سهامداران شرکت به اشخاصی گفته می‌شود که صاحبان سهم در شرکت هستند. سهامداران در شرکت‌ها دارای سهام و سهم‌الشرکه یکسانی نمی‌باشند و میزان سهمی که به هر یک از سهامداران تعلق دارد، میزان منفعت و مشارکت این شخص در شرکت را مشخص خواهد نمود. هر یک از شرکا و سهامداران شرکت که دارای سهمی از سرمایه در شرکت است، از حقوقی در شرکت برخوردار خواهد بود. در این نوشتار قصد داریم به بررسی حقوق سهام داران شرکت بپردازیم و نکاتی را در این زمینه بیان نماییم.
مهم‌ترین حقوق سهام داران شرکت تجاری
افرادی که بخشی از سهام شرکت را در اختیار دارند، در واقع صاحبان آن شرکت میباشند. در هنگام تأسیس و تشکیل شرکت، سهامداران باید مبلغ اسمی سهام خود را پرداخته و صاحب آن سهم شوند. بر همین اساس، این اشخاص دارای حقوق و مزایایی در شرکت هستند و برخورداری از این حقوق، از حمایت قانونی برخوردار است و به همین دلیل، هیچ مجمعی در شرکت و حتی اساسنامه شرکت امکان سلب این حقوق از سهامداران را نخواهد داشت. در ادامه به ذکر و توضیح مهم‌ترین حقوق سهام داران شرکت خواهیم پرداخت.
۱. حق اطلاع
سهامداران شرکت این حق را دارند که از امور جاری شرکت و چگونگی اداره و فعالیت‌های شرکت مطلع باشند. قانونگذار در ماده ۱۳۹ قانون تجارت به این حق اشاره کرده است و بیان کرده است که حتی سهامداری که مالک یک درصد از سهام است، حق اطلاع از امور شرکت را دارد. حق اطلاع به سهامداران این امکان و اختیار را می‌دهد که از چگونگی فعالیت مدیران و بازرسان شرکت مطلع بوده و استثنائی در این زمینه وجود نخواهد داشت.
۲. حق حضور و رأی در مجامع
حق رأی یکی از مهم‌ترین حقوق سهام داران شرکت است و هر صاحب سهمی در شرکت، به‌نسبت سهامی که در اختیار دارد، حق شرکت در تصمیم‌های شرکت از طریق حضور در مجامع عمومی شرکت و رأی‌گیری را خواهد داشت. همانطور که بیان شد، این حق رأی به‌نسبت میزان سهام است؛ به این معنا که سهامداری که صاحب ۱۰ درصد از سهام شرکت است، حق بیشتری برای مشارکت در امور شرکت است نسبت به شخصی که صاحب ۵ درصد سهام شرکت است. در حالت عادی، تمام سهام با یکدیگر برابر بوده و به هر سهم، یک حق رأی تعلق می‌گیرد مگر آنکه، برخی از سهام شرکت سهام ممتاز باشد که در این صورت، ممکن است یک سهم ممتاز دارای چند حق رأی باشد که این موضوع از مزایای سهام ممتاز در شرکت است. هیچ یک از اعضای شرکت حق ممانعت از رأی دادن سهامداران شرکت را نداشته و حق رأی در مجامع، از بدیهی‌ترین حقوق فردی سهامداران شرکتهای سهامی است.
۳. حق بردن سود
یکی از حقوق مالی سهامداران در شرکت، حق سهیم شدن در سود شرکت است. از آنجایی که شرکتهای تجاری به فعالیت‌های انتفاعی می‌پردازند، درنتیجه این فعالیت‌ها سبب سودآوری برای شرکت می‌شود و هر یک از سهامداران به‌نسبت سهام خود، حق بهره‌مندی از سود شرکت را دارد. به‌عبارتی دیگر، تقسیم سود میان سهامداران براساس میزان سهام آن‌ها و توسط مجمع عمومی سالیانه انجام می‌شود.
نکته‌ای که در این زمینه باید به آن توجه داشته باشید این است که منظور از سود، سود قابل تقسیم می‌باشد و سود قابل تقسیم عبارت است از سود خالص سال مالی شرکت منهای ضررهای سال پیش و پس از کسر یک‌بیستم اندوخته قانونی شرکت و اندوخته‌های اختیاری به‌علاوه سودهای سال‌های پیش که همچنان تقسیم نشده است. سود قابل تقسیم باید به‌صورت نقد به حساب سهامدار واریز شود و همانطور که بیان شد، تقسیم سود براساس مبلغ اسمی سهام سهامداران است مگر اینکه، برخی از سهامداران دارنده سهام ممتاز باشند که در این شرایط، سود بیشتری به سهام ممتاز تعلق می‌گیرد. نکته آخری که باید درباره حق بردن سود بدانید این است که سود باید ظرف هشت ماه پس از تصمیم مجمع عمومی درباره تقسیم سود به سهامداران پرداخت شود و اگر مجمع عمومی تصمیمی در این زمینه نگرفته باشد، اتخاذ تصمیم در این زمینه بر عهده هیئت مدیره شرکت خواهد بود.
۴. سهیم بودن در دارایی شرکت
سهامداران شرکت که به گونه‌ای صاحبان شرکت هستند، در دارایی شرکت سهیم هستند. در زمان انحلال شرکت، پس از آنکه قروض و تعهدات شرکت پرداخت شد، سهامداران شرکت نسبت به سهام خود از دارایی باقی‌مانده سهم می‌برند. علاوه بر این، صاحبان سهام در زمان حیات شرکت و درصورتیکه شرکت قصد افزایش سرمایه را داشته باشد، در خرید سهام جدید حق اولویت خواهند داشت.
۵. حق انتقال سهام
یکی دیگر از حقوق سهامداران این است که این اشخاص حق دارند سهام خود را منتقل نمایند. این حق یک حق طبیعی و بدیهی برای صاحب سهم است و به همین دلیل، سهامدار نمی‌تواند این حق را از خود سلب کند و سایر اعضای شرکت نیز حق جلوگیری از انتقال سهم توسط سهامدار را ندارند. نکته‌ای که در این زمینه باید به آن توجه داشت این است که انتقال سهام باید حتماً در دفتر ثبت سهام ثبت شود و در غیر این صورت، این انتقال باطل خواهد بود.
سایر حقوق سهام داران شرکت چیست؟
علاوه بر موارد بالا که ذکر شد و توضیحاتی بیان گردید، سهامداران شرکت دارای حقوق دیگری نیز میباشند که این موارد به شرح زیر است:
۱. حق استفاده از ترتیب خاص انتخاب هیئت مدیره شرکت
۲. حق داوطلب شدن برای عضویت هیئت مدیره و سمت بازرس
۳. حق مراجعه به گزارش بازرسان
۴. حق درخواست تشکیل مجمع عمومی و حق دعوت مستقیم از این مجمع (سهامدارانی که دارای حداقل یک‌پنجم سهام شرکت هستند، حق دعوت از مجمع عمومی را دارند)
۵. حق استفاده از مزایای سهام ممتاز
۶. حق دریافت مبلغ کاهش‌یافته هر سهم
۷. حق اقامه دعوا علیه مدیران شرکت
۸. حق دریافت مبلغ اسمی سهام و مازاد آن پس از ختم تسویه
۹. حق وتوی افزایش سرمایه
۱۰. حق مراجعه به صورت‌حساب‌های شرکت
جمع‌بندی
در این نوشتار درباره حقوق سهامداران شرکت صحبت کردیم. سهامداران شرکت به‌واسطه مالکیت سهام، دارای حقوق می‌شوند که این حقوق قابل سلب از این اشخاص نخواهد بود. حقوق صاحبان سهام با توجه به اینکه سهام عادی یا ممتاز باشد متفاوت است. در هر صورت، اگر قصد داریم با خرید بخشی از سهام یک شرکت، سهامدار آن شرکت شوید، باید از حقوق خود اطلاع کامل داشته باشید. در این زمینه، شما می‌توانید مشاوره‌های لازم را از همکاران ما در خدمات ثبت شرکت وینداد دریافت نمایید.
وینداد مفتخر است ثبت بیش از ۲۵۰ شرکت را در کارنامه خود دارد. شما نیز برای ثبت درخواست خود می‌توانید با مشاوران حقوقی وینداد در ارتباط باشید.
سؤالات متداول
حقوق سهامداران در شرکت به چند دسته تقسیم می‌شود و آیا این حقوق قابل سلب است؟
حقوق سهامداران در شرکت به دو دسته حقوق مالی و غیرمالی تقسیم می‌شود و این حقوق قابل سلب نخواهد بود.
سهامداران تا چه زمانی در شرکت دارای حقوقی میباشند؟
مالکین سهام در شرکتهای تجاری تا زمانی که صاحب سهام هستند، از حقوق مزبور نیز برخوردار خواهند بود.
