صدور اسناد تجاری به نمایندگی + تعیین شخص مسئول

به عنوان شخصی که در اکثر معاملات تجاری‌اش با صدور اسناد تجاری سروکار دارد، آیا برایتان پیش آمده که صدور اسناد تجاری به نمایندگی را امتحان کنید؟ یا اینکه خودتان به نمایندگی از دیگری اینکار را انجام بدهید و ندانید در نهایت کدام یک از شما مسئول پرداخت هستید؟ با توجه به مواد ۲۲۷ قانون تجارت و ۱۹ قانون صدور چک، در موضوع صدور اسناد تجاری به نمایندگی، همیشه این سوال مطرح بوده که این اعطای نمایندگی به چه صورت است؟ اشخاص چطور می‌توانند چک، سفته و برات خود را به نمایندگی صادر کنند؟

از آن جایی که اسناد تجاری همیشه یکی از مضوعات مهم و پرمخاطره در فضای کسب‌وکار و قانون بوده‌است. همه‌ی اشخاص تصور می‌کنند صرف اینکه چگونگی صادر کردن این اسناد را می‌دانند پس به راحتی می‌توانند از آنها استفاده کنند. اما صدور اسناد تجاری و بکار بردن آنها در معاملات نکات فنی و جزئی فراوانی دارد. همچنین قوانین در رابطه با این اسناد درحال تغییر اند که اشخاص با اطلاعات اندک از قوانین قدیمی نمی‌توانند به درستی این اسناد را در معاملات خود به کار ببرند.

یکی از مسائل مهم در زمینه‌ی اسناد تجاری، صدور این اسناد به نمایندگی است. ما در اینجا به طور کامل برای شما توضیح می‌دهیم که به چه صورت انجام می‌گیرد و در نهایت چه شخصی مسئول پرداخت است و قانون در این مورد چه نظری دارد. در ادامه اگر به سوال یا مشکلی برخوردید نگران نباشید مشاوران و کارشناسان ما در وینداد همیشه برای راهنمایی شما حاضرند.

چه اسنادی، اسناد تجاری نام دارند؟

در آغاز این بحث، بهتر است به طور کامل با معنی اسناد تجاری و انواع آن آشنا شوید. بر طبق ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی سند عبارت است از هر نوشته‌ای که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد. در یک تقسیم‌بندی اسناد به دو دسته‌ی اسناد تجاری و غیرتجاری تقسیم می‌شوند. در قانون تجارت تعریف دقیقی از اسناد تجاری، ارائه نشده‌است. اما حقوقدانان براساس مواد قانون تجارت، اسنادی را به عنوان تجاری در نظر گرفته‌اند و آنها را به دو دسته‌ی اسناد تجاری عام و خاص تقسیم می‌کنند.

اسناد تجاری در مفهوم عام شامل تمامی اسناد تجاری از جمله چک، سفته، برات، اوراق قرضه، اوراق سهام، ضمانت‌نامه بانکی و غیره می‌شوند. اسناد تجاری در مفهوم خاص فقط شامل چک، سفته و برات می‌شوند.

صدور اسناد تجاری به نمایندگی چگونه است؟

قواعد عام قانون مدنی در مورد وکالت، در نمایندگی در صدور اسناد تجاری نیز جاری است. همچنین حقوقدانان این نمایندگی را منحصر به صدور سند ندانسته و شامل مواردی مانند ظهرنویسی و ضمانت هم دانسته‌اند.

توجه کنید صدور اسناد تجاری به نمایندگی به این معنا است که شخص دارنده چه شخص حقوقی چه شخص حقیقی صدور سند را به نماینده‌‌ی خود واگذار می‌کند. این عمل می‌تواند در مورد ظهرنویسی یا ضمانت نیز رخ دهد به این صورت که یک شرکت به مدیر عامل خود اختیار صدور چک می‌دهد و یا مدیر عامل شرکت می‌تواند چک را ظهرنویسی کند. در ماده ۲۲۷ قانون تجارت در خصوص صدور برات به نمایندگی چنین مقرر شده: « برات ممکن است به دستور و حساب شخص دیگری صادر شود.» و در ماده ۱۹ قانون صدور چک نیز در در مورد صدور چک به نمایندگی صحبت شده‌است. در مورد سفته هم چنانچه اکثر مقررات برات در مورد سفته جاری است پس می‌توان سفته را هم به نمایندگی صادر کرد.

