محرمانگی اطلاعات در داوری تجاری بین­‌المللی چه مزیتی دارد؟

داشتن حریم خصوصی و حفظ محرمانگی اطلاعات در داوری تجاری بین‌­المللی از موضوعات مورد توجه تجار و شرکت های تجاری در این نوع روش حل اختلاف است.

حریم خصوصی در داوری به معنی عدم حضور اشخاص ثالث در جلسات گفت­‌و­گو و داوری است؛ اما این به تنهایی برای حفظ محرمانگی کافی نیست. عدم افشای اطلاعات در میان عموم توسط اعضای حاضر در جلسه اهمیت بالاتری برای طرفین داوری دارد. محرمانگی که اخیرا بیشتر مورد توجه طرفین دعوا قرار گرفته در واقع هر دو بار مفهومی داشتن حریم خصوصی و حفظ اطلاعات را به دوش می­‌کشد و تعهدی است برای حفظ اطلاعات طرفین و تعهد به عدم افشای آنها.

در کل مهم‌ترین دلیلی که تجار و شرکت های تجاری را به استفاده از روش داوری برای حل اختلافات سوق می­‌دهد، حفظ اطلاعات و محرمانگی در منازعات نسبت به روش دادگاهی است. پس نباید از محرمانگی اطلاعات در قرارداد داوری تجاری بین‌المللی غافل شد.

داوری تجاری بین‌­المللی چیست؟

در تجارت بین‌­الملل و مبادلات امروزی، داوری به عنوان روش حل و فصل اختلافات کاملا پذیرفته شده و چه بسا اکثر منازعات در قراردادهای تجاری بین­‌المللی از روش داوری به انجام می­‌رسند. این روش به عنوان روش جایگزین حل و فصل اختلافات در وهله اول توسط مقرراتی که قبلا توسط طرفین توافق شده کنترل می‌شود و در وهله دوم به قوانین و مقررات ملی یا تعهدات جهانی می‌­رسد.

بدیهی است شرایطی که طرفین برای داوری در نظر می­‌گیرند نباید مخالف قانون باشد اما طرفین می­‌توانند با مذاکره بندهایی از قرارداد داوری را کم یا بدان اضافه کنند.

بند ” روش حل و فصل اختلافات” در قراردادها مشخص می­‌کند که آیا طرفین مایل به حل اختلاف از طریق داوری هستند یا نه و قانون حاکم بر داوری و همچنین رویه پیش گرفته شده توسط داور نیز باید مشخص شود.

داوری ممکن است موردی یا سازمانی باشد؛ داوری موردی در شرایطی است که طرفین شخص یا اشخاص حقیقی را مستقیما به عنوان داور انتخاب کنند و داوری سازمانی زمانی است که طرفین موسسه یا نهاد تخصصی داوری را به عنوان مقام ناصب داور برگزینند.

قوانین حاکم بر داوری بین­‌المللی تجاری شامل معاهدات بین‌المللی، قوانین داخلی، آیین‌نامه داخلی نهاد داوری یا توافقنامه طرفین است که گاهی دکترین و نظریه‌های حقوقی نیز برای پیشبرد بهتر داوری به کمک می­‌آ­یند. نتایج داوری‌های قبلی نیز می­‌توانند برای متقاعد کردن طرفین یا داورها به کار برده شوند اما از منابع حاکم بر داوری محسوب نمی‌­شوند.

امروزه با بیشتر شدن روابط تجاری بین­‌المللی و پدیدار شدن بازارهای نوظهور کشورها دست به بهبود قوانین و مقررات داوری خود زده‌اند و هر چند دادگاه‌ها در حال مبارزه با داوری و جلب منازعات به سوی خود هستند اما مراجعه به داوری برای حل و فصل اختلافات در حال افزایش است.

مزیت محرمانگی اطلاعات در داوری تجاری بین‌المللی

یکی از مزیت‌های بزرگ داوری که تجار و شرکت‌های تجاری را به ترجیح روش داوری به روش دادگاهی می‌کشاند محرمانه بودن آن و حفظ حریم خصوصی است.

