قرارداد حمل و نقل یکی از مهم ترین و اساسی‌ترین قراردادهای پیمانکاری خدمات است که با توسعه تجارت در داخل کشور و خارج از کشور، گسترش چشمگیری یافته است.
قراردادهای حمل و نقل دارای نکات حقوقی بسیاری است و از این رو در بسیاری از موارد شاهد بروز اختلافات میان کارفرمایان و پیمانکاران هستیم، به عنوان مثال اشخاص گاها اطلاعی ندارند که مسئولیت‌های متصدیان حمل و نقل در چه مواردی است. آیا مسئولیت آن‌ها مبنی بر تقصیر است یا خیر. آیا تعهد پیمانکاران تعهدی به نتیجه یا به فعل است؟
در این مقاله با توضیح قرارداد پیمانکاری حمل و نقل، قرارداد حمل و نقل درون شهری و قرارداد حمل و نقل داخلی را بررسی خواهیم کرد. همچنین نکات قراردادی، قرارداد حمل و نقل را بیان می‌کنیم.
پیمانکاری حمل و نقل چیست؟
در تعریف نمونه قرارداد حمل و نقل باری میتوان گفت که این قرارداد مانند سایر قراردادهای پیمانکاری خدمات است. بر این اساس کارفرما، انجام کاری که موضوع قرارداد است (در اینجا موضوع حمل و نقل در نظر گرفته شده است) را با شرایط مشخص و در برابر وجه معینی، در مدت تعیین شده را به شخص حقیقی یا حقوقی یعنی پیمانکار واگذار می‌کند.
قرارداد پیمانکاری حمل و نقل
در قرارداد پیمانکاری حمل و نقل، بندهای قراردادی مانند سایر انواع قراردادهای پیمانکاری تنظیم میشود. در ادامه اصلی‌ترین بندهایی که در قراردادهای پیمانکاری خدمات درج میشود را بیان می‌کنیم. البته توجه داشته باشید که می‌توانید بندهای دیگری را در قرارداد بنا به موضوع خود در صورتی که بر اساس اصول قانونی باشند، درج کنید.
- عنوان قرارداد
- مشخصات طرفین (برای اشخاص حقیقی، مشخصات هویتی/ برای اشخاص حقوقی، شماره ثبت شرکت و غیره)
- موضوع قرارداد
- تاریخ انعقاد قرارداد
- مدت قرارداد
- مبلغ قرارداد
- نحوه پرداخت مبالغ
- مبدأ و مقصد حمل و نقل
- تعهدات کارفرما
- تعهدات پیمانکار
- وسیله حمل و نقل
- کسورات قانونی
- فسخ قرارداد
- سایر موارد
- حل اختلاف و داوری
- نسخ قرارداد
نکات حقوقی قرارداد حمل و نقل
در هر قرارداد علاوه‌بر موارد فنی باید نکات قانونی و حقوقی را در نظر بگیرید. در واقع این مورد یکی از ایراداتی است که بیشتر اشخاص در حین تنظیم قرارداد به آن توجه نمی‌کنند. چرا که پیمانکار و کارفرما اطلاع کافی از موارد فنی دارند اما نمی‌دانند چگونه باید آن را در چارچوب حقوقی تنظیم کنند.
از جمله نکاتی که در تنظیم قرارداد به شما کمک می‌کند تا قرارداد جامع و دقیق‌تری داشته باشید، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اگر مسئول حمل و نقل شخصی حقوقی باشد، موظف است تا یک نفر را به عنوان نماینده تام الاختیار از تاریخ امضای قرارداد در مبدا و همچنین در مقصد مستقر کند.
- در قرارداد حمل و نقل معمولا هزینه و نحوه بارگیری و مسئولیت آن و همچنین بیمه داخلی محمولات بر عهده ارسال کننده است. این مسیولیت از مبدا تا تحویل در مقصد ادامه خواهد داشت.
- اگر محمولات موضوع قرارداد تلف یا گم شوند متصدی حمل و نقل ضامن مثل یا قیمت آن خواهد بود. (مگر اینکه ثابت کند تلف یا گم شدن مربوط به جنس کالا یا مستند به تقصیر ارسال کننده یا ناشی از تعلیم‌هایی بوده که یکی از آن‌ها داده‌اند. یا حتی مربوط به حوادثی که هیچ متصدی نمی‌توانست از آن جلوگیری کند.)
- پیمانکار حمل و نقل مسئول تمامی حوادث و تقصیراتی است که در مدت حمل و نقل پیش می‌آید. اعم از اینکه خود مباشرت به حمل و نقل کرده یا حمل و نقل کننده دیگری را برای این امر مأمور کرده باشد.
- متصدی حمل و نقل و رانندگان حق دریافت هیچ گونه وجهی به عنوان انبارداری و غیره را ندارد.
- از مهمترین وظایف کارفرما، نگارش صحیح محل تسلیم کالا است.
- متصدی حمل و نقل باید طبق قرارداد مذکور، محمولات را طبق بارنامه تنظیم نماید. در مبداء از نماینده ارسال کننده دریافت کرده و در مقصد به او یا نماینده وی تحویل دهد. توجه نمایید که وی موظف است تا برای تحویل رسید دریافت نماید.
جمع‌بندی
با توسعه چشم گیر مبادلات تجاری و بازرگانی، قرارداد حمل و نقل توسعه و اهمیت بسیار بالایی پیدا کرده است و شاید بتوان گفت که حتی به یکی از مهمترین ارکان روابط تجاری و بازرگانی تبدیل شده است.
این قراردادها با توجه به اینکه موضوع بسیار گسترده‌ای دارد باید با دقت کافی تنظیم شده و تمامی نکات فنی و حقوقی در آن درج شود. چرا که تنظیم قرارداد استاندارد به شما کمک می‌کند تا در حین اجرای موضوع آن نیز با مشکلی مواجه نشوید و بتوانید به عنوان پیمانکار یا کارفرما به بهترین نتیجه ممکن برسید.
در این زمینه می‌توانید از تجربه کارشناسان حقوقی کمک بگیرید که علاوه‌بر دانش حقوقی دارای تجربه کافی برای تنظیم قرارداد با تمامی نکات فنی مورد نظر شما هستند.
سوالات متداول
قرارداد حمل و نقل چگونه تنظیم میشود؟
این موضوع را میتوان در قالب قرارداد پیمانکاری تنظیم کرد که یکی از انواع قراردادهای پیمانکاری خدمات به شمار میرود.
هزینه و نحوه بارگیری و بیمه داخلی محمولات در قرارداد حمل و نقل به عهده چه کسی است؟
این هزینه بر عهده ارسال کننده است البته طرفین قرارداد میتوانند خلاف آن را نیز توافق کنند.
