خرید و فروش شناور ممکن است معامله‌ای باشد که برای اشخاص حقیقی و حقوقی خاصی، تحت شرایطی اتفاق بیافتد. در هر حال انجام معامله‌های گران‌قیمت شناور‌های تجاری و تفریحی نو و دست دوم، بدون تنظیم قرارداد فروش شناور اقدامی غیرعاقلانه و پرریسک است. به همین خاطر باید اطلاعات حقوقی کافی در خصوص قرارداد فروش شناور و شرایط فسخ آن داشته باشید.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد، به سراغ بررسی نکات نمونه قرارداد فروش شناور و اسباب فسخ قرارداد رفته‌ایم.
با ما همراه باشید.
منظور از شناور چیست؟
شناور اصطلاحی عام است که برخی وسایل نقلیه دریایی به ویژه وسایل سبک حمل و نقل دریایی اطلاق می‌شود.
مواردی مانند لنج، کلک، قایق‌های خاص، کرجی و… از مشهورترین شناورها در ایران هستند. خرید و فروش شناور با اهداف مختلف تجاری و دریانوردی و تفریحی و گردشگری صورت می‌گیرد. در همه حالات نیاز است تا برای خرید و فروش شناور، اقدام به تنظیم قرارداد منسجم و جامع فروش شناور شود.
در ادامه به بندهای مهم قرارداد فروش شناور اشاره می‌کنیم.
بندهای مهم قرارداد فروش شناور چیست؟
برای تنظیم قرارداد جامع حقوقی، لازم است برخی بندهای مهم در قرارداد گنجانده شوند. در ادامه به مهم‌ترین این بندها اشاره می‌کنیم.
مشخصات طرفین قرارداد فروش شناور
در این بند باید مشخصات فروشنده و خریدار شناور با جزئیات کامل قید شود. اطلاعاتی مانند نام و نام خانوادگی، نشانی، کد ملی و… براش اشخاص حقیقی لازم به ذکر است. همچنین گاهی ممکن است خریدار یا فروشنده شخص حقوقی باشد که در این حالت، باید اطلاعات شماره ثبت، مقر و… نیز درج شود.
موضوع قرارداد
در بند موضوع نمونه قرارداد فروش شناور لازم است اطلاعات جامعی از کالای مورد معامله درج شود. به طور مثال مدل، سال ساخت، تعداد، رنگ، نوع، برند، مشخصات فنی، حجم و وزن، ویژگی‌های ظاهری، از مهم‌ترین اطلاعات بند موضوع قرارداد فروش شناور هستند.
مبلغ قرارداد
مبلغ قرارداد باید به طور دقیق در این بند نوشته شود. مبلغ شناور نو یا دست دوم معمولا توسط کارشناسان مجرب و یا افراد متخصص در زمینه قیمت‌گذاری وسایل نقلیه دریایی مشخص می‌شود. در هر حال، مبلغ قرارداد باید به شکل کلی و دقیق تعیین شود. همچنین شیوه پرداخت، مثلا نقد یا اقساط، چک و… باید به تصریح شود.
مدت قرارداد فروش شناور
مدت نمونه قرارداد فروش شناور، بنا به نیاز طرفین آن مشخص می‌شود. گاهی ممکن است خرید و فروش شناور به شکل یکباره و جزئی باشد، گاهی هم ممکن است طرفین بر سر انتقال مستمر، مثلا فروش چند عدد شناور در بازه زمانی مشخص برای سازمان‌ها یا شرکت‌های مختلف توافق کنند. در این صورت مدت قرارداد مدتی گسترده‌تر خواهد بود.
تعهدات خریدار
همواره در قراردادهای خرید و فروش، مانند قرارداد فروش شناور، خریدار باید متعهد به پرداخت کامل مبلغ قرارداد به فروشنده مطابق با زمان‌بندی دقیق شود. ممکن است تعهدات ناشی از حمل و نقل و نگهداری (انبارداری) کالا نیز بر عهده خریدار باشد.
تعهد به شیوه پرداخت مبلغ قرارداد نیز اهمیت زیادی دارد که باید خریدار به آن پای‌بند باشد.
تعهدات فروشنده
تعهد اصلی و اولیه فروشنده در قرارداد فروش شناور، تحویل موضوع قرارداد، یعنی شناور، مطابق با تاریخ مقرر و با ویژگی‌های مورد توافق با خریدار است. در صورتی که کالای تحویل شده به خریدار، فاقد مشخصات مورد توافق باشد می‌توان اقدام به دریافت خسارت و یا فسخ قرارداد کرد.
