به دلیل مشکلات اقتصادی و افزایش بیکاری و رکود تولید، در سال‌های اخیر شاهد افزایش کارگران فصلی بوده‌ایم. کارگرانی که عمدتا گفته می‌شود تضمینی برای کارشان وجود نداشته و در مسیر شغلی خود معمولا با چالش‌های بسیاری روبرو می‌شوند. عمده چالش‌ها و مشکلاتی که در مقابل این قشر از کارگران قرار دارد را معمولا به عدم انعقاد قرارداد کار فصلی مناسب برای آنها نسبت می‌دهند. در این متن ابتدا از مفاهیم کارگر و کارفرما و قرارداد کار صحبت کرده سپس شما را با مفهوم کارگر فصلی و کار فصلی آشنا کرده و در انتها از مزیت انعقاد قرارداد کار فصلی توسط این کارگرها صحبت می‌کنیم.
قرارداد کار چیست؟
ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار را به این صورت تعریف کرده است:« قرارداد کار عبارت است از قراردادی کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌العمل، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می‌دهد.»
انواع قراردادهای کاری تنظیم‌کننده روابط بین کارگر و کارفرما است چرا که متن این قرارداد مشخص می‌کند که کارگر در مقابل انجام کار مشخصی به یک شیوه‌ی مشخص و در یک زمان مشخص، حقوقی را دریافت می‌کند. اگر این قرارداد غیرمستمر باشد، موقت نامیده شده و اگر مستمر باشد، آن را دائمی می‌نامند.
در قرارداد کار با مدت موقت، زمان خاتمه قرارداد در آن ذکر شده و با فرا رسیدن آن موعد، قرارداد خاتمه می‌یابد و کارگر و کارفرما در صورت تمایل به ادامه‌ی کار باید اقدام به تمدید این نوع از قرارداد کنند. در قرارداد غیرموقت تاریخ شروع قرارداد ذکر می‌شود ولی زمانی برای پایان آن مشخص نمی‌شود. یک نوع از قراردادها نیز قرارداد کار برای انجام کار معین نام دارند که در آنها برای انجام کار معینی تعهد می‌شود و با ایفای تعهد و پرداخت حق‌الزحمه، قرارداد خاتمه پیدا می‌کند.
در یک قرارداد کار اصولا موارد زیر باید مشخص شوند:
مهم‌ترین مفاد قرارداد کار شامل موارد زیر می‌شود:
طرفین قرارداد
تاریخ انعقاد قرارداد
نوع قرارداد
مدت زمان قرارداد
محل انجام کار
حقوق و مزایا
چگونگی پرداخت حقوق
شرایط مربوط به مرخصی
تعهدات طرفین در مقابل یکدیگر.
اگر به دنبال رابطه کاری حرفه‌ای هستید با خرید نمونه قراردادهای کاری و آموزش کامل آن یک قرارداد کاری حرفه‌ای را در دست داشته باشد.
کارگر و کارفرما چه کسانی هستند؟
بر اساس ماده ۲ قانون کار، کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند.
بنابر این تعریف قانون کار از کارگر می‌توان نتیجه گرفت از آنجا که از کلمه کسی استفاده شده است، تنها اشخاص حقیقی را می‌توان کارگر دانست و اشخاص حقوقی مشمول این عنوان نمی‌شوند. واژه هر عنوان نیز این معنی را دارد که انجام هرگونه فعالیتی توسط یک کارگر اعم از فعالیت‌های یدی یا فکری به درخواست کارفرما مشمول این قانون خواهد بود. بنابراین می‌توان گفت هر فردی زمانی که تحت عنوان هر شغلی به دستور و تبعیت از کارفرما انجام کاری را به عهده گیرد و در برابر آن مزد دریافت کند، کارگر تلقی شده و مشمول قانون کار خواهد بود.
در مقابل، کارفرما شخصی حقیقی یا حقوقی است که کارگر به درخواست او و در مقابل دریافت حق‌السعی برای او کار می‌کند. کارفرما فردی است که وسایل و سرمایه مورد نیاز یک موسسه‌ی تولیدی یا خدماتی را در اختیار داشته و باید از نیروی کار دیگران استفاده کند.
کار فصلی چه مشخصاتی دارد؟
- کارهای فصلی به شغل‌هایی گفته می‌شود که بنا به طبیعت کار و ماهیت آن، فقط در فصل‌ها و زمان‌های مشخص و معینی از سال صورت می‌پذیرد مانند فعالیت‌های کشاورزی، ماهی‌گیری، کارخانجات قند، شالی‌کوبی، پنبه پاک‌کنی و امثالهم.
- کارگر فصلی به نسبت روزهای کارکرد در فصل کار، از مزد و مزایای آن استفاده می‌کند.
- ماده ۶۸ قانون کار نیز عنوان می‌کند که میزان مرخصی استحقاقی کارگران فصلی بر حسب ماه‌های کارکرد مشخص می‌شود. در مصوبات شورای عالی کار در زمینه‌ی افزایش مزد به این مورد اشاره می‌شود که پایه‌ی سنوات کارگران فصلی به نسبت مدت کارکردشان در سال قبل محاسبه و پرداخت می‌شود.
- اگر کارگری که اصولا در مشاغل فصلی یک کارگاه مشغول به کار است، تنها در یکی دو سال گذشته بنا به ضرورت پس از پایان فصل نیز به کار خود ادامه داده باشد، در صورتی که در اصل و جوهره‌ی کار تغییری به وجود نیامده باشد، هم‌چنان کارگر فصلی شناخته می‌شود.
- نوع قرارداد کار ارتباطی به فصلی بودن یا نبودن کار مربوطه نداشته و هر یک از انواع سه قرارداد کار یعنی موقت، معین و دائم می‌تواند فصلی باشد.
- در مورد کارهای فصلی، تعطیل موقت فعالیت به دلیل فصلی بودن کار، از مصادیق قوه قهریه یا حوادث غیرقابل پیش‌بینی طبق ماده ۳۰ قانون کار به حساب نمی‌آید.
- رابطه کارگر و کارفرما در بین کارگر فصلی و کارفرمای او در غیر فصول کاری به حالت تعلیق درآمده و با توجه به قرارداد اولیه دستمزدی برای غیر فصول کاری به کارگر فصلی پرداخت نمی‌شود. در زمان محاسبه‌ی سنوات خدمت نیز تنها مجموع فصول کار به عنوان سابقه‌ی کار مفید کارگر حساب می‌شود.
- باید بر این نکته تاکید کرد که قانون کار تفاوتی بین کارگران موقت و فصلی و دیگر کارگران به لحاظ استفاده از مزایای قانون کار و تامین اجتماعی قائل نشده است.
اگر درمورد شرایط کار فصلی و نحوه انعقاد قرارداد کار فصلی نیاز به راهنمایی داشتید می‌توانید از مشاوره کارشناسان حقوقی استفاده کنید.
لزوم انعقاد قرارداد کار فصلی برای کارگران فصلی
همان‌طور که گفته شد کارگران فصلی عموما تحت تاثیر شرایط بد اقتصادی و کاهش تقاضا برای استخدام کارگر به صورت مستمر، وارد بازار کارهای فصلی شده و به همین دلیل معمولا در موضع ضعیف‌تری نسبت به سایر کارگران قرار دارند. تعدادی از این کارگرها حتی بدون انعقاد هیچ‌گونه قرارداد کار فصلی مشغول به کار می‌شوند که شاید کاملا متوجه نباشند که عدم انعقاد قرارداد کار در نهایت چقدر امنیت شغلی آنها را به خطر می‌اندازد. عدم نظارت و بازرسی منظم توسط بازرسان وزارت کار منجر شده که حقوق این دسته از کارگران پایمال شود و در این زمینه هرچه کارگاه مورد نظر کوچک‌تر باشد، امکان تخلف و عدم رعایت حقوق کارگران معمولا بیشتر اتفاق می‌افتد. با توجه به این شرایط، پیشنهاد می‌شود این دسته از کارگران قبل از اشتغال به کار، شرایط کار مورد توافق بین خود و کارفرما از جمله مدت زمان کار، میزان دست‌مزد و نحوه پرداخت آن را در قالب یک قرارداد کار فصلی استاندارد که در بالا به آن اشاره شد درآورده تا با استفاده از این قرارداد، حق و حقوق خود را تضمین کنند.
کارشناسان حقوقی آماده تنظیم و بررسی قراردادهای کاری شما هستند. همین الان مشاوره حقوقی آنها را دریافت کنید.
