هنرمندان، به ویژه بازیگران سینما و تلویزیون، همواره جزو اقشاری هستند که مورد توجه مردم قرار گرفته و بسیاری از افراد در خصوص زندگی حرفه‌ای آنها ابراز کنجکاوی می‌کنند. یکی از جلوه‌های حرفه‌ای زندگی بازیگران، موضوع عقد قرارداد آنها با پروژههای سینمایی و تلویزیونی است. قرارداد بازیگری یا قرارداد همکاری با بازیگر، عنوان قراردادی است که بازیگران و یا مدیر برنامه‌های آنها برای شروع همکاری با پروژههای سینمایی و تلویزیونی اقدام به تنظیم آن می‌کنند.
امروز در وینداد قصد داریم تا به موضوع قرارداد بازیگری و نکات مهم تنظیم آن بپردازیم و تا حدی مخاطبان را با این قرارداد جذاب آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
منظور از قرارداد بازیگری، چه قراردادی است؟
همانطور که در مقدمه اشاره کردیم، قرارداد بازیگری قراردادی است که در آن یک بازیگر با تیم تولید فیلم یا سریال، قراردادی منعقد می‌کند و همکاری خود در قالب بازیگری را کلید می‌زند. شاید این سوال به وجود بیاید که این قرارداد از کدام قالب‌های قراردادی محسوب می‌شود و در قانون چگونه به آن اشاره شده است.
باید توجه داشت که قرارداد بازیگری، از عقود معین قانونی نیست و ذیل قراردادهای ماده ۱۰ قانون مدنی قرار می‌گیرد و تابع اصل آزادی قراردادها تنظیم می‌شود.
این قرارداد دارای نکات نسبتا زیاد حقوقی است که در ادامه به برخی از مهم‌ترین این نکات اشاره می‌شود.
قرارداد بازیگری چه بندهایی دارد؟
بندهای مهم قرارداد بازیگری به شرح زیر هستند:
مشخصات طرفین قرارداد
در این بند باید مشخصات بازیگر به همراه طرف مقابل قرارداد که غالبا تهیه‌کننده یا سرمایه‌گذار پروژه است، به دقت ذکر شود. نکاتی مانند نام و نام خانوادگی، شماره ملی، محل سکونت و… از نکات مهم این بند هستند.
موضوع قرارداد
موضوع قرارداد بازیگری غالبا به انجام فعالیت بازیگری طرف قرارداد در پروژه سینمایی یا تلویزیونی با نام مشخص اشاره می‌کند.
مدت قرارداد
اصولا شروع همکاری از تاریخ امضای قرارداد است و پایان مدت قرارداد هم با توجه به حجم پروژه سینمایی معین می‌شود. مثلا اگر قرارداد با بازیگر نقش اول یک سریال طولانی منعقد شود، قاعدتا مدت قرارداد بسیار بیشتر از قرارداد با بازیگری فرعی در یک فیلم تلویزیونی خواهد بود.
مبلغ قرارداد
تعیین دستمزد بازیگر از مهم‌ترین و پرچالش‌ترین بندهای قرارداد بازیگری است. تردیدی نیست که تعیین مبلغ با توافق طرفین انجام می‌شود اما باید توجه داشت که پرداخت دستمزد بازیگر غالبا به شکل اقساط صورت می‌گیرد که قسط اول همزمان با امضای قرارداد و سایر اقساط نیز در فواصل معین پیش از اتمام پروژه به حساب مندرج در این بند واریز می‌شود.
تعهدات بازیگر
از مهم‌ترین تعهداتی که بازیگر در قرارداد بازیگری به عهده می‌گیرد، می‌توان به انجام تست‌های پیش از شروع، مانند تست گریم و لباس، انجام امر بازیگری مطابق با نظر کارگردان در تمام سکانس‌های مورد نیاز، حضور منظم در جلسات دورخوانی فیلم‌نامه، حضور در جلسات احتمالی با کارگردان، نویسنده یا تهیه‌کننده و یا هر نوع فعالیت مرتبط دیگر در زمینه بازیگری بنا به درخواست تهیه کننده و کارگردان، اشاره کرد.
