در دنیای کسبوکارها برای بازاریابی محصولات، رقابت‌های پیچیده و کلانی وجود دارد. نام تجاری و علامت تجاری دو مفهومی هستند که برای بازاریابی اهمیت زیادی دارند و شرکت‌ها به طور مستمر در تلاش برای انتخاب مناسب و مطلوب نام تجاری و علامت تجاری هستند.
برای تشریح بیشتر این مفاهیم، در این مطلب به سراغ موضوع نام تجاری و تفاوت آن با علامت تجاری در کسبوکارها می‌رویم و نکات حقوقی این موضوعات را بررسی می‌کنیم.
با ما همراه باشید.
منظور از نام تجاری چیست و چه کاربردی دارد؟
در حال حاضر، به دلیل وجود رقابت شدید بین شرکت‌های عرضه‌کننده کالا، با کالاهای مشابه زیادی در یک زمینه روبرو هستیم. مثلا اگر به تبلیغات پودر ماشین لباسشویی فکر کنید، احتمالا نام ده‌ها کالا و شرکت مختلف را به یاد می‌آوریم. به همین خاطر هر کسب‌وکاری برای آنکه بتواند بازار مطلوب خود را به دست آورد، نیاز دارد تا محصول خود را از محصولات مشابه متمایز کند.
ایجاد تمایز بین محصول یک شرکت با شرکت‌های مشابه، از طریق انتخاب نام تجاری و علامت تجاری مناسب انجام می‌شود.
در بند «ج» از ماده ۳۰ قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری (به اختصار، قانون ثبت اختراعات)، نام تجاری اینگونه تعریف شده است:
نام تجارتی یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
در واقع یک نام تجاری، معرف بنگاه و شرکت تولیدکننده محصولات است و شخصیت هر شرکت را از شرکت دیگر متمایز می‌کند.
از سوی دیگر مفهومی تحت عنوان علامت تجاری وجود دارد که برخی افراد آن را با نام تجاری یکسان می‌پندارند در حالی که علامت تجاری موضوعی مستقل از نام تجاری است. به علامت تجاری نیز در این مطلب خواهیم پرداخت.
علامت تجاری چیست و چه هدفی دارد؟
برای تعریف علامت تجاری باید به سراغ ماده قانونی مرتبط با این موضوع برویم.
قانون‌گذار در بند الف ماده ۳۰ قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری، اظهار می‌دارد:
علامت یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.
مطابق این تعریف، بر خلاف نام تجاری که نشانگر بنگاه و شرکت تولیدکننده کالا است، علامت تجاری نشانه‌ای برای توصیف محصول یا محصولاتی خاص از همان شرکت است.
به طور مثال، اپل نام تجاری شرکتی است که همه ما آن را می‌شناسیم. اما آیفون علامت تجاری است که نشانگر تلفن‌های همراه تولید شده در شرکت اپل است.
علامت تجاری باید ویژگی‌هایی مانند تکراری و تقلیدی نبودن، خلاف نظم عمومی نبودن و… را داشته باشد.
در ادامه به چهار تفاوت مهم علامت تجاری و نام تجاری می‌پردازیم.
نام تجاری و علامت تجاری چه تفاوتی دارند؟
حال که معنا و مفهوم نام تجاری و علامت تجاری تا حدودی مشخص شد، به سراغ مقایسه این دو موضوع می‌رویم.
تفاوت در مرجع ثبت
برای آنکه یک کسبوکار بتواند نام تجاری برای خود به ثبت برساند، بایستی این نام را ثبت کند. از آنجایی که کلیه فرآیند ثبت شرکت، از طریق سامانه اینترنتی اداره ثبت شرکت‌ها انجام می‌شود، برای نام تجاری نیز باید از طریق اداره ثبت شرکت‌ها اقدام کرد.
در حالی که مرجع ثبت علامت تجاری، اداره ثبت علایم تجاری است. برای ثبت علامت تجاری بایستی به سامانه اینترنتی ثبت علائم تجاری که زیر نظر مرکز مالکیت معنوی فعالیت می‌کند، رجوع کرد.
تفاوت در مدت اعتبار
مطابق بند «د» ماده ۴۰ قانون ثبت اختراعات، مدت اعتبار علامت تجاری ثبت شده ۱۰ سال است که البته تا مدت نامحدودی قابلیت تمدید هم دارد که بایستی هزینه تمدید برای آن پرداخت شود.
علاوه بر آن، ماده ۴۱ تاکید دارد که اگر علامت تجاری به مدت سه سال بلااستفاده و متروک بماند، هر ذی‌نفعی می‌تواند از دادگاه لغو و ابطال و آزادسازی علامت تجاری مورد نظر را درخواست کند.
از سوی دیگر نام تجاری انقضای خاصی ندارد. حتی ممکن است انحلال یک شرکت اتفاق بیافتد اما نام تجاری آن باقی بماند. از این جهت نام تجاری محدودیت خاصی برای استفاده ندارد.
تفاوت در امکان تعدد در انتخاب
اصولا هر شرکتی تنها می‌تواند یک نام تجاری داشته باشد. اما کسبوکارها می‌توانند بیش از یکبار علامت تجاری مخصوص به خود را طراحی کرده و به ثبت برسانند.
تفاوت در انتقال حقوق مادی
به طور کلی، مالک یک شرکت می‌تواند مالکیت علامت تجاری خود را به شخص دیگری واگذار کند. این عمل می‌تواند از طریق تنظیم قرارداد فروش یا اجازه استفاده از علامت تجاری صورت بگیرد و در واقع مانع خاصی در این میان وجود ندارد.
اما برای انتقال نام تجاری، مالک شرکت نمی‌تواند به راحتی چنین اقدامی کند. ماده ۴۹ قانون ثبت اختراعات بیان می‌دارد که برای انتقال مالکیت نام تجاری، حتما بایستی خود شرکت هم منتقل شود. یعنی بر خلاف انتقال مالکیت علامت تجاری که بدون انتقال خود کسبوکار هم ممکن بود، برای انتقال نام تجاری، صرفا باید مالکیت کل شخصیت حقوقی (شرکت) به شخص دیگر منتقل شود تا نام تجاری هم به شخص خریدار واگذار شود.
درباره علامت تجاری یا نام تجاری سوالی دارید؟
در این مطلب سعی شد تا به موضوع مهم نام تجاری و علامت تجاری و تفاوت‌های مهم این دو مفهوم پرداخته شود. توجه به این موارد برای ثبت برند و ثبت شرکت شما حائز اهمیت است. هر چند همواره کوشش ما بر پوشش حداکثری مطالب بوده است، اما ممکن است ابهامات خاصی پس از مطالعه متن مطلب باقی مانده باشد.
به همین خاطر توصیه می‌کنیم اگر در خصوص علامت تجاری و نام تجاری، تفاوت‌ها، نحوه ثبت، اقدامات اساسی پس از ثبت و… نیاز به راهنمایی دارید، به دانش متخصصان حقوقی وینداد اعتماد کنید.
ما تلاش می‌کنیم تا در اسرع وقت با خدمات مشاوره‌ای متنوع خود، پاسخگوی سوالات شما مخاطبان مجله حقوقی وینداد باشیم.
مرسی از مطالب خوبی که به اشتراک گذاشتین. کاملا موافق هستم به نظرم علامت تجاری خیلی تاثیر مثبتی در هویت کسب و کارتون داره. هرچقدر علامت یا لوگوی تجاری حرفه‌ای تری داشته باشین اعتماد بین مشتری بیشتر میشه.
سلام!
با وجود داشتن نام تجاری، چه نیازی به علامت تجاری است؟
از طریق نام تجاری نیز می‌توان تولیدکنندگان یک محصول را از محصولات مشابه تشخیص داد؟
با سلام و احترام
برای جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی در آینده و حفظ حقوق مالکیت مادی و معنوی شما باید برند تجاری داشته و حتما آن را ثبت نمایید.
مجموعه حقوقی وینداد
یعنی نام تجاری همان نام شرکت است؟
و علامت تجاری همان برند است؟
سلام،
نام تجاری که نشانگر بنگاه و شرکت تولیدکننده کالا است، علامت تجاری نشانه‌ای برای توصیف محصول یا محصولاتی خاص از همان شرکت است.
با احترام،
تیم حقوقی وینداد