استخدام پیمانی چیست؟ چه مزایا و معایبی دارد؟

استخدام پیمانی همیشه یکی از مورد بحث‌ترین بخش‌های استخدام دولتی و خصوصی بوده است. بیشتر مشاغل افراد واجد شرایط را به‌صورت کارمند پیمانی به کار می‌گیرند. شاید شما آگاهی کافی در این زمینه نداشته باشید و سوالات زیادی باشد که ذهنتان را مشغول کرده است. در این مطلب سعی داریم به همه این سوالات، مانند معایب و مزایای استخدام پیمانی چیست ، تفاوت آن با استخدام رسمی، حقوق استخدام پیمانی و سوالات دیگر پاسخ دهیم. با ادامه‌ مطلب همراه‌مان باشید.

استخدام پیمانی چیست؟

نخست قبل از آشنایی با استخدام پیمانی، می‌بایست با تعریف استخدام آشنا شویم. استخدام در واقع، قراردادی است که کارفرما (سازمان‌های دولتی یا خصوصی) با کارمند منعقد می‌کنند و پیرو بندهای درج شده در آن قرارداد، همکاری را در مدت زمان معلوم در قرارداد شروع می‌کنند. معمولا حقوق کارمند و انتظاراتی که کارفرما از کارمند دارد، در قرارداد ذکر می‌شود.

این قراردادها به سه دسته، قرارداد استخدام رسمی، قرارداد استخدام خدماتی و قرارداد استخدام پیمانی تقسیم می‌شوند. افرادی که قرارداد پیمانی دارند، همانطور که از نام آن پیداست، باید به پیمان‌‌ها و بندهایی که در قرارداد اشاره شده است، پایبند باشند. در غیر اینصورت، اگر کارفرما از کار کارمند رضایت نداشته باشد، می‌تواند قرارداد پیمانی را برای سال‌های دیگر تمدید نکرده و یا آن فرد را به استخدام رسمی در نیاورد.

در قراردادهای پیمانکاری خدمات، استخدام پیمانی قراردادی است که به‌موجب آن شخص معینی با اجرت معین و به‌مدت معین به استخدام دولت در می‌آید.

البته کارمندان پیمانی در اغلب موارد، حقوق و مزایایی کمتر از کارمندان رسمی دارند و بعد از تمام شدن موعد قرارداد، تنها در صورت رضایت از کار آنها، قراردادشان تمدید می‌شود. در صورتی که در استخدام رسمی، کارمندان می‌توانند تا زمان بازنشستگی بدون دغدغه کار کنند. شرایط قرارداد پیمانی شامل شرایط عمومی و خصوصی پیمان است. شرایط عمومی بر همه قراردادهای پیمانکاری حاکم است و شرایط خصوصی برای هر قرارداد متفاوت است.

مشاغل زیادی امروزه به شکل پیمانکاری ارائه می‌شوند و در قرارداد خود شرح شغل را بر همان اساس تدوین می‌کنند، به عنوان مثال قرارداد پیمانکاری مشاوره.

معایب استخدام پیمانی چیست؟

اطلاع از معایب استخدام پیمانی پیش از بستن قرارداد ضرروی است. از جمله موارد زیر:

نداشتن امنیت شغلی

یکی از مهم‌ترین معایب استخدام پیمانی، نداشتن امنیت شغلی است. به این معنی که شما فقط در مدت زمان قرارداد، مشغول به کار هستید و بعد از اتمام آن، همه چیز بستگی به کارفرمایتان دارد که در صورت رضایت، قراردادتان را تمدید کرده و یا تمدید نکند. البته در بیشتر ادارات و سازمان‌های دولتی، معمولا مدت زمان قرارداد، ۳ تا ۵ ساله است، اما بعد از این مدت زمان نیز، هیچ ضمانتی برای انعقاد قرارداد دوباره و یا تبدیل‌ شدن به استخدام رسمی وجود ندارد.

حقوق کم در مقایسه با کارمندان رسمی

یکی از معایب دیگر که برای هرکسی می‌تواند مهم باشد، معمولا حقوق کم آن در مقایسه با کارمندان رسمی است. معمولا اغلب این افراد حقوقی به مراتب کمتر از کارمندان رسمی دریافت می‌کنند و از حقوق و مزایای افزایش حقوق کارمندان رسمی نیز بی‌بهره هستند. حقوق استخدام پیمانی در قرارداد درج شده و تا پایان قرارداد هیچ تغییری نخواهد کرد.

البته این به این معنی نیست که همه ارگان‌ها و سازمان‌ها حقوق کمی را به کارمندان پیمانی می‌دهند. برای مثال، در سالیان گذشته حقوق پرستارهایی که به صورت پیمانی استخدام شده‌اند، به اندازه حقوق پرستاران رسمی بود.

نداشتن خدمات بیمه بازنشستگی

افرادی که به استخدام پیمانی در می‌‌آیند، بیمه خواهند شد. اما در صورت بازنشستگی، از خدمات مربوط به آن بهره مند نمی‌شوند. در حالی که کارمندان رسمی، از این حق برخوردار هستند.

مرخصی مشخص در قرارداد

افرادی که به صورت پیمانی استخدام می‌شوند، باید طبق قراردادشان به مرخصی بروند. معمولا مرخصی برای کارکنان پیمانی در طول یک سال، یک ماه است. همچنین ۱۵ روز نیز می‌توان به عنوان مرخصی استحقاقی در نظر گرفت. همه این موارد در قرارداد درج می‌شود.