در اکثر کشورهای جهان دادگاه‌ها می‌­توانند به طور عمومی برگزار شوند و در پرونده‌های مهم که پرونده‌های بین‌المللی نیز شامل آن می­‌شوند رسانه‌ها و گروه‌های مختلف تمایل زیادی به دانستن جزئیات پرونده و انتشار آن نشان می‌­دهند.

به دلیل جهانی شدن اقتصاد و پیشرفت آن در کشورهای مختلف تجار و شرکت‌های تجاری در رقابت تنگاتنگی با یکدیگر قرار دارند و هیچکدام نمی‌خواهند اصول و اسرار فعالیت‌شان افشا شود، پرونده‌های اختلافات تجاری دارای حجم زیاد اطلاعات از طرفین پرونده است. دسترسی به پرونده و پی بردن به اطلاعات آن به معنی لو رفتن برنامه‌های تجاری طرفین پرونده است به همین دلیل حتی با وجود ضمانت اجرا و گاهی دقیق‌تر بودن رسیدگی دادگاهی، تجار و شرکت‌های تجاری از این روش حل اختلاف دوری می‌کنند و داوری را ترجیح می‌­دهند.

با وجود اهمیت بالای محرمانگی اطلاعات در داوری، قوانین ایران و اکثر کشورهای جهان اشاره مستقیمی به این موضوع و ضمانت اجرای این تعهد نداشته اند؛ با این حال به بررسی برخی نکات محرمانگی در قوانین و مقررات می‌­پردازیم.

بررسی محرمانگی اطلاعات در داوری تجاری بین‌المللی در قوانین و مقررات

مواد ۴۵۴ الی ۵۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی ایران مصوب ۱۳۷۹ به داوری داخلی و جزئیات آن پرداخته است اما اشاره‌ای به محرمانگی اطلاعات در آن نشده همچنین قانون داوری تجاری بین المللی مصوب ۱۳۷۶ هیچ نصی در مورد حفظ اسرار تجاری و محرمانه ماندن اطلاعات ندارد.

قانون انگلیس مصوب ۱۹۹۶با ذکر بند های زیر به محرمانگی اطلاعات پرداخته است:

• مراحل داوری باید به شکل خصوصی برگزار شود.
• در هر داوری باید محرمانه بودن اطلاعات به طور پیش فرض در نظر گرفته و رعایت شود.
• محرمانگی با استثنائات خاصی مخدوش خواهد شد، از جمله: حکم دادگاه، رضایت طرفین، منافع عمومی و در مواقعی که ضروریت معقول ایجاد شود.

در قوانین کشورهایی مثل سنگاپور، کره جنوبی و ژاپن نیز با گسترش مبادلات و روابط تجاری، قوانین داوری نیز پیشرفت چشمگیری داشته‌اند و حفظ محرمانگی اطلاعات در داوری به دلیل وجود رقبای فراوان در این عرصه اهمیت زیادی برایشان ایجاد کرده است.

 از بند محرمانگی اطلاعات در قرارداد داوری غافل نشوید!

قراردادهای تجاری بین‌المللی قراردادهای پیچیده و اغلب طولانی‌ای هستند که نوشتن آنها نیاز به اطلاعات حقوقی بالایی دارد، ذکر بند نحوه حل اختلافات در این قراردادها دارای اهمیت بالایی است. انتخاب داوری به عنوان روش حل اختلاف حتما باید در قرارداد ذکر شود و پس از آن باید به جزئیات داوری و توافقات طرفین اشاره شود. نحوه حفظ محرمانگی اطلاعات و تعهداتی که افراد حاضر در داوری برای حفظ اطلاعات باید به آن پایبند باشند در توافقنامه داوری ذکر می­‌شود. در داوری موردی معمولا طرفین خود ضمانت اجرایی برای حفظ محرمانگی در نظر می­‌گیرند اما حفظ محرمانگی در داوری سازمانی به دلیل نظارت سازمان و آیین‌نامه‌های آن بهتر تامین می­‌شود.

در صورتی که در مورد توافقنامه داوری و محرمانگی اطلاعات در داوری سوالی دارید، با کارشناسان وینداد در ارتباط باشید.