اخیراً مفهوم مدیریت پروژه مستقلاً به عنوان یک عملیات اجرایی ارزش تجاری پیدا کرده است. این موضوع تا جایی اهمیت دارد که در بستر تجارت جهانی که شرکت‌ها شدیدا رقابت تجاری دارند، اهمیت قابل توجهی پیدا کرده است. در این مقاله ضمن بیان مفهوم مدیریت پروژه، نمونه قرارداد مدیریت پروژه، انواع قرارداد مدیریت پروژه و نمونه قرارداد مدیر پروژه ساختمانی و نکات آن را مورد اشاره قرار دهیم.
مدیریت پروژه؛ عامل کلیدی برای رقابت تجاری
مدیران پروژه بر مبنای قرارداد مدیریت پروژه عموماً خود را صرفاً محدود به نظارت بر یک بخش از پروژه نمی‌کنند و برای رسیدگی و حل مسائل مدیریتی نیز محدودیت زمانی دارند که این امر برخلاف عملکرد مدیران شرکت‌های تجاری است. مدیران پروژه تکالیف پیچیده‌ای برعهده دارند. برای مثال باید کلیه ابعاد پروژه را بررسی و از اجرای درست و به موقع آن‌ها در محدوده‌ای که برای‌شان تعیین شده اطمینان حاصل کنند.
یکی از روش‌های موفقیت در این شغل آن است که مدیران پروژه مهارت‌های ویژه‌ای را کسب کرده و مجوزهای لازم را اخذ کنند تا صلاحیت‌شان مورد تأیید قرار گیرد. علاوه بر این باید قدرت تحلیل بالایی داشته باشند و به خوبی با دیگران ارتباط برقرار نمایند. در نهایت لازم به ذکر است که افرادی که از پس مشکلات و پیچیدگی‌های این شغل به خوبی بربیایند، مدیریت پروژه قطعاً شغل لذت‌بخشی خواهد بود.
مدیر پروژه کیست؟
به صورت کلی به موجب قرارداد مدیریت پروژه مدیر پروژه به شخصی اطلاق میشود که پروژه را بررسی نموده تا از انجام صحیح و کامل آن در محدوده زمانی و مالی از پیش تعیین شده اطمینان حاصل کند. البته، لازم به ذکر است که مشخصاً در سازمان‌های بزرگ، این امر ساده‌ای نیست و مستلزم مشارکت افراد بسیاری است.
نکات حقوقی مربوط به قرارداد مدیریت پروژه
اولین نکته در خصوص قرارداد مدیریت پروژه پیش‌بینی وظایف و تعهدات مدیر پروژه است. در رابطه با وظایف مدیر پروژه باید بیان داشت که اولین وظایف او تعیین هدف پروژه است. به عبارت دیگر، باید مدیر پروژه به صورت جزئی تشریح کند که پروژه به چه چیزی دست پیدا خواهد کرد. در گام بعد، مدیر پروژه باید با تدوین یک برنامه زمانی، وظایف هر کدام از اعضای گروه را تعیین و برای هر وظیفه خاص، فرجه زمانی پیش‌بینی کند.
در صورتی که می‌خواهید پروژه را به صورت کلی نه فقط مدیریتی به یک پیمانکار بسپارید می‌توانید قرارداد پیمانکاری پروژه تنظیم کنید.
علاوه بر این وظیفه دیگری که باید در بخش تعهدات مدیر پروژه در قرارداد مدیریت پروژه پیش‌بینی شود این است که مدیر پروژه باید برنامه مالی و بودجه را نیز در کنار برنامه زمانی تدوین کند. در این راستا مدیر پروژه باید توجه کند که بودجه باید به نحوی تعیین شود که بودجه بیهوده صرف نشود و برنامه مالی بتواند هزینه‌های غیرقابل پیش‌بینی را نیز پوشش دهد. همچنین پس از اینکه پروژه آغاز گردید، مدیر پروژه باید اطمینان حاصل نماید که همه اعضای گروه، منابعی که برای رسیدن به اهداف‌شان مورد نیاز است را در اختیار دارند.
