یکی از مهم‌ترین وظایف مستمر رهبران و مدیر منابع انسانی هر کسب و کاری یافتن استعدادهای انسانی مناسب با سازمان و استخدام آنها است. در واقع یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های هر کسب و کاری پیدا کردن انسان‌های مستعد و حفظ آنها در کار است تا هسته تیمی کسب و کار به بهترین شکل ممکن بسته شود. این امر ممکن است یک پروسه زمان‌بر باشد اما اگر این زمان و انرژی در ابتدای کار صرف شود، بهتر از آن است که در میان مسیر متوجه شویم که انتخاب یک فرد برای یک موقعیت شغلی در کسب و کار مناسب نبوده است و در نتیجه این انتخاب اشتباه تبعات مالی و اعتباری زیادی به کسب و کار تعلق بگیرد. در این مقاله با بررسی نکات استخدام منابع انسانی، موارد لازم در رابطه با استخدام نیرو را بیان خواهیم کرد.
ذکر این نکته ضروری است که منظور از منابع انسانی (Human Resource) افرادی هستند که کار می کنند و باعث تحرک و فعالیت سازمان می‌شوند.
وظایف مدیر منابع انسانی
یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که مدیر منابع انسانی باید نسبت به آن آگاه باشد، قوانین قرارداد کار است. به‌طور کلی مدیر منابع انسانی در شرکت یا یک مجموعه وظایف مختلفی دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- جذب و استخدام
- آموزش
- انتصاب
- حفظ منابع انسانی در راستای اهداف سازمانی
از آن‌جایی که کارکنان مهم‌ترین دارایی یک سازمان هستند، در این میان در نظر گرفتن نکات استخدام منابع انسانی لازم و ضروری به نظر می‌رسد تا این فرآیند به نحو مطلوب و با بالاترین کارایی سپری شود. ما برآنیم که در متن ذیل به چند نکته ضروری در این باب بپردازیم.
نکات استخدام منابع انسانی
در هنگام استخدام نیروی کار در یک سازمان به عنوان مدیر منابع انسانی باید به نکات مختلفی توجه داشته باشید که در ادامه مهم‌ترین نکات را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
در نظر گرفتن استخدام استراتژیک
مهارت یک فرد بعد از سنجش اگر در جای مناسی قرار بگیرد، موقعیت را بارور می‌کند. فرد مناسب در جای مناسب کارایی سازمان را بالا می‌برد. شناخت دقیق توانایی‌ها و مهارت‌های یک فرد در بدو ورود باعث تشخیص و انتخاب بهترین فرد و قرار دادن در بهترین موقعیت میشود.
توجه به آموزش کارکنان
آموزش کارکنان سازمان باعث عدم رکود عملکرد سازمان و حرکت رو به جلو آن و در نتیجه انجام موثرتر وظایف میشود. به طور کلی آموزش عبارت از افزایش توانایی‌ها و قابلیت‌های یک فرد در یک مهارت خاص است. این امر از طرق مختلفی صورت می‌گیرد: دوره‌های آموزشی، کارآموزی و به طور کلی شیوه‌های نوینی که براساس نیاز سازمان و بهره‌گیری از تکنولوژی روز دانش کارکنان را بالا می‌برد.
سازگاری منابع انسانی با فرهنگ سازمانی کسب و کار
در صورتی که میان فرهنگ و اهداف سازمان با روحیات و عقاید فرد استخدام شده هماهنگی وجود داشته باشد، انگیزه منابع انسانی بیشتر شده و در نتیجه آن عملکرد سازمان بیشتر میشود. این امر در نهایت باعث ایجاد رضایت دو طرف قرارداد می‌گردد.
ایجاد امنیت شغلی
مدیر منابع انسانی با در نظر گرفتن سازوکارها و گزارش‌های کاری باعث ثبات وضعیت کارمندان و در نتیجه ایجاد رضایت شغلی میشود. عدم وجود مشغله‌های ذهنی در مورد ثبات یا عدم ثبات شغلی باعث کارایی بهتر کار میشود.
قانون حاکم در قراردادهای کار
باید توجه داشت که در نظر گرفتن این نکته که چه موارد حقوقی در کسب و کار سازمانی شما اهمیت دارد، بسیار مهم است. مواردی چون مشخصات دقیق طرفین، نوع شغل، چگونگی پرداخت حق بیمه کارکنان، ساعت کار، تعطیلات، مرخصی‌ها، دستمزد، اخراج قانونی یک کارمند، تاریخ انعقاد و نحوه فسخ قرارداد کار از نکات حقوقی حاکم بر قرارداد است. مضافا این که باید نوع قرارداد حاکم بر استخدام نیز از ابتدای کار روشن گردد. برای این امر لازم است ذکر شود که قانون کار از رایج ترین قوانین حاکم بر قرارداد است.