همچنین ممکن است با بازیگر توافق شود که تا پیش از اکران پروژه، وی تعهد دارد تا در پروژههای مشابه فعالیت نکند و یا اطلاعاتی از فیلم‌نامه، نام اثر و… پروژه فاش نکند.
تعهدات تهیه‌کننده
در مقابل، مهم‌ترین تعهد تهیه‌کننده پرداخت به موقع دستمزد بازیگر است. همچنین ممکن است بازیگر تهیه‌کننده را موظف به عدم افشای مفاد قرارداد (مثلا میزان دستمزد) یا سایر اطلاعات خصوصی و حرفه‌ای بازیگر کند.
روش ارتباطی رسمی
این بند به این نکته اختصاص دارد که کلیه مکاتبات و اطلاع‌رسانی‌های مرتبط با پروژه، چه از سمت بازیگر و چه از سمت تیم تولید، به چه نحوی انجام شوند. مثلا می‌توان خط تلفن خاصی را در این بند درج کرد و آن را به عنوان راه ارتباطی طرفین قرارداد تصریح کرد.
ضمانت حسن اجرای تعهدات
این نکته نیز بسیار رایج است که برای ملزم کردن بازیگر در انجام تعهدات و حضور مطلوب تا پایان مدت قرارداد، ضمانت‌هایی تحت عنوان وجه التزام در نظر گرفته شود. به طور مثال ممکن است در این بند قید شود که اگر بازیگر بر خلاف مفاد این قرارداد، در جلسات فیلمبرداری بدون عذر موجه حضور نیافت یا در برآورده کردن انتظارات تهیه‌کننده و کارگردان کوتاهی کرد، مبلغی به اندازه دو برابر مبلغ قرارداد را به عنوان خسارت قراردادی به پروژه پرداخت کند.
فورس ماژور
معمولا در بند فورس ماژور، حالاتی را که عدم انجام تعهدات بازیگر را به نوعی توجیه می‌کند، ذکر می‌کنند. مثلا ممکن است بازیگر به دلیل بیماری و یا سایر حوادث غیرمترقبه نتواند در جلسات ضبط فیلم حضور داشته باشد که این موارد متفاوت از بندی است که وی را ملزم به پرداخت خسارت می‌کند.
حل‌وفصل اختلافات
ایجاد اختلاف بین بازیگر و تهیه‌کننده پدیده بسیار شایعی محسوب می‌شود. به همین خاطر باید بند حل اختلاف را در قرارداد بازیگری به شدت جدی گرفت. روش اولیه حل اختلاف معمولا از طریق انجام مذاکره بین نماینده بازیگر و تهیه‌کننده در نظر گرفته می‌شود و در ادامه توسل به داوری موردی و سازمانی و یا در نهایت رسیدگی قضایی، سازوکارهای حل اختلاف بعدی محسوب می‌شوند.
نیازی به راهنمایی درباره قرارداد بازیگری دارید؟
در این مطلب سعی شد تا بندهای مهم قرارداد بازیگری که یکی از قراردادهای مهم در زمینه قراردادهای هنری است، بررسی شود. هر چند این مطلب می‌تواند تا حد زیادی نکات حقوقی قرارداد را پوشش دهد، اما تردیدی نیست که ممکن است در هر پروژه، موارد خاص دیگری به این قرارداد افزوده و یا از آن کم شود.
به همین خاطر توصیه می‌شود که اگر در مقام تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار و یا بازیگر قرار گرفته‌اید، پیش از آنکه اقدام به امضای قرارداد بازیگری کنید، از دانش حقوقدان‌های متخصص در امور قراردادها استفاده کنید.
خدمات تنظیم یا بررسی قرارداد، مشاوره تلفنی و… از مهم‌ترین خدمات تیم حقوقی وینداد هستند که می‌توانند شما مخاطبان را در مسیر مورد نظر، همراهی کنند.
