنظیم
- مدت زمان
از آن جایی که قانون کار یک قانون حمایتی از حقوق کارگر است، به صراحت قید کرده که تمامی شروط مندرج در قرارداد کار در صورتی موثر خواهد بود که برای کارگر مزایا و امتیازاتی کمتر از مصرحات قانون کار در نظر گرفته نشده باشد. به عبارت دیگر از آن جایی که قانون کار آمره است، هرگونه توافقی برخلاف آن اعتبار ندارد.
کارگر روزمزد در قانون کار
مطابق قانون کار، کارگران برحسب نوع کار و فعالیتشان به دو دسته کارگران موقت و دائم تقسیم می‌شوند. فعالیت کارگران دائم اصولاً محدود به زمان مشخص نیست. مادامی که توافق کاری آنها به یکی از طرق قانونی خاتمه نیافته باشد، به فعالیت خود مشغول خواهند بود.
در حالی که فعالیت کارگران موقت تا زمانی ادامه دارد که قرارداد کاری آنها منقضی نشده باشد. بنابراین تنها تفاوت کارگران دائم و موقت در مدت زمان اشتغال به کار برحسب ماهیت آن فعالیت است و کارگران این دو دسته صرف نظر از آن‌که دستمزدشان برحسب ساعت، روز، هفته و ماه باشد، به لحاظ برخورداری از مزایای مقرر قانونی تفاوتی با یکدیگر نخواهند داشت.
قرارداد کارگر روزمزد نیز از دو دسته کلی و اصلی مذکور خارج نبوده و این قرارداد صرفاً نحوه پرداخت دستمزد کارگر مشغول به کار را نشان میدهد. بنابراین توجه داشته باشید که ممکن است کارگری به صورت دائم مشغول به کار باشد اما دستمزد خود را روزانه دریافت نماید.
کارگران روزمزد می‌توانند طیف گسترده ای از خدمات را ارائه دهند در واقع هر کسی با هر نوع کاری میتواند توافق کند که دستمزد خود را به صورت روزمزد بگیرد.
قرارداد کارگر روزمزد
براین اساس اگرچه قانون کار، به صراحت اشاره‌ای به کارگران روزمزد نمی‌کند، اما این به معنای عدم شمول قانون کار نسبت به کارگران روزمزد نیست. آنها قانوناً از مزایای قانونی، مشابه سایر کارگران بهره‌مند می‌شوند. با این توضیح که عنوان کارگر مندرج در قانون کار اطلاق داشته و شامل تمامی کارگران اعم از کارگران قرارداد روزمزد، قرارداد کار ساعتی، قرارداد موقت و دائم می‌گردد.
بنابراین مطابق قانون تمامی کارگران در هر یک از عناوین مذکور که باشند، از تمامی حقوق و مزایای مقرر در قانون کار بهره‌مند شده و روزمزد بودن تاثیری بر ماهیت روابط کارگر و کارفرمایی نخواهد داشت.
متاسفانه کارگران روزمزد، آسیب‌پذیرترین بخش جامعه کارگری هستند. از آن جایی که کلمه کارگران روزمزد در هیچ کجای قانون کار نیامده، استفاده از خدمات کارگران به صورت روزمزد، به شیوه‌ای برای گریز از پرداخت مزایای قانونی تبدیل شده است. برخی از کارفرمایان گمان میکنند با استفاده از خدمات کارگران روزمزد، نیازی به پرداخت مزایا و حق بیمه برای آنها نیست. در حالی که این تصور کاملاً اشتباه و برخلاف مقررات قانونی است.
در صورت نارضایتی کارگر از شرایط کاری امکان فسخ قرارداد کار توسط کارگر وجود دارد اما این مسئله در قالب استعفا قرار می‌گیرد.
بهتر است بدانید که قرارداد کار روزمزدی هم مشمول بیمه اجباری تامین اجتماعی است و دستمزد یک ساعت کار و مزایای حین کار نیز به نسبت ساعت کار موضوع ماده ۳۹ قانون تأمین اجتماعی است که باید محاسبه و به کارگر پرداخت شود.
جمع‌بندی
حساسیت انعقاد قرارداد کار به دلیل وضعیت حقوقی کارگران مشخص است. چرا که این افراد از جمله قشر آسیب‌پذیر در جامعه هستند. نمونه قرارداد کارگر روزمزد نه تنها حقوق کارگران را تضمین می‌کند بلکه برای شفاف شدن تعهدات کارفرما نیز ضروری است. در نتیجه می‌توان گفت این قرارداد به نفع هر دو طرف است.
برای تامین منافع طرفین قرارداد توصیه میشود با توجه به شرایط همکاری، تنظیم آن را به کارشناسان حقوقی بسپارید تا به‌طور کامل موارد قانونی مورد نظر شما را در قرارداد درج کنند.
سوالات متداول
آیا قرارداد کار روزمزدی از بیمه برخوردار است؟
قرارداد کار روزمزدی هم مشمول بیمه اجباری تامین اجتماعی است یعنی کارفرما براساس قانون موظف است کارگر را بیمه کند. استفاده از بیمه تکمیلی اختیاری است.
قرارداد کارگر روزمزد یک قرارداد دائم است یا موقت؟
این قرارداد تنها نوع پرداخت دستمزد را نشان میدهد. بنابراین قرارداد کار روزمزدی میتواند دائم یا موقت باشد و پرداخت حقوق به صورت روزانه انجام شود.
سلام من ۵ سال در یک معدن به عنوان کارگر روز مزد مشغول کار هستم بیمه من کمل تا امروز رد شده ولی ما مرخصی نداریم و به تعداد روزهایی که نیستیم حقوقی دریافت نمیکنیم فیش حقوقی و قرارداد نداریم عیدی و سنوات تعلق نمیگیره و پیمانکار بما میگه شرکت مقابل این مزایارو نزاشته میخوام بدونم از طرف قانون میتونم عیدی سنوات این چندسال بگیرم
سلام و وقت به خیر
مطابق قانون کار، کارفرما موظف به پرداخت مزایای کارگر از جمله عیدی و پاداش سالانه و سنوات است و شما قانونا می توانید موارد فوق را از کارفرما با مراجعه به اداره کار دریافت نمایید.
سلام و وقت بخیر
ما در کارگاه، دو نفر کارگر روزمزد/ساعتی استخدام کرده ایم، و آنها اساسا در یک سازمان دیگر بصورت شیفتی مشغول به کار و بیمه هستند، و آنها در زمان آف بودن و یا کار نداشتن برای کارگاه ما کار میکنند و ساعت میزنند.
لطفا بفرمایید محاسبه اضافه کاری آنها چگونه است؟ با این توضیح که تعداد ساعات روزانه مشخصی ندارند و گاهی موقع از صبح میایند و بیشتر از ۸ ساعت کار میکنند. اما در نهایت در پایان ماه کل ساعات کاری آنها به ۱۹۲ ساعت نمیرسد بلکه بطور میانگین ۹۰ ساعت میشود. در اینصورت آیا اضافه کاری بر اساس کل ساعات ماهانه محاسبه میشود یا هر روز که بیشتر از ۸ ساعت کار کردند باید اضافه کار محاسبه شود.؟
اگر روزانه باشد که بعضی مواقع اضافه کار دارند ولی اگر ماهیانه باشد به بالای ۱۹۲ ساعت نمیرسد که اضافه کاری حساب شود.!
با تشکر
سلام وقت بخیر.
بنده بعنوان نیروی روزمزد دوسال در بیمارستان دولتی مشغول بکار بودم.
۵ ماهه اول سال بصورت کامل و با برنامه تعیین شده می رفتم.
بعد تغییر مدیریت بیمارستان وضعیت ۱۵ تا ۱۷ روزه شد.
و تا همین یک ماه قبل که گفتن لازم‌نیست بیام.
آیا راه حلی برای شکایت از این نهاد وجود داره؟!
و اینکه از لحاظ بیمه تامین اجتماعی بنده از جای دیگه بصورت کامل سابقه دارم.
باسلام و احترام
مطابق قراردادتون کارفرما نمی تواند شما را اخراج یا قرارداد را فسخ نماید. درصورتیکه مدت قرارداد به پایان رسیده کارفرما تکلیفی مبنی بر استخدام مجدد شما ندارد. مورد اخیر درخصوص عدم وجود قرارداد نیز صدق می نماید.
سلام وقت بخیر من از سال فروردین سال ۹۷ تا به الان بصورت مستمر به عنوان نیروی روزمزد در شهرداری مشغول به کار هستم و به همین اندازه هم سابقه بیمه دارم. و از اول سال ۱۴۰۱ هم به همراه چندتا از همکارای دیگم تو قرارداد جدید شهرداری با شرکت تبدیل به نیروی شرکتی شدیم ولی از اول ۱۴۰۲ به دلیل اختلافات پیش اومده بین شورا و شهردار باز هم به وضیعت قبلی خودمون برگشتیم و فعلا دوباره از وضیعت شرکتی بودن خارج شدیم. حالا سوالم اینه با این تفاصیل آیا این بخشنامه جدیدی که دولت درمورد تبدیل وضیعت شدن نیروهای شرکتی به قراردادی به ادارات داده شامل حال منم میشه یا نه؟؟
بنده در فضای سبز شهرداری به عنوان کارگر ساده کار میکنم نه قرارداد دارم حقوقم روزی ۲۰۰تومنه و پیمانکار مارو قراردادی نمیکنه ۵ ماه سابقه هم دارم
سلام
وقتتون بخیر
پیمانکار مطابق قانون باید با شما قرارداد امضا کرده و حق بیمه شما را نسبت به زمان کاری شما پرداخت کند.
می‌توانید در اداره کار از پیمانکار شکایت کنید
سلام وقت بخیر
آیا به کارگر روز مزد سنوات و حق ماموریت تعلق میگیره؟
سلام وقت بخیر من در یه کافی شاپ فست‌فود کار میکنم
ساعت کاری ۸ ساعت بستم از ۷ صبح تا ۱۵
در هفته ۱ روز مرخصی دارم و قرارداد ماهیانه با بنده بستند
حقوق ماه اول را کارفرما نداد و گفت قرارداد به صورت خودکار تمدید میشود و سفته دادم نه کپی قرار داد دادن و نه گذاشتن شماره سفته رو بنویسم و سفته رو خودشون تهیه کردند
الان به عنوان صندوقدار و صبحانه زن و باریستا و ویتر هستم حتی نظافت و حتی استعفا دادم اگهی نداشتن بیمه هم نمیکنن روز اول گفتن صبحانه و نهار داریم اونم حذف کردن
داخل قرارداد هم ننوشته بودند
ممنون میشم راهنمایی کنید و اینکه حقوق ام را طبق اداره کار نمی‌دهند
با سلام و احترام
لطفا به همراه مدارک هویتی و واریزهای ماهیانه کارفرما به حساب بانکی حود به نزدیک ترین شعبه اداره کار به محل کار مربوطه مراجعه نمایید و طرح دعوا نمایید تا به کلیه حقوق مندرج در قانون کار دست یابید.
مجموعه حقوقی وینداد
سلام من در سال ۱۳۷۲ با بهزیستی بصورت قراردادی مشغول به کار شدم ۴ سال قراردادی بودم ۴ سال روزمرد بعد پیمانی و رسمی کشوری برای تکمیل پرونده کارگزینی بمنظور باز نشستگی به بنده اعلام کردند که اون ۴ سال روزمزدی شما مشمول سنوات پاداش پایان خدمت نمی شود و شما معادل ۲۶ سال پاداش پایان خدمت دریافت خواهید کرد! ضمنا من طی اون ۴ سال همه ماهه حقوق گرفتم و حق بیمه به حساب تامین اجتماعی واریز شده ضمنا از ابتدای خدمت تا الان مستقیم با بهزیستی قرارداد داشتم و شرکت خدماتی یا واسطه ایی وجود نداشته لطفا راهنمایی بفرمایید این امر بهزیستی قانونی هست یا نه! ممنونم از شما
با سلام و احترام
با توجه به پیچیدگی مسئله مورد نظر شما، خواهشمند است به سایت وینداد مراجعه نموده و نسبت به ثبت درخواست مشاوره تلفنی اقدام نمایید تا کارشناسان متخصص ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.
با تشکر
مجموعه حقوقی وینداد
سلام
من یک آشپزخونه دارم. اگه قرارداد رو با کارگرام به صورت یک حقوق ثابت و مثلا هر پرس غذا فلان قدر بزنم اونا پیمانکار حساب میشن؟
با این قرارداد اگه اونا رو بیمه نکنم مشکلی پیش نمیاد؟
ما پیمانکار فرعی محسوب میشیم و کارگر روز مزد دچار حادثه گردیده آیا برگه حادثه باید پر کنیم ؟ ضمنا بیمه مسئولیت هم داریم
سلام،
شما می توانید برگه حادثه را کامل کرده، چناچه بیمه مسئولیت دارید، جهت پرداخت خسارت می توانید مستقیما به اداره بیمه مراجعه کنید.
با احترام،
تیم حقوقی وینداد.