همچنین گاهی ممکن است فروشنده نیاز داشته باشد برای تهیه یا حمل و بارگیری کالا از نیروی کار استفاده کند. در این حالت هزینه‌هایی مثل بیمه تامین اجتماعی، حقوق و دستمزد و مزایا، مالیات و عوارض شهرداری و… غالبا بر عهده فروشنده قرار می‌گیرد.
همچنین، فروشنده در نمونه قرارداد فروش شناور متعهد می‌شود که در هنگام تهیه و ارسال محموله کالا، نهایت دقت را داشته باشد تا از ورود خسارت به محموله ارسالی کالا جلوگیری شود. در صورت بروز حوادث و خسارات نیز می‌توان وی را مسئول جبران خسارت دانست.
دوره تضمین نمونه قرارداد فروش شناور
طرفین نمونه قرارداد فروش شناور، باید مدتی را برای تضمین صحت و سلامت کالای مورد معامله مشخص کنند. به طور مثال می‌توان تاکید کرد که در عرض یک هفته یا یک ماه، خریدار می‌تواند شناور را مورد آزمایش و تست قرار دهد و در صورت تایید سلامت آن، مبلغ قرارداد را تسویه کند.
به این دوره تست و آزمایش، دوره تضمین قرارداد نیز گفته می‌شود که اغلب در خرید کالای دست دوم کاربرد دارد.
فسخ قرارداد فروش شناور
طرفین قرارداد فروش شناور می‌توانند در بند فسخ قرارداد اسباب خاتمه قرارداد را قید کنند. به طور معمول، دو مورد اصلی از علل فسخ قرارداد، عدم تحویل به موقع و درست موضوع معامله توسط فروشنده و عدم پرداخت به موقع مبلغ قرارداد توسط خریدار هستند که می‌توان در این بند نیز آنها را تصریح کرد. برای تشریح بهتر موضوع مهم فسخ قرارداد، در این مطلب به بخشی از خیارات رایج در فسخ نمونه قرارداد فروش شناور نیز اشاره کرده‌ایم.
حل‌وفصل اختلافات
در دنیای امروز حقوق، اختلافات میان طرفین قرارداد، به عنوان عنصر جدایی‌ناپذیر قراردادهای حقوقی پذیرفته شده‌اند. در نمونه قرارداد فروش شناور هم ممکن است اختلافات فنی یا حقوقی خاصی میان خریدار و فروشنده به وجود بیاید. در این وضعیت، توسل به مذاکره یا ارجاع اختلاف به کارشناس و یا داور راه حل مناسبی به حساب می‌آید. به عنوان راهکار نهایی نیز طرفین می‌توانند ارسال اختلاف به محاکم صالح قضایی را در این بند پیشبینی کنند.
فورس ماژور
منظور از فورس ماژور در قرارداد فروش شناور، مواردی است که از عهده پیشبینی یا پیشگیری طرفین قرارداد خارج است. مواردی مانند غرق شدن شناور در اثر طوفان یا آسیب در اثر سیل و زلزله پیش از تسلیم به خریدار، از اسبابی هستند که مسئولیت فروشنده را ساقط می‌کنند.
شرایط فسخ قرارداد فروش شناور چیست؟
از آنجایی که موضوع فسخ قرارداد در قرارداد خرید و فروش وسایل نقلیه مانند شناور، موضوعی مهم و اساسی است، در توضیح فسخ قرارداد باید کمی درباره مبحث «خیارات» در قانون مدنی بدانیم. به طور کلی خیارات به معنای اختیارات فسخ معامله به دلایل مختلف هستند.
در واقع خیارات علل و اسبابی هستند که طرفین قرارداد می‌توانند به طور یکجانبه قرارداد را خاتمه دهند. البته استفاده از خیارات قوانین و مقررات خاصی دارد که بایستی در هر مورد و پیش از استفاده از آنها، به آن توجه کرد.
در حقوق مدنی می‌توان ۸ خیار و دلیل و شیوه فسخ قرارداد مهم را یافت:
۱. خیار مجلس
خیار مجلس به حالتی گفته می‌شود که طرفین معامله هنوز در جلسه تنظیم قرارداد حضور دارند و در حال نوشتن یا مذاکره بر سر نوشتن قرارداد فروش شناور هستند. در این حالت اگر هر یک از طرفین به هر دلیل، مانند نداشتن پول کافی یا تمایل به حفظ کالا، قصد خاتمه معامله را داشته باشند می‌توانند فسخ نمونه قرارداد فروش شناور را به استناد خیار مجلس انجام دهند.
