رشد و توسعه روزافزون هوش مصنوعی سبب شده است تا شاخه‌های مختلف علوم از آن تاثیر بپذیرند. حوزه حقوق، به ویژه تلاش برای دستیابی به عدالت در محاکم حقوقی نیز توانسته است از خدمات هوش مصنوعی تا حدی بهره‌مند شود.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به موضوع اثر و کاربرد هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی پرداخته‌ایم و نقش این فناوری را در تسهیل کار دادگاه بررسی کرده‌ایم.
با ما همراه باشید.
هوش مصنوعی چیست؟
تعریف هوش مصنوعی، مانند هر پیشرفت تکنولوژیکی مهم و اثرگذاری، به هیچ وجه آسان نیست. اگرچه تعاریف متعددی از هوش مصنوعی توسط اشخاص متخصص در علوم کامپیوتر ارائه شده است که هر یک به ابعادی از این فناوری اشاره می‌کنند، اما تا کنون تعریف جامع و منسجمی که مورد قبول تمام اصحاب این حوزه باشد، ارائه نشده است.
با این حال، می‌توان چکیده‌ای از تعریف هوش مصنوعی را به شکل زیر ارائه کرد:
منظور از هوش مصنوعی سامانه‌هایی است است که می‌توانند رفتارهایی مشابه رفتار انسانی از خود نشان بدهند. این رفتارها شامل درک شرایط پیچیده، استفاده از شیوه‌های استدلالی، یادگیری، ارائه نتیجه و توصیه و… هستند.
از هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلف علوم مانند حقوق قضایی و کیفری، ریاضیات، ورزش، روان‌شناسی، پزشکی و درمان، عصب‌شناسی، زیست‌شناسی، علوم اجتماعی و… استفاده می‌شود.
یکی از شاخه‌های مهمی که از هوش مصنوعی متاثر شده است، حوزه حقوق و عدالت قضایی است که در این مطلب تحت عنوان کاربرد هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی، مورد بررسی قرار گرفته است.
هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی چگونه اثرگذار است؟
توسل به دادگاه و محاکم قضایی برای احقاق حقوق از دست رفته، موضوعی بسیار رایج در نظام‌های حقوقی مختلف است.
در یک فرآیند معمول دادرسی، وکیل دادگستری و قاضی دو نقش بسیار مهم و اساسی را اعمال می‌کنند. وظیفه وکیل، دفاع از حقوق موکل خود و رسالت قاضی قضاوت و داوری عادلانه در پرونده است.
هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی می‌تواند به هر دو نقش، یعنی وکیل و قاضی، کمک قابل توجهی داشته باشد.
کارکرد هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی به عنوان وکیل شاکی یا متهم، می‌تواند در تحلیل پرونده و تنظیم لایحه، شکواییه، دادخواست و سایر اوراق قضایی باشد.
هوش مصنوعی می‌تواند با داشتن بانک کلان داده، اوراق قضایی معتبر و دقیق را در موضوع مورد نظر برای دعوای حقوقی، فراهم کرده و بر اساس آن اصطلاحات حقوقی، حجم مناسب تنظیم اوراق قضایی، لحن مطلوب و… را شناسایی کرده و نسبت به تنظیم دقیق اوراق قضایی، نتایج تحلیل خود را ارائه کند.
همچنین هوش مصنوعی می‌تواند با جست‌وجوی سریع در میان مواد قانونی و آیین‌نامه‌ها و… بهترین استنادات مرتبط با کلیدواژه‌های پرونده را جمع‌آوری کند.
هوش مصنوعی در مقام قاضی و دادرس دعاوی حقوقی نیز می‌تواند خدمات‌رسانی شایانی داشته باشد. به طور مثال سامانه‌های هوش مصنوعی می‌توانند شرایط متهم را با توجه به گزارش وکیل او یا سایر نتایج پزشکی و روان پزشکی، به شکل داده دربیاورند و در نهایت حکم کنند که آیا ادعای وکیل در خصوص شرایط ذهنی موکل و یا اوضاع و احوال حاکم بر پرونده، صحت دارد و یا حکم حبس مورد نظر برای متهم مناسب است یا خیر.
آیا هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی کارکرد کاملی دارد؟
حال که تا حدی با فواید هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی آشنا شده‌ایم، باید به این سوال پاسخ داد که آیا، یک سامانه هوش مصنوعی در بخش خدمات حقوقی، قادر است وظایف کامل وکیل یا قاضی را انجام دهد و یا به بیان دیگر، جایگزین این اشخاص شود؟
در پاسخ باید گفت اگر چه با نتایج به دست آمده از این سامانه‌ها، امید بسیار زیادی در خصوص موفقیت هوش مصنوعی در نزدیکی به عدالت و کم کردن حجم پرونده‌ها و… وجود دارد، اما نمی‌توان به سادگی هوش مصنوعی را جانشین وکیل و قاضی دانست.
هر چند استفاده از هوش مصنوعی در تحلیل پرونده‌های حقوقی در برخی کشورها کمابیش جریان دارد، اما توسعه‌یافتگی از فناوری به حدی نیست که بتوان تعیین عدالت را به طور کامل به آن سپرد.
به همین خاطر هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی تا کنون نقشی مکمل داشته است و به نوعی دستیار حقوقی وکلا و قضات قرار گرفته است و سرنوشت یک پرونده به طور کامل به دست این فناوری سپرده نشده است.
البته تردیدی نیست که رشد هوش مصنوعی در زمینه دعاوی حقوقی سرعت قابل توجهی داشته است و به نظر می‌رسد استفاده کامل از هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی، در آینده‌ای نه‌چندان دور میسر شود.
درباره کاربرد هوش مصنوعی در حقوق سوالی دارید؟
در این مطلب کوشش شد تا آخرین اطلاعات از دستاوردهای هوش مصنوعی در دعاوی حقوقی به مخاطبان مجله حقوقی وینداد منتقل شود.
به عنوان نتیجه‌گیری می‌توان گفت که هرچند هوش مصنوعی توانسته افق‌های جدیدی در دنیای حقوق باز کند اما هنوز هم استفاده از خدمات وکلای دادگستری و مشاوران حقوقی، اهمیت و برتری قابل توجهی دارد.
تیم حقوقی استارتاپ وینداد، متشکل از کارشناسان حقوقی و وکلای پایه یک دادگستری، قادر است تا خدمات حقوقی خود را در زمینه‌های مختلف تنظیم و بررسی قرارداد، تنظیم اوراق قضایی، برعهده گرفتن وکالت در دعاوی تخصصی، ارائه مشاوره حقوقی و… با بیشترین سرعت، بالاترین کیفیت و اقتصادی‌ترین قیمت، ارائه کند.
