دنیای حقوق مالکیت فکری زمانی که با حقوق کسبوکارها و شرکت‌های تجاری گره می‌خورد، پیچیدگی‌های زیادی پیدا می‌کند. ثبت برند و علامت تجاری همانقدر که می‌تواند برای یک کسب‌وکار ارزش‌آفرین باشد، ممکن است چالش‌هایی نیز به وجود بیاید. یکی از این چالش‌ها، نقض علامت تجاری در فضای مجازی است.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد قصد داریم تا به موضوع مهم نقض علامت تجاری در فضای مجازی و آثار و نتایج آن بپردازیم.
با ما همراه باشید.
منظور از علامت تجاری چیست؟
علامت تجاری علامت یا طرحی است که معمولا از یکی یا چند عدد از عناصر کلمات، حروف، رنگ، اشکال هندسی، اعداد تشکیل شده است و غالبا نشانگر نوع خدمات یا محصولات شرکتی است که از آن استفاده می‌کند.
هدف از طراحی علامت تجاری تمایز و تفکیک محصولات و خدمات یک شرکت از سایر شرکت‌های مشابه است.
شرکت‌های تجاری غالبا با ثبت علامت تجاری و ثبت برند خود تلاش می‌کنند تا از نقض علامت تجاری خود جلوگیری به عمل آورند و حق استفاده انحصاری را از آن خود کنند.
یکی از اقسام نقض علامت تجاری، نقض علامت تجاری در فضای مجازی است که موضوع ادامه این مطلب است.
نقض علامت تجاری به چه معناست؟
اصولا نقض علامت تجاری به معنای هر گونه استفاده بی‌اجازه از علامت تجاری یکسان یا مشابه علامت تجاری مورد نظر است که از طریق ثبت شدن یا شهرت و اعتبار تجاری و یا سابقه استعمال مورد حمایت حقوق مالکیت فکری قرار گرفته است. این استفاده به نحوی است که باعث گمراه شدن مشتریان و اشتباه گرفتن برند و علامت تجاری اصلی با مشابه آن می‌شود.
علامت تجاری و برند به دلیل آنکه ارزش تجاری بالایی برای کسب‌وکار ایجاد می‌کنند سبب می‌شود کسب‌وکارهای دیگر یا رقبای شرکت نسبت به استفاده از اعتبار علامت تجاری مذکور بپردازند.
این نقض می‌تواند از طریق تقلید علامت تجاری، کپی، ایده‌برداری، مشابه‌سازی و… صورت بگیرد.
نقض علامت تجاری ممکن است هم در فضای بیرونی مانند استفاده در بنرهای تبلیغاتی، اوراق و اسناد، تابلوی شرکت و دفتر، تبلیغات کاغذی و… صورت بگیرد و هم در فضای مجازی اتفاق بیافتد.
نقض علامت تجاری در فضای مجازی حالت خاصی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
نقض علامت تجاری در فضای مجازی چگونه انجام می‌شود؟
به طور کلی ممکن است یک شرکت با استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی، به استفاده از علامت تجاری شرکت رقیب خود بپردازد.
به طور مثال از علامت تجاری می‌توان در صفحات اینستاگرامی مشابه استفاده کرد یا آنکه با سوءاستفاده از علامت تجاری یک شرکت، گروه و کانال‌های تلگرامی تاسیس کرد و جریان مشتریان کسب‌وکار را به سمت خود هدایت کرد.
همچنین تاسیس سایت با استفاده از علامت تجاری کسب وکارهای دیگر از مهم‌ترین مصادیق نقض علامت تجاری در فضای مجازی به حساب می‌آید.
نباید فراموش کرد که اصولا کپی و سوءاستفاده از علامت تجاری و نقض حقوق مالکیت فکری، در فضای مجازی به نسبت، آسان‌تر و پیگیری و شناسایی متخلفان دشوارتر است.
پیگیری نقض علامت تجاری در فضای مجازی چگونه است؟
به طور خلاصه، نقض علامت تجاری در فضای مجازی شبیه به همان آثاری را دارد که به طور کلی نقض علامت تجاری در فضای حقوقی دارد.
شرکتی که در صدد ثبت علامت تجاری خود است و یا از پیش علامت تجاری ثبت شده دارد، می‌تواند هنگامی که با نقض علامت تجاری در فضای مجازی روبرو شد، اقدام به طرح دعوی کند.
بر این اساس شاکی بایستی اثبات کند که علامت تجاری نقض شده در فضای مجازی، به کسب‌وکار وی ربط دارد و به نوعی کپی یا اقتباس از آن بوده است.
مهم‌ترین مدرک برای طرح دعوی در این موضوع، گواهی ثبت علامت تجاری به همراه تاریخ مقدم آن است.
با این حال باید توجه داشت که دعاوی مالکیت فکری از ظرافت‌های حقوقی خاصی برخوردار هستند که باید در هر مورد به آن توجه داشت.
مجازات نقض علامت تجاری در فضای مجازی چیست؟
مجازات نقض علامت تجاری در فضای مجازی به طور خاص در قوانین وجود ندارد اما مجازات نقض علامت تجاری به طور کلی در قوانین مختلفی مانند قانون مجازات اسلامی تصریح شده است.
ماده ۶۱ قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری، در خصوص مجازات نقض علامت تجاری بیان می‌دارد که هر کس با علم و عمد مرتکب عملی مانند نقض علامت تجاری شود، علاوه بر حبران خسارت، به جزای نقدی یک تا پنج میلیون تومانی و یا حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه و یا هر دوی مجازات‌های گفته شده محکوم می‌شود.
واضح است که در نظر قانون‌گذار تفاوتی ندارد که عمل نقض علامت تجاری به شکل مجازی یا غیرمجازی انجام شده است. به همین خاطر مجازات گفته شده، در خصوص نقض علامت تجاری در فضای مجازی نیز اجرایی خواهد بود.
درباره نقض شدن علامت تجاری در فضای مجازی سوالی دارید؟
در این مطلب کوشش شد تا موضوع مهم نقض علامت تجاری در فضای مجازی تحلیل و بررسی شود. تردیدی نیست که احقاق حقوق برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهایی که به نوعی با این موضوع درگیر هستند، کار ساده‌ای نیست. به همین خاطر توصیه می‌شود حتما برای آغاز فرآیند پیگیری این موضوع با وکلای دادگستری متخصص در حوزه شرکت‌ها و مالکیت فکری مشورت کنید.
ما در وینداد با داشتن تیمی از مشاوران حقوق شرکت‌ها و وکلای دادگستری حوزه مالکیت فکری قادر هستیم تا در مورد موضوع نقض علامت تجاری در فضای مجازی خدمات مشاوره، تنظیم اوراق قضایی و پیگیری تخصصی دعاوی را ارائه کنیم.
