تنظیم رابطه کارگر و کارفرما یکی از رسالت‌های مهم نظام‌های حقوقی جهان به حساب می‌آید. روابط کارگر و کارفرما در ایران، تابع مقررات قانون کار است و قانون کار سند اصلی مقررات مرتبط با قرارداد کار محسوب می‌شود. حق سنوات یکی از مفاهیم موجود در این قانون است که برای کارگران و کارمندان اهمیت قابل توجهی دارد.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به سراغ مفهوم حق سنوات و پایه سنوات در قانون کار رفته‌ایم و نکات حقوقی پرداخت سنوات را بررسی کرده‌ایم.
با ما همراه باشید.
حق سنوات چه مفهومی دارد؟
حق سنوات یا حق سنوات پایان خدمت که با نام‌های مزایای پایان خدمت یا مزایای اتمام کار هم شناخته می‌شود، یکی از مزایای مالی اجباری است که کارفرما موظف است آن را به کارگر در پایان مدت خدمت او پرداخت کند.
به ساده‌ترین بیان، حق سنوات نوعی پاداش مالی است که کارفرما در پایان خدمت کارگر، به هر دلیلی که اتفاق افتاده باشد، باید آن را پرداخت کند.
حق سنوات چه زمانی پرداخت می‌شود؟
همانطور که گفته شد، حق سنوات در پایان مدت خدمت کارگر به او پرداخت می‌شود. اما ممکن است این پرسش به وجود بیاید که اتمام قرارداد کار یا پایان خدمت کارگر ممکن است تحت چه شرایطی اتفاق بی‌افتد؟
پیشتر در وینداد به موضوع خاتمه قرارداد کار مفصلا پرداخته‌ایم اما به طور خلاصه مطابق قانون کار می‌توان، رایج‌ترین دلایل خاتمه قرارداد کار در انواع قراردادهای کار، را به این شکل تشریح کرد:
– اتمام موضوع قرارداد کار
– اتمام مدت قرارداد کار
– استعفای کارگر
– اخراج کارگر
– بازنشستگی کارگر
– از کار افتادگی کارگر
نباید فراموش کرد که در زمینه پرداخت حق سنوات، تفاوتی ندارد که خاتمه قرارداد کار به چه دلیلی اتفاق افتاده است، در هر صورت کارگر مستحق دریافت مزایای پایان خدمات مانند حق سنوات خواهد بود.
لازم به ذکر است اغلب کارفرماها به جای آنکه بخواهند مبلغ حق سنوات با پایان قرارداد کار به کارگر پرداخت کنند، ترجیح می‌دهند در پایان هر سال، به همراه سایر پاداش‌های مالی مانند عیدی، حق سنوات سال قبل را کامل پرداخت کنند.
مستند قانونی پرداخت حق سنوات چیست؟
قانون‌گذار در ماده ۲۴ قانون کار به مفهوم حق سنوات تحت عنوان مزایای پایان کار، اشاره کرده است:
در صورت خاتمه قرارداد کار، کار معین یا مدت موقت، کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است برای هر سال سابقه، اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت نماید.
حق سنوات چقدر است و چگونه محاسبه می‌شود؟
حق سنوات سالانه، اصولا مبلغی معادل آخرین حقوق یک ماه کارگر است. اما ممکن است اشتغال کارگر کمتر از یک سال باشد. به همین خاطر بایستی فرمول خاص محاسبه حق سنوات را دانست و از آن استفاده کرد.
به طور خلاصه روش محاسبه حق سنوات این گونه است:
تعداد روزهای کار کارگر × (تعداد روز سال ÷ حقوق پایه کارگر)
مثال: اگر پایه حقوق وزارت کار در سال ۱۳۹۹ را در حدود ۱.۸۰۰.۰۰۰ (حقوق پایه) تومان در نظر بگیریم، برای کارگری که ۱۵۰ روز (تعداد روزهای کار کارگر) در کارگاهی مشغول به کار بوده است، حق سنوات مطابق فرمول فوق‌الذکر، حدود ۷۳۹.۰۰۰ به دست می‌آید.
مثال: اگر کارگری به مدت یکسال کامل در کارگاهی با حقوق ۲.۵۰۰.۰۰۰ تومان مشغول به کار بوده است، پس از اتمام قرارداد کار، مبلغ ۲.۵۰۰.۰۰۰ تومان (معادل حقوق کامل یک ماه کارگر) به پرداخت شود.
پایه سنوات چیست و چه تفاوتی با حق سنوات دارد؟
مفهوم دیگری که ممکن است گاهی با حق سنوات اشتباه گرفته شود، موضوع پایه سنوات است.
به طور خلاصه پایه سنوات، مبلغی متفاوت از حق سنوات است که برای جبران حداقل دستمزد کارگر و با اهداف حمایتی به صورت ماهانه و غالبا همراه با حقوق ماهانه به کارگر پرداخت می‌شود.
از نظر حقوقی، بر خلاف حق سنوات، پایه سنوات به اتمام سال یا خاتمه قرارداد کار ارتباطی ندارد. پایه سنوات همانطور که گفته شد تنها جنبه حمایتی از کارگر دارد و به حقوق پایه کارگر افزوده می‌شود.
نحوه محاسبه پایه سنوات چگونه است؟
مرجع تصویب فرمول محاسبه و میزان پایه سنوات شورای عالی کار است که هر ساله همراه با ابلاغ حداقل حقوق کارگران، جدولی برای محاسبه پایه سنوات نیز طراحی می‌کند.
با توجه به موضوع گفته شده، پایه سنوات مبلغ مشخص و معینی ندارد و بسته به نوع کار کارگر و سابقه کار او ممکن است ارقام متغیری را شامل شود.
نکته مهم آن است که مبلغ پایه سنوات بایستی با توجه به حقوق روزانه کارگر محاسبه شود به دستمزد روزانه وی اضافه شود و در نهایت ضربدر تعداد روزهای ماه شود تا پایه سنوات کارگر در هر ماه مشخص شود.
درباره حق سنوات یا پایه سنوات سوالی دارید؟
در این مطلب سعی شد تا به موضوع مهم حق سنوات، نحوه محاسبه و موضوعات حقوقی مرتبط با آن بپردازیم. با این حال ممکن است در هر مورد با توجه به شرایط کاری کارگر یا کارفرما، محاسبه و تعیین این مبالغ کار آسانی نباشد. همنین نباید نقش کلیدی قرارداد کار جامع و دقیق را در پیگیری مطالبات حقوقی مرتبط با کار نادیده گرفت.
به همین خاطر اگر نیاز به تنظیم دقیق قرارداد کار دارید و یا درباره موضوعات مرتبط با حق سنوات یا پایه سنوات نیازمند دریافت خدمات مشاوره‌ای هستید، می‌توانید به تیم حقوقی وینداد، متشکل از مشاوران و وکلای حقوقی باتجربه در امور کارگر و کارفرما اعتماد کنید.