توانایی حفظ کارکنان
منابع انسانی در سازمان‌هایی که به دوراندیشی شهره‌اند بسیار حائز اهمیت است. راهبرد توسعه منابع انسانی عبارت است از تصمیماتی که در راستای جذب کارکنان، ارتقای جایگاه هر یک از آنها، کیفیت و میزان دستمزد هر یک آنها و امور بازنشستگی اتخاذ میشود. سازمانی که به امر توسعه منابع انسانی خود ارج می‌نهد نه تنها در امر جذب مستعدها موفق است بلکه قادر به حفظ آنها نیز هست.
نحوه شمول قانون حاکم
عوامل اصلی برای شمول قانون کار وجود کارگر، کارفرما و کارگاه ایست که هر یک به تفصیل در قانون کار تعریف شده‌اند. وجود این سه عامل و در صورتی‌که این رابطه مشمول قانون خاص دیگری (غیر از قانون کار) نباشد، رابطه کارگر و کارفرمایی مصداق پیدا می‌کند.
انواع قرارداد کار برای استخدام
قراردادها از دو جهت تقسیم‌بندی می‌شوند:
۱- از جهت مدت زمان که پرکاربردترین آنها عبارت‌اند از:
الف: قرارداد با مدت نامحدود
ب: قرارداد با مدت محدود (موقت)
ج: قرارداد کار معین
۲- از جهت زمان کار که خود به دو دسته تقسیم میشود:
الف: قرارداد تمام وقت
ب: قرارداد پاره وقت
لازم به ذکر است که قراردادهای پاره وقت نیز تحت شمول قانون کار هستند.
نحوه حلوفصل اختلافات کارکنان با کارفرمایان مطابق قانون
اگر میان کارگر و کارفرما اختلافی بروز پیدا کند که ناشی از اجرای قانون و قرارداد فی مابین آنها یاقرارداد کارآموزی و غیره باشد، در مرحله اول می‌بایست از طریق سازش میان کارفرما و کارگر یا نمایندگان آنها در شوراها و انجمن صنفی کار حلوفصل میشود. در صورتی‌که این روش موثر واقع نشود، در این صورت اختلافات از طریق مراجعه به هیئتهای تشخیص و حل اختلاف رسیدگی خواهد شد.
واگذاری اختیارات و وظایف
امروزه در علوم سیاسی و اداری مفاهیم تمرکز و عدم تمرکز به صورت مبهم ولی در عین حال در جایگاه بسیار مهم مطرح می‌شوند. این امر درون سازمان‌ها با واژه تفویض اختیار همراه است. در این راستا وظایف خرد شده و هر وظیفه براساس سطح توانایی و مهارت مورد نیاز به کارکنان آن سازمان واگذار میشود تا آنها نیز در امور اجرایی نقش ایفا کنند. این امر علاوه بر این‌که باعث عدم تراکم وظایف بر روی یک شخص که اغلب نیز مدیر سازمان است، میشود بلکه موجب ایجاد احساس مفید بودن در فرد پایین‌تر شده و او نیز خود را در روند اداره موثر می‌داند. این امر کارایی سازمان را بالا می‌برد.
نکاتی که ذکر شد همگی از اصول و مهمات بحث استخدام و منابع انسانی است. لازم به ذکر است که این نکات صرفا به این موارد ختم نشده و در ادامه نیز با ذکر موارد مهمی از این مبحث سعی در تبیین جایگاه منابع انسانی خواهیم داشت.
جمع‌بندی
مدیران منابع انسانی در شرکت‌های مختلف برای استخدام نیرو در بخش‌های مورد نیاز هر سازمان باید فاکتورهای مختلفی را در نظر بگیرند که بخشی از آن مربوط به امور فنی و تخصصی کارکنان و بخش دیگر مربوط به امور حقوقی و قانونی و همچنین قوانین و مقررات مربوط به استخدام کارکنان از جمله بکارگیری بازنشستگان تامین اجتماعی است.
برای مثال یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید به آن توجه کنید، تنظیم قرارداد کار به‌صورت استاندارد و کاملا اصولی است که شرایط همکاری، سایر تعهدات و وظایف را به‌صورت شفاف پوشش دهد.
سوالات متداول
انواع قرارداد کار برای استخدام شامل چه مواردی است؟
قرارداد کار غیر موقت، قرارداد کار موقت و قرارداد برای انجام کار معین از جمله انواع قراردادهای کار به شمار می‌روند.
اختلاف بین کارگر و کارفرما چگونه پیگیری میشود؟
اگر اختلاف ناشی از اجرای قانون و قرارداد فی مابین آنها باشد، در مرحله اول باید از طریق سازش میان کارفرما و کارگر حل شود. در مرحله دوم از طریق مراجعه به هیئتهای تشخیص و حل اختلاف رسیدگی خواهد شد.