به صورت کلی مدیر پروژه با بکارگیری روش مسیر بحرانی (CPM)، برنامهریزی را انجام دهد. روش مسیر بحرانی، فرمولی است که فعالیت‌های مختلف پروژه را به ترتیب و به مؤثرترین شکل ممکن، زمان‌بندی میکند.
در این راستا قابل توجه است که فرآیند مدیریت پروژه در پنج بخش و به شرح زیر است:
- آغاز
- برنامهریزی
- اجرا
- نظارت و کنترل
- اتمام
همچنین در هنگام تنظیم قرارداد مدیریت پروژه بهتر است به پیش‌شرط‌های تحصیلاتی و تجربی مدیر پروژه توجه کنید. حتی پیشنهاد میشود این پیش‌شرط‌ها را در قرارداد شرط نمایید. به صورت کلی مدیران پروژه با توجه به زمینه فعالیت ممکن است دارای تحصیلات در حوزه‌هایی مثل مهندسی (برای نظارت و بررسیِ پروژه‌های ساختمانی) یا علوم کامپیوتر (برای کار در بخش آی.تی) باشند. ضمنا تحصیل در رشته MBA هم برای مدیران پروژه در رشته‌های مختلف ممکن است مؤثر باشد.
نمونه قرارداد مدیریت پروژه
در تنظیم قرارداد مدیریت پروژه مانند سایر قراردادها، مواردی به عنوان بندهای قراردادی ذکر می‌شوند که شامل موارد زیر است:
- طرفین قرارداد
- موضوع قرارداد
- شرح خدمات مدیریت پروژه و مراحل آن
- مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت آن
- شرایط قرارداد
- تعهدات کارفرما
- مدت قرارداد
- یکپارچگی قرارداد
- تفکیک پذیری
- تغییر و اصلاح
- فورس ماژور
- تغییر نشانی طرفین قرارداد
- طرق حل اختلاف
- تعداد نسخ / امضای طرفین/ تاریخ
قراردادهای مدیریت از انواع مهم قرارداد پیمانکاری خدمات هستند. مانند قرارداد مدیریت پیمان، قرارداد مدیریت باشگاه ورزشی و قرارداد پیمانکاری پروژه که تفاوت‌های ظریفی با قرارداد مدیریت پروژه دارد.
جمع‌بندی
مدیریت پروژه در واقع راهکاری برای برنامهریزی و هدایت و اجرای پروژه در یک مقطع زمانی و با هزینه‌های مشخص است. به عبارت دیگر مدیریت پروژه شامل فرآیندی است که به موجب آن با وجود زمان و هزینه تعیین شده سعی بر این دارد که پروژه در زمان تعیین شده، اجرایی شود.
برای تعیین شرایط همکاری، محاسبه هزینه‌ها و نحوه پرداخت، ضمانت‌های انجام کار می‌توانید از یک قرارداد همه جانبه استفاده کنید که علاوه‌بر پوشش دادن تمامی نکات فنی، در چارچوب قانونی تنظیم شود. در این زمینه می‌توانید از کارشناسان قراردادی استفاده کنید تا تنظیم قرارداد شما را به‌صورت جامع و همه جانبه انجام دهند.
سوالات متداول
مدیر پروژه کیست؟
شخصی است که پروژه را بررسی میکند تا از انجام صحیح و کامل آن در محدوده زمانی و مالی از پیش تعیین شده اطمینان حاصل کند.
فرآیند مدیریت پروژه در چند بخش انجام میشود؟
فرآیند مدیریت پروژه در پنج بخش یعنی آغاز، برنامهریزی، اجرا، نظارت و کنترل و در نهایت اتمام، انجام میشود.
