قوانین خرید و فروش خودرو + نکات حقوقی تنظیم مبایعه نامه

قرارداد خرید و فروش خودرو به‌عنوان یکی از رایج‌ترین معاملات حقوقی نیاز به اطلاع از نحوه نقل و انتقال خودرو، مدارک و شرایط خاص و همچنین سایر ابعاد حقوقی دارد. به همین دلیل پیش از معامله خودرو باید نسبت به این موارد آگاهی کامل داشته باشید. در این مقاله با صفر تا صد فروش خودرو شامل نحوه انتقال، قوانین معامله خودرو، مراحل و نکات حقوقی فروش خودرو به‌طور کامل آشنا خواهید شد.

مراحل و قوانین خرید و فروش خودرو

پیش از ورود به بحث خرید و فروش خودرو لازم است تا به طور مختصر با مراحل نقل و انتقال خودرو و همچنین قانون خرید و فروش خودرو آشنا شوید.

برای انجام خرید و فروش خودرو به طور صحیح و قانونی طرفین معامله باید سه مرحله زیر را بر اساس قانون معامله ماشین انجام دهید:

۱. تنظیم قرارداد نقل و انتقال (قولنامه یا مبایعه نامه)

تنظیم مبایعه‌نامه خودرو به منظور انتقال مالکیت

۲. اقدام برای تعویض پلاک

حضور در مراکز تعویض پلاک و فک پلاک قدیم و نصب پلاک جدید

۳. دریافت برگ سبز که توسط مرکز تعویض پلاک صادر می‌شود.

بر اساس قانون جدید خرید و فروش خودرو این برگ سبز در حکم سند خودرو است.

برای انجام این سه گام، به عنوان طرفین قرارداد باید شرایط و مدارک خاصی را فراهم کنید که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

اما نکته مهمی که نباید فراموش کرد این است که مرحله اولی که پیش از تنظیم مبایعه نامه انجام می‌شود و نباید اهمیت آن را نادیده گرفت، مرحله کار‌شناسی خودرو است که سبب می‌شود خریدار با اطمینان خاطر بیشتری اقدام به امضای قولنامه کند.

مدارک لازم برای خرید و فروش خودرو

پس از اینکه کارشناسی خودرو با اطمینان خاطر انجام دادید باید مدارک لازم برای خرید و فروش خودرو و نقل و انتقال آن را تهیه کنید.

بخشی از مهم‌ترین مدارک برای معامله خودرو به شرح زیر هستند:

• مدارک هویتی خریدار و فروشنده (کارت ملی)
• برگ سبز جدید خودرو
• برگ شرکت خودرو (به نام فروشنده)
• بیمه‌نامه شخص ثالث
• کارت سوخت خودرو
• برگ پرداخت عوارض شهرداری

پس از فراهم آوردن مدارک گفته شده، طرفین برای نقل و انتقال خودرو باید اقدام به تنظیم قراردادی که با عنوان مبایعه نامه کنند.

برگ سبز خودرو چیست و چه اهمیتی دارد؟

منظور از برگ سبز خودرو، سندی تک برگ است که نیروی انتظامی پس از تایید اصالت خودرو و احراز هویت مالک آن و تعویض پلاک خودرو، برای خریدار صادر می‌کند و در حال حاضر این برگ سبز در قوانین خرید خودرو به‌عنوان به نوعی سند مالکیت تلقی می‌شود.

اهمیت برگ سبز خودرو در این است که اطلاعات مهمی در آن درج شده است که شامل اطلاعات خودرو مانند، مدل، رنگ، ظرفیت خودرو، شماره شاسی، شماره موتور، تعداد محورها و همچنین اطلاعات مالک خودرو نظیر نام و شماره ملی و تاریخ تولد و غیره است. 

برگه سبز، سندی است که مالکیت خودرو را مشخص می‌کند.

لازم به ذکر است که اخذ برگه سبز خودرو به عنوان یکی از مهم‌ترین قوانین معامله ماشین به‌شمار می‌رود و معمولا پس از انجام تعویض پلاک، برای خریدار در مدت معینی توسط پست ارسال می‌شود.

شرایط و نکات تعویض پلاک خودرو 

به عنوان یکی از قوانین خرید و فروش خودرو، پس از تنظیم قرارداد نقل و انتقال، فروشنده و خریدار باید اقدام به فک پلاک یا تعویض آن کنند. منظور از تعویض پلاک خودرو این است که مالکیت پلاک خودرو از خریدار به فروشنده منتقل شود. لازم به ذکر است که در صورت عدم تعویض پلاک خودرو، هر گونه تخلف به نام و حساب فروشنده (مالک قبلی) ثبت خواهد شد.

برای این منظور، طرفین خرید و فروش خودرو باید با مراجعه به مراکز تعویض پلاک، پلاک قبلی خودرو را که متعلق به مالک قبلی خودرو (فروشنده) بوده منفک (جدا) کرده و پلاک جدیدی که متعلق به خریدار است را به جای آن نصب و در نهایت نیز اقدام به تنظیم سند رسمی کنند.

مدارک لازم برای تعویض پلاک 

به عنوان قوانین فروش خودرو برای تعویض پلاک و ادامه مراحل نقل و انتقال خودرو طرفین باید قرارداد مدارک زیر را فراهم کنند:

• مدرک معاینه فنی خودرو
• سند مالکیت یا برگ سبز خودرو
• مدارک هویتی طرفین قرارداد
• کارت ماشین
• برگه پرداخت خلافی خودرو
• مدارک تایید کننده محل سکونت خریدار
• فیش بانکی پرداخت هزینه‌های تعویض پلاک، مانند عوارض شهرداری.