مدت زمان مشخص همکاری

یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های کارمندان پیمانی با کارمندان رسمی، مدت زمان مشخص همکاری است. معمولا بیشتر قراردادهای پیمانی یک ساله هستند و بعد از یک سال، کارفرما در صورت رضایت و نیاز، قرارداد را دوباره به مدت یک سال یا چند سال دیگر تمدید خواهد کرد. بنابراین، در این نوع قرارداد، شما امنیت شغلی‌تان تا زمان بازنشستگی مانند استخدام رسمی، تامین نخواهد شد.

استخدام پیمانی چه مزایایی دارد؟

قرارداد پیمانکاری می‌تواند در قالب پیمانکار مستقل باشد. مزایای استخدام با قرارداد پیمانی نیز کم نیست. از آنجایی که کارمند پیمانی برخلاف پیمانکار مستقل به طور منظم برای کارفرما کار می‌کنند، از حمایت‌های قانونی ویژه ای نیز برخوردار می‌شود.

داشتن بیمه

مطابق قوانین استخدام پیمانی و البته بندهای قرارداد بین کارمند و کارفرما، معمولا برای این کارمندان حق بیمه در نظر گرفته می‌شود. سازمان تامین اجتماعی وظیفه بیمه قرارداد پیمانکاری کارمندان پیمانی را برعهده دارد.

حمایت سازمان تامین اجتماعی از کارکنان پیمانی

این افراد از حمایت کامل سازمان تامین اجتماعی برخوردار هستند. بنابراین اگر در حین انجام کار، حادثه‌ای منجر به از کارافتادگی و یا فوت آنها شود، این سازمان باید از آنها و خانواده‌شان حمایت کند. برای مثال، در صورتی که فرد در محل کار، دچار حادثه شده و در نهایت از کارافتاده شود، سازمان تامین اجتماعی باید، حقوق بازنشستگی به وی پرداخت کند. در صورتی که کارمند پیمانی بنا به دلایلی در محل کار فوت کند، خانواده وی از این مزایا برخوردار می‌شوند.

اولویت برای استخدام رسمی

معمولا اگر اداره یا سازمانی نیاز به نیروی رسمی داشته باشد، از میان افرادی که به صورتی پیمانی به استخدام آن سازمان درآمده‌اند، می‌توانند برای استخدام رسمی، افرادی را انتخاب کنند. البته رضایت از کار فرد و میزان سوابق کاری وی نیز در این امر بسیار اهمیت دارند.

نباید این نکته را از یاد برد که در بیشتر موارد، خصوصا برای استخدامی‌های رسمی سازمان‌ها و ادارات دولتی، آزمون‌های استخدامی برگزار می‌شود که واجدین شرایط باید در آن شرکت کنند. کارمندانی که قرارداد پیمانی دارند، در بیشتر موارد در اولویت استخدام رسمی، بعد از قبولی در آزمون رسمی خواهند بود.

حقوق استخدام پیمانی

حقوق کارمند پیمانی همیشه یکی از موردبحث‌ترین موضوعات است. طبق آیین‌نامه استخدام پیمانی ماده ۶ قانون استخدام کشوری، حقوق و مزایای کلیه کارمندانی که به صورت پیمانی از تاریخ ۱۳۷۸/۱/۱ استخدام دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی شده‌‌اند، مشابه کارمندان رسمی بوده و باید هماهنگ با پرداخت کارکنان دولت و مقررات آن‌ها باشد.

البته در بعضی موارد، میزان حقوقی که برای این کارمندان تعیین می‌شود، کمتر از حقوق کارمندان رسمی است. تمامی این موارد، را می‌توان در قراردادی که بین کارفرما و کارمند منعقد می‌شود، مطالعه کرد.

از جمله نمونه این قراردادها می‌توان به قرارداد تسطیح زمین کشاورزی، نمونه قرارداد خدمات تاسیساتی، قرارداد مقاطعه‌کاری، قرارداد پیمانکاری تک نفره و غیره اشاره کرد.

برای پیشرفت در قرارداد پیمانی اخذ رتبه پیمانکاری  یا اخذ کارت پیمانکاری شهرداری بسیار کمک‌کننده است.

سخن آخر

در جمع‌بندی نهایی می‌توان گفت استخدام پیمانی مانند همه استخدامی‌ها، معایب و مزایای خاص خود را دارد. اما تنها کاری که شما باید انجام دهید، این است که در طول مدت قراردادتان به نحو احسنت، کارتان را انجام داده تا در صورت رضایت از کارتان، یا مدت زمان قراردتان را تمدید کنند و یا شما را به عنوان کارمند رسمی استخدام کنند.
اگر برای آینده مسیر شغلی‌تان نیاز به راهنمایی دارید می‌توانید از مشاوره حقوقی تخصصی کارشناسان وینداد بهره‌مند شوید.

سوالات متداول

معایب استخدام پیمانی چیست ؟

نداشتن بیمه بازنشستگی، مساله حقوق، نداشتن امنیت شغلی از مهترین معایب آن هستند.

حقوق کارمندان پیمانی و رسمی چه تفاوتی دارد؟

تفاوت آن‌ها به قراردادی که با هر کارفرما بسته می‌شود بستگی دارد. طبق قانون باید حقوق کارمندان رسمی و پیمانی که به استخدام دولت درآمده‌اند یکسان باشد. درباره کارفرمایان خصوصی به طور معمول حقوق کارمند پیمانی کمتر است.