درحتما با قرارداد کار و قانون کار آشنایی دارید. قراردادی که در بدو استخدام بین کارفرما و شخصی که شروع به کار می‌کند، تنظیم می‌شود. در این قرارداد شرایط همکاری، وظایف و تعهدات دو طرف به‌صورت شفاف در آن درج خواهد شد. با وجود آنکه قانون کار عموماً از کارگر حمایت می‌کند، برخی بندهای قراردادی میتواند ضمانتی برای کارفرما باشد. در این مقاله یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق کار و استخدام یعنی ضمانت قرارداد کار را بررسی خواهیم کرد و به یکی از رایج‌ترین این ضمانتها با عنوان چک یا سفته بابت حسن انجام کار می‌پردازیم.
سفته حسن انجام کار چیست؟
سفته یک سند تجاری مانند چک است. بنابراین می‌توان گفت اصلیترین کاربرد سفته همان است که در قانون تجارت بیان شده است. صادرکننده با صدور سفته تضمین مینماید که در تاریخ مشخصی مبلغ مشخصی را به حساب فرد معین و مشخصی واریز کند.
علاوه‌بر وصف تجاری سفته، کاربرد دیگر آن بابت حسن انجام کار از سوی کارفرمایان برای کارکنان مختلف است.
در بسیاری از موارد، زمانی که برای استخدام به شرکتی مراجعه میکنیم، کارفرما از ما سفته یا چک بابت حسن انجام کار مطالبه مینماید. هرچند عنوان آن کمی مبهم است اما در واقع بر اساس قوانین قرارداد کار، سفته یا چک وسیلهای است تا کارفرما نسبت به انجام کار توسط کارگر و میزان تعهد او نسبت به کار مطمئن شود. یا در صورت بروز خسارات احتمالی از سوی کارگر بتواند آن خسارات را از محل سفته یا چک ضمانت قرارداد کار جبران نماید.
اگر چه نظرات مختلفی در خصوص مطالبه چک یا سفته بابت حسن انجام کار وجود دارد ولی به لحاظ قانونی هیچ گونه منعی در خصوص مطالبه چک یا سفته بابت حسن انجام کار پیشبینی نشده است. بنابراین وصول این قبیل تضمینها از سوی کارفرمایان در قرارداد کار قانونی است.
برخی از افراد سریعاً و بدون هیچ گونه دقتی در مفاد آن سفته یا چک بابت حسن انجام کار را به کارفرما تحویل می‌دهند. اما لازم است بدانیم صدور چک یا سفته بابت حسن انجام کار، نکات حقوقی دارد که پیش از هرگونه اقدامی باید آن‌ها را در نظر بگیریم.
نکات سفته یا چک ضمانت قرارداد کار
صدور سفته یا چک بابت حسن انجام کار یا ضمانت قرارداد کار در حالت کلی همان وصف تجاری خود را دارد. یعنی یک سند تجاری است و نکاتی که در قانون تجارت عنوان گردیده است، در این موارد نیز باید مد نظر قرار گیرد.
سایر نکات حقوقی
هنگام صدور در قسمت تاریخ، تاریخ پرداخت وجه در حالت عادی درج می‌شود. در حالی که بابت حسن انجام کار، در قسمت تاریخ پرداخت سفته به جای درج تاریخ باید عبارت سفته یا چک بابت حسن انجام کار یا ضمانت قرارداد کار درج شود. درج این عبارت در چکی که بابت حسن انجام کار صادر گردیده است، وصف کیفری چک را از بین می‌برد.
- در متن سفته یا چک این مورد که در وجه چه کسی یا چه شرکتی صادر شده را ذکر کنید. همچنین قسمت حواله کرد آن را حتماً خط بزنید. چرا که سفته یا چک بدون درج نام دارنده در وجه حامل محسوب می‌شود. از این رو دارنده آن میتواند وجه اسناد را وصول کند.
- در صورت مطالبه سفته یا چک بابت حسن انجام کار، شماره آن را در قرارداد درج و یک نسخه از قرارداد کار را حتماً نزد خود نگه دارید.
- یک نسخه کپی از سفته یا چک بابت حسن انجام کار با امضای کارفرما یا انتهای برگه سفته یا چک را نزد خود نگه دارید. در صورت امتناع کارفرما از استرداد سفته بعد از قطع هرگونه همکاری می‌توانید از طریق مراجع قضایی و با طرح دادخواست استرