به دلیل سهولت استفاده و ظرفیت بالای قرارداد مشارکت، این قرارداد در دسته متداول‌ترین قراردادهای حقوقی بین افراد قرار می‌گیرد. از سوی دیگر به دلیل اینکه قراردادها همیشه بر اساس مباحث حقوقی و به‌صورت استاندارد تنظیم نمی‌شوند، گاهی مشکلات و اختلافات حقوقی در این قراردادها خود را نشان می‌دهند. یک راهکار کاربردی برای جلوگیری از چنین مشکلاتی پیش‌بینی داوری داور در قرارداد مشارکت است.
در این مطلب قصد داریم تا با توضیح قرارداد مشارکت، بررسی کنیم که داور در این قراردادها چه نقشی دارد و چگونه می‌تواند به طرفین قرارداد کمک کند.
قرارداد مشارکت چیست و چه کاربردی دارد؟
بسیاری از افراد برای شروع یک کسب‌وکار نیاز به همراهی اشخاصی دارند که به لحاظ مالی یا از نظر تخصص و مهارت در امور با آن‌ها مشارکت داشته باشند. این مشارکت می‌تواند در قالب مشارکت در سرمایه‌گذاری شرکت‌ها یا اشخاص بر روی یک کسب‌وکار باشد.
قرارداد مشارکت یک قرارداد کاربردی است که مورد استفاده عده زیادی از مردم برای شروع به تجارت یا رونق کسب‌وکار قرار می‌گیرد. مزیت مهم قرارداد مشارکت این است که امکان همکاری به اشخاص و شرکت‌ها را در قالب مشارکن و بدون نیاز به تاسیس شرکت را می‌دهد تا بتوانند برای کسب‌وکار خود تامین مالی انجام دهند یا با شخصی که دارای مهارت و تخصص است، شریک شوند.
قرارداد مشارکت انواع مختلفی دارد که با توجه به موضوع فعالیت می‌توان هر یک از آن‌ها را تنظیم کرد. انواع قرارداد مشارکت در بیشتر کسب‌وکارها کاربردی است.
در این قراردادها شرایط و نحوه همکاری دو طرف به‌صورت کامل مشخص میشود. یکی از بندهای مهم این قرارداد بند حل اختلاف است که به موضوع روش حل اختلافات ناشی از قرارداد مشارکت می‌پردازد.
منظور از ارجاع اختلافات به داوری چیست؟
داوری به عنوان روشی نوین و کارآمد در حل و فصل اختلافات روز به روز از محبوبیت بیشتری نزد مردم برخوردار میشود. استفاده از داوری مزایای متعددی به نسبت رجوع به دادگاه برای طرفین قراردادها دارد. در روش داوری، طرفین با انتخاب داور یا داوران مورد نظر خود سعی در حل اختلافات حقوقی خود می‌کنند. یکی از مهم‌ترین مزایای روش داوری در قرارداد مشارکت، این است که طرفین می‌توانند در مدت زمانی کوتاه به نتیجه دلخواه خود برسند و از تشریفات طولانی دادرسی قضایی به دور باشند.
نمونه شرط داوری در قرارداد مشارکت با دو روش عمده عملی میشود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
چگونه از داوری در قرارداد مشارکت استفاده کنیم؟
حال که از مزایای داوری برای قراردادهای شما گفته‌ایم به شیوه استفاده از داوری و نمونه شرط داوری در قرارداد مشارکت می‌پردازیم. استفاده از روش داوری می‌تواند به دو شکل انجام بگیرد:
۱) قید شرط داوری در قرارداد مشارکت
در این روش، طرفین قرارداد مشارکت در هنگام تنظیم قرارداد مورد نظر خود در قسمت حل اختلاف، ارجاع اختلافات خود به داوری را مشخص می‌کنند. به این معنا که با استفاه از ظرفیت شرط داوری، پیش از وقوع اختلاف می‌توانند توافق خود را برای ارجاع به داوری مورد نظر خود معین کنند.
این شیوه از ارجاع به داوری کمک می‌کند تا زمان وقوع اختلافات طرفین مشکلی برای تعیین داور و شرایط آن نداشته باشند و همه چیز در خصوص داوری، از قبل مورد توافق آن‌ها قرار گرفته باشد. به همین خاطر پیشنهاد وینداد نیز این شیوه ارجاع داوری است.
۲) تنظیم موافقت‌نامه داوری پس از بروز اختلاف
گاهی ممکن است طرفین قرارداد به علل مختلف نظیر غفلت، عدم آگاهی حقوقی یا اعتماد قبلی به یکدیگر، از شرط داوری در قرارداد مشارکت خود استفاده نکنند. در چنین حالتی آن‌ها می‌توانند پس از برخورد با یک اختلاف حقوقی، طی یک قرارداد جدید شرایط داوری را معین کنند. البته توافق بر سر داوری و فرعیات آن پس از بروز اختلاف چندان ساده نخواهد بود.
در نهایت باید تاکید کرد که اگر طرفین قرارداد مشارکت به هیچ یک از دو شیوه بالا علاقه نداشته باشند همچنان حق رجوع به دادگاه و طی کردن فرایند دادرسی را خواهند داشت.
ویژگی داور مناسب برای قرارداد مشارکت چیست؟
انتخاب داور برای قرارداد مشارکت ممکن است از مسیرهای گوناگونی انجام شود. اما مهم‌ترین نکته در این زمینه این است که داور مورد نظر حتما دارای تخصص و سابقه کافی در زمینه موضوع قرارداد شما باشد.
به طور مثال ممکن است قرارداد مشارکت شما با موضوع ساخت‌وساز باشد و به بیان دیگر، قرارداد مشارکت در ساخت باشد. به دلیل وجود ظرافت‌های حقوقی موضوع مشارکت در ساخت، داور مورد نظر حتما باید در حیطه ساخت‌وساز و قراردادهای عمرانی دارای اطلاعات باشد. چرا که دخالت یک داور ناآگاه و غیرمتخصص می‌تواند نتایج زیان‌باری برای شرکا داشته باشد.
استفاده از داوران معتمد نهادهای مختلف مانند کانون وکلا یا کارشناسان رسمی متخصص در برخی سازمان‌های تخصصی مانند نظام مهندسی، می‌تواند راهکار مناسبی در این زمینه باشد.
جمع بندی
استفاده از داور در قرارداد مشارکت روشی است که بسیاری از شرکا می‌توانند برای حل اختلافات خود به آن اعتماد کنند. اما نباید فراموش کرد که انتخاب داور مناسب و همچنین نگارش شرط داوری دقیق یا تنظیم قرارداد داوری بدون اشکال، اهمیتی حیاتی در حل اختلافات ناشی از قرارداد مشارکت دارد.
به همین خاطر پیشنهاد میشود تا برای استفاده از ظرفیت داوری در قرارداد خود از راهنمایی کارشناسان حقوقی در نمونه شرط داوری در قرارداد مشارکت استفاده کنید.
سوالات متداول
در صورت وجود داور در قرارداد مشارکت آیا طرفین می توانند به دادگاه رجوع کنند؟
خیر، در این صورت اگر به دادگاه نیز مراجعه کنند، دادگاه قرار عدم استماع دعوا و ارجاع به داوری را صادر می‌کند.
وظایف داور در قرارداد چیست؟
تعیین داور بهعنوان روشی برای حل اختلافات بین دو طرف و جلوگیری از طولانی شدن فرآیند دادرسی در دادگاه انجام میشود.