۲. خیار شرط
این خیار زمانی برای فسخ قرارداد شناور استفاده می‌شود که طرفین معامله در نمونه قرارداد فروش شناور قید کرده باشند که تا مدت مشخصی می‌توانند معامله را فسخ کنند.
در این زمان هر یک از خریدار و فروشنده می‌توانند با استفاده از خیار شرط اقدام به فسخ معامله کالا کنند.
۳. خیار تخلف از شرط
خیار تخلف از شرط همانطور که از نامش پیداست، زمانی معنا پیدا می‌کند که خریدار یا فروشنده برای انجام کامل معامله شرطی را مشخص کرده باشند. به طور مثال اگر در قرارداد فروش شناور زمان و مکان خاصی برای انتقال سند ذکر شده باشد اما یکی از طرفین به آن شرط توجه نکند، طرف مقابل می‌تواند به استناد تخلف از شرط به فسخ معامله مبادرت ورزند.
۴. خیار غبن
یکی از رایج‌ترین خیارات قانونی در خصوص معاملات وسایل نقلیه دست دوم، خیار غبن است. غبن به معنای ضرر و زیان در حقوق به کار می‌رود. به این معنا که اگر زمانی که یکی از طرفین معامله، متوجه بشود در معامله مذکور از لحاظ قیمت و ارزش مورد معامله یا مبلغ دریافت شده زیان کرده است می‌تواند فسخ قرارداد را بخواهد.
۵. خیار تدلیس
تدلیس به معنای فریبکاری در معامله است. به این معنا که یکی از طرفین معامله (مثلا فروشنده شناور) اقدام به فریبکاری برای انجام معامله کرده باشد.
مثلا فروشنده شناور خود را طوری جلوه دهد که خریدار فریب بخورد و معامله را انجام دهد. در چنین حالتی اگر خریدار متوجه فریب شود می‌تواند به استناد خیار تدلیس فسخ معامله را انجام دهد.
۶. خیار عیب
خیار عیب زمانی معنا دارد که خریدار شناور متوجه عیب کالا در زمان خرید نشود و پس از انجام معامله عیوب مذکور آشکار شود. در چنین حالتی خریدار می‌تواند برای فسخ نمونه قرارداد فروش شناور از خیار عیب استفاده کند.
مثلا اگر پس از خرید شناور، خریدار متوجه شود شناور دارای عیوب فنی و موتوری است، می‌تواند با استفاده از خیار عیب، نمونه قرارداد فروش شناور را فسخ کند.
۷. خیار تعذر تسلیم
تعذر تسلیم به حالتی گفته می‌شود که فروشنده بنا به دلایلی قادر نباشد مورد معامله، یعنی شناور را به خریدار تسلیم کند. به طور مثال اگر شناور پیش از ارائه به خریدار غرق شود، خریدار می‌تواند با استفاده از خیار تعذر تسلیم قرارداد را فسخ کند.
۸. خیار تاخیر
یکی از بندهای مهم نمونه قرارداد فروش شناور، موعد پرداخت مبلغ قرارداد است. اگر به هر دلیلی خریدار اقدام به پرداخت به موقع و مطابق با قرارداد نکند، فروشنده می‌تواند پس از سپری شدن سه روز، اقدام به فسخ قرارداد کند.
نیاز به تنظیم قرارداد فروش شناور است؟
در این مطلب به نکات مهم تنظیم نمونه قرارداد فروش شناور اشاره کردیم و مهم‌ترین بندهای این قرارداد مرور شد. همچنین اسباب فسخ نمونه قرارداد فروش شناور به تفصیل بررسی شد.
با این حال نباید فراموش کرد که اصولا، تنظیم قراردادهای خرید و فروش، نیازمند بهره‌مندی از تخصص مشاوران حقوقی باتجربه و آگاه است. همچنین استفاده از ظرفیت حقوقی فسخ قرارداد در خرید و فروش شناور، نیاز به استفاده از تخصص حقوقی دارد.
شما می‌توانید برای استفاده از خدمات تنظیم قرارداد، مشاوره حقوقی و… به تیم حقوقی وینداد و کارشناسان حقوقی و وکلای دادگستری باتجربه ما تکیه کنید.