مدارک لازم برای فک پلاک

در زیر فهرستی از مدارک ضروری فک پلاک را آورده‌ایم:

۱) مدرک معاینه فنی خودرو

۲) سند مالکیت خودرو یا برگ سبز خودرو

۳) مدارک شناسایی طرفین قرارداد (شناسنامه و کارت ملی)

۴) کارت شناسایی خودرو (کارت ماشین)

۵) برگه پرداخت خلافی خودرو

۶) مدارک تایید کننده محل سکونت خریدار (مانند سند مالکیت خانه یا اجاره‌نامه یا جواز کسب و غیره)

۷) فیش بانکی پرداخت هزینه‌های مصوب فک پلاک خودرو مانند عوارض و هزینه‌های واریزی به خزانه کل

مبایعه نامه خودرو چه بندهایی دارد؟

هنگام خرید و فروش خودرو برای تنظیم مبایعه نامه لازم است تا طرفین معامله بندهای زیر را در قرارداد بگنجانند:

مشخصات طرفین مبایعه نامه

در این بند باید مشخصات خریدار و فروشنده خودرو با جزئیات کافی شامل نام و نشانی، شماره تلفن و کد ملی ذکر شود.

موضوع مبایعه نامه

در بند موضوع مبایعه نامه باید انتقال سند خودرو با مشخصات خاص (تعداد، مدل، سال تولید، رنگ، پلاک، شماره موتور و شماره شاسی) به همراه کلیه متعلقات آن تصریح شود.

مبلغ قرارداد

مبلغ باید به طور شفاف بیان شود. همچنین نحوه پرداخت پول در معاملات خودرو نیز باید تصریح شود. (پرداخت یکجای نقدی یا اقساط و با چند فقره چک و غیره به همراه تمام مواعد پرداخت‌ها)

نحوه فسخ معامله

در این بند شرایط فسخ قرارداد از سوی هر یک از طرفین قرارداد باید ذکر شود.

تحویل مورد معامله

در این بند باید زمان و مکان تحویل خودرو از جانب فروشنده به خریدار مشخص شود.

تعهدات طرفین قرارداد خرید و فروش خودرو:

در این قرارداد فروشنده و خریدار وظایف و تعهداتی را بر عهده خواهند داشت مثل تحویل به موقع خودرو از سوی خریدار توسط فروشنده، پرداخت به موقع مبلغ معامله توسط خریدار و غیره.

بندهای دیگری نیز در نمونه قولنامه خودرو قید می‌شود اما آنچه بیان شد، اساسی‌ترین بندهای یک مبایعه نامه خودرو به حساب می‌آید.

نکاتی که در خرید خودرو باید به آن توجه کنید!

افزایش قیمت خودرو در ایران سبب شده است که بسیاری از افراد به سمت خرید و فروش خودرو دست دوم بروند. معامله خودرو دست دوم اگر چه مزایای مالی زیادی دارد اما چالش‌هایی نیز به همراه دارد که نیاز است خریداران نسبت به آن‌ها آگاه باشند تا بتوانند با نهایت اطمینان و امنیت حقوقی اقدام به انجام معاملات کنند.

• بهترین زمان خرید خودرو دست دوم را بشناسید.
• کارشناسی فنی خودرو را جدی بگیرید.
• کیلومتر خودرو را در معامله خودرو دست دوم لحاظ کنید.
• به اطلاعات بیمه‌نامه توجه داشته باشید.
• تنظیم مبایعه‌نامه خودرو را فراموش نکنید.
• از معامله وکالتی خودرو دست دوم پرهیز کنید.
• فریب دلالان خودرو دست دوم را نخورید.
• مراقب افت قیمت خودرو هنگام خرید و فروش باشید.

جمع‌بندی

انجام معاملات خودرو به طور صحیح و امن تا حد بسیار زیادی وابسته به دانش حقوقی طرفین قرارداد فروش خودرو و توجه آن‌ها به قوانین و مقررات است. به همین خاطر بسیاری از افراد برای انجام معامله خودرو ترجیح می‌دهند از تجربه و مهارت کارشناسان حقوقی در فرآیند نقل و انتقال خودرو استفاده کنند.

تیم حقوقی وینداد با داشتن مشاوران حقوق قراردادها و کارشناسان حقوقی با تجربه قادر است تا خدمات متنوع خود را اعم از مشاوره حقوقی، تنظیم و بررسی قرارداد نقل و انتقال خودرو، تنظیم مبایعه‌نامه را به شما ارائه کند.

همچنین اگر در فرآیند معامله خودرو دچار مشکلات حقوقی شده‌اید، می‌توانید از وکلای دادگستری وینداد در راستای تنظیم اوراق قضایی (دادخواست و غیره) و احقاق حقوق خود استفاده کنید.

سوالات متداول

آیا حضور خریدار و فروشنده در مراکز فک پلاک ضروری است؟

بله، اگر هر یک از طرفین به هر دلیل نخواهند یا نتوانند حضور داشته باشند، باید وکالت رسمی به شخص دیگری اعطا کنند تا وی به نمایندگی از خریدار یا فروشنده در مراکز فک پلاک حضور یابد.

منظور از معامله وکالتی خودرو چیست؟

یعنی فروشنده به خریدار وکالت تام بدهد تا خریدار خود تمام فرآیند نقل و انتقال (مراحل تعویض پلاک و انتقال سند رسمی خودرو) و انجام معامله را از جانب فروشنده انجام دهد.