تقسیم سود و سهام در قراردادهای مشارکت میان شرکا، نتیجه منطقی و ذاتی قرارداد مشارکت مدنی است. اما این قاعده، در بعضی از اشکال این قرارداد جنبه آمره ندارد و شرکا می‌توانند تقسیم سود و سهام را به طرق دیگر میان خودشان تعیین کنند. قبل از پرداختن به نحوه تقسیم سود در شراکت در ابتدا باید با قرارداد شراکت کاری بین دو نفر آشنا شوید. در ادامه به نحوه تقسیم سود در شراکت می‌پردازیم.
فراموش نکنید که سامانه حقوقی وینداد ابزار تعیین میزان سهام مشارکت را طراحی کرده تا شما بتوانید با پاسخ دادن به چند سوال به سادگی میزان سهامی که هر یک از شرکا باید دریافت کنند را محاسبه کنید و دیگر نگران این موضوع در شروع کسب‌وکار خود نباشید!
قرارداد مشارکت و موارد استفاده از آن چیست؟
قرارداد مشارکت مدنی قراردادی است که از طریق آن اشخاص حقیقی یا حقوقی، سرمایه (مادی یا معنوی) خود را به صورت سهم الشرکه نقدی یا غیر نقدی ارزیابی می‌کنند. سپس به صورت مشاع و برای انجام کار معین در زمینه مشارکت در فعالیت‌های تولیدی، بازرگانی و خدماتی برای مدت محدود و به قصد انتفاع به‌کار می‌گیرند.
به طور کلی موارد استفاده از این قراردادها به این صورت است: صادرات کالا، خدمات، تولید و فروش محصول، واردات کالا به قصد فروش، بازرگانی داخلی، احداث مسکن انفرادی و انبوه‌سازی و واردات ماشین آلات، مواد اولیه و ابزار کار.
معروف‌ترین شکل قراردادهای مشارکت مدنی قراردادهای مشارکت در ساخت، قرارداد مشارکت مدنی با بانک و قرارداد مشارکت مدنی خصوصی است.
اما نحوه تقسیم سود بین شرکا که یکی از نکات قرارداد مشارکت به شمار می‌رود، به چه صورت است؟ در ادامه آن را بررسی می‌کنیم.
چرا تعیین میزان سود و سهام طرفین در قرارداد مشارکت اهمیت دارد؟
در قرارداد مشارکت مدنی ذکر میزان سهم هریک از طرفین بسیار اهمیت دارد و باید میزان سرمایه و سهام طرفین در قرارداد مشخص و ذکر شود. زیرا در صورت عدم ذکر میزان سرمایه طرفین در قرارداد، اصل بر این خواهد بود که میزان سرمایه هر دو طرف به‌صورت مساوی است (بالمناصفه بودن سرمایه و سهم طرفین).
نحوه تقسیم سود و سهام در قراردادهای مشارکت در ساخت
اگر تنظیم قرارداد مشارکت در ساخت به صورت درست و با رعایت حقوق طرفین پیش برود، سود چشم‌گیری برای شرکا به همراه خواهد داشت. اما بدانید که از آنجا که مشارکت یک توافق بین طرفین است و مالک زمین و سازنده ساختمان در قرارداد مشارکت در ساخت با هم شریک هستند در نهایت همان چیزی که در قرارداد مشارکت در ساخت آمده وجهه قانونی دارد.
مالک و سازنده‌ای که قرارداد مشارکت در ساخت را امضا می‌کنند، در وهلۀ اول به دنبال سودی هستند که از این توافق حاصل می‌شود. تعیین میزان سهم مالک و سازنده، معمولا به صورت توافقی است و برای آن قانونی وجود ندارد.
در هر صورت، اکثر افراد سعی می‌کنند در این زمینه از آنچه که در عرف رایج است پیروی کنند. به همین دلیل و بر اساس چند اصل عرفی، محاسبه سود مالک و سازنده همان در همان مراحل ابتدایی انجام می‌شود.
یعنی قبل از عقد قرارداد، آورده هر کدام از طرفین و سهمالشرکه آن‌ها به نسبت آورده‌هایشان در قرارداد محاسبه می‌شود تا بیش از آورده یک طرف سودی درنظر گرفته نشود.
معمولاً در نمونه قرارداد مشارکت در ساخت پیش‌بینی می‌کنند که در پایان قرارداد آن ساختمان احداثی به چه شکل بین طرفین تقسیم شود.
نحوه تقسیم سود و سهام در قراردادهای مشارکت با بانک
قرارداد مشارکت مدنی بانکی به معنی ادغام کردن سرمایه بانک با طرف مقابل قرارداد، برای انجام فعالیت‌های چون بازرگانی، تولیدی و خدماتی و به منظور سوددهی به هر دو طرف قرارداد است. این سرمایه می‌تواند به‌صورت نقدی یا غیرنقدی باشد. یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در این زمینه به آن توجه داشته باشید تفاوت قرارداد مشارکت مدنی و مشارکت حقوقی است.
مشارکت مدنی بانکی انواع مختلفی دارد؛ از جمله مشارکت مدنی بازرگانی، خدماتی، صادراتی و مسکن.
اما چیزی که در خصوص تمام انواع این مشارکت مشابه است این است که مقدار سود مورد نظر برای هر دو طرف باید براساس قوانینی که برای بانک‌ها تعیین شده، باشد.
به این صورت که مقدار سرمایه (که نباید از ۲۰ درصد کل سرمایه کمتر باشد) و سهمی که به عنوان سود برای فرد متقاضی از طرف خودش پیشنهاد می‌شود در اختیار بانک قرار می‌گیرد. بعد از درخواست، بانک آن را بررسی می‌کند و در این مرحله سهم بانک و شریک (طرف دوم)، نسبت سود بانک و شریک، بر اساس کلیه قوانین و ضوابطی که برای بانکی مشخص می‌شود. چنانچه فعالیت موردنظر، برای بانک سود اقتصادی داشته باشد، با درخواست متقاضی، موافقت کرده و قراردادی بین آن‌ها تنظیم می‌شود.
نحوه سوددهی بین بانک و شریک آن، به این صورت است که در اواخر هر سال بانک، سود به دست آمده از شراکت در کسب و کار را بین طرف مقابل و خود تقسیم می‌کند. فرمول تقسیم سود به نسبت سرمایه به این صورت است که با توجه به سرمایه هر دو طرف بین آن‌ها تقسیم خواهد شد.
نحوه تقسیم سود و سهام در قراردادهای مشارکت مدنی
طبق تعریف ارائه شده در قانون مدنی، مشارکت مدنی به معنای درآمیختن سرمایه و دارایی‌های نقدی یا غیر نقدی متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی متعدد به منظور انتفاع و تقسیم سود است.
به‌عبارتی این قرارداد بین مالک و عامل منعقد و سرمایه این نوع مشارکت مدنی به صورت مساوی از طریق طرفین تامین می‌شود.
در این نوع قرارداد هم آورده هر یک از دو طرف باید به تفصیل در قرارداد ذکر شود تا درصد مشارکت کار و سرمایه مشخص شود و شرکا در این زمینه با مشکلی مواجه نشوند. عموماً پرداخت سود سالیانه در این قرارداد مشارکت برعهده مالک است. تقسیم سهم در شراکت نیز در پایان قرارداد به مالک از طرف عامل با دریافت رسید کتبی صورت می‌گیرد.
جمع‌بندی
قرارداد مشارکت مدنی یکی از قراردادهای پرکاربردی است که باعث رونق و توسعه کسب‌وکارها می‌شود. با توجه به این که بعد از امضاء قرارداد اشخاص نسبت به آن متعهد می‌شوند، پیش از تنظیم قراردادهای مشارکت مدنی باید به طور کامل محتویات و مفاد داخل قرارداد را مطالعه کنید تا به روشنی متوجه آن شوید.
برای مشارکت مدنی خصوصی و مشارکت در ساخت از نمونه قراردادهای از پیش آماده شده استفاده نکنید. اگر در مورد قوانین حقوقی آگاهی کافی ندارید، حتماً ضمن مشاوره با کارشناسان حقوقی قرارداد خود را تنظیم کنید.
با توجه به اینکه تغییر مفاد قرارداد بعد از امضای آن دشور است، حتما مقدار سرمایه و سهم سود هر یک از شرکا، میزان سهم هر یک از طرفین در مورد هزینه‌های جاری و مصرفی، نحوه محاسبه مالیات در مشارکت مدنی، تاثیر فوت شریک و حتی نحوه پایان قرارداد مشارکت را باید به طور واضح بیان کنید.
سوالات متداول
نحوه تقسیم سود در قرارداد مشارکت بانک چگونه است؟
این سود بر اساس قوانین و مقررات بانکی تقسیم خواهد شد که در قرارداد تنظیم شده به‌طور کامل جزئیات آن تعیین می‌شود.
سود حاصل از قراردادهای مشارکت در ساخت چگونه تقسیم می‌شود؟
در این قراردادها قانون خاصی برای تقسیم سود وجود ندارد و بر اساس توافق طرفین انجام می‌شود.