تعیین شخص مسئول در صدور اسناد تجاری به نمایندگی به چه صورت است؟

سوالی که همواره مطرح می‌شود، این است که وقتی سندی به نمایندگی صادر شد چه کسی مسئول پرداخت آن است و شخص دارنده‌ی سند تجاری برای وصول مطالبات خود باید به چه کسی رجوع کند؟ آیا همه‌ی حقوق و تکالیف اصیل یا همان شخص مالک سند تجاری در مورد نماینده‌ی وی هم جاری است؟

طبق قاعده وکیل مسئولیتی در پرداخت سند تجاری ندارد اما در مواردی این قاعده با استثناهایی مواجه است که عبارتند از :

• در مواردی که نماینده از اختیاراتی که در ابتدا به وی داده شده، تجاوز کند یا اصلا نمایندگی در این امر به او داده نشده و او بدون اجازه قبلی اقدام به این کار نموده‌است.
• زمانی که نماینده، هیچ تصریحی به نمایندگی ننماید و طرف مقابل گمان برد که وی سند را برای خود صادر کرده‌است. در این صورت دارنده‌‌ای که سند را از نماینده دریافت کرده، حق دارد براساس ظاهر سند، وکیل را اصیل بداند و برای پرداخت وجه سند به وی مراجعه کند.
• در ماده ۱۹ قانون صدور چک :« در صورتی که چک به وکالت یا نمایندگی از طرف صاحب حساب اعم از شخص حقیقی یا حقوقی صادر شده باشد صادرکننده چک و صاحب حساب متضامناً مسئول پرداخت وجه چک بوده و اجرائیه و حکم ضرر و زیان براساس تضامن علیه هر دو صادر می‌شود…» در این ماده قانونگذار علاوه بر صاحب حساب نماینده او را نیز مسئول پرداخت قرار داده‌است. از این طریق در واقع می‌خواسته جلوی سوءاستفاده‌های احتمالی در صدور چک به نمایندگی را بگیرد.

بنابراین برطبق قانون تجارت و قانون‌های خاص در این رابطه می‌توان اسناد تجاری را به نمایندگی صادر کرد و در این خصوص به جز در موارد مطرح شده، شخص مالک سند یا همان اصیل مسئول پرداخت است.

اگر درمورد اسناد تجاری و انواع آن نیاز به مشاوره حقوقی دارید همین الان می‌توانید مشاوره دریافت کنید.

در مورد نمایندگی در اسناد تجاری و شخص مسئول در آنها سوالی دارید؟

با توجه به مطالب فوق می‌توان گفت، در قانون ما مجوز صدور اسناد تجاری به نمایندگی داده شده و تنها در خصوص ظهرنویسی این اسناد، مطلبی بیان نشده که با کمک گرفتن از قوانین دیگر می‌توانیم به این نکته هم برسیم. در مورد تعیین شخص مسئول هم نیاز به دقت در نحوه‌ی صدور سند تجاری است که بهتر است هم طرف معامله و هم نماینده اطلاعات خود را در مورد جزئیات امر بیشتر کنند.

اگر سولاتی در خصوص این موضوع دارید پیشنهاد می‌کنیم برای دریافت مشاوره‌های دقیق‌تر می‌توانید از قسمت مشاوره تلفنی رایگان  وینداد مراجعه و از اطلاعات کارشناسان حقوقی مجرب بهره‌مند شوید . اگر نیاز به وکیل با تحربه در زمینه اسناد تجاری دارید می‌توانید درخواست ثبت وکیل خود را از طریق سامانه وینداد پیگیری نمایید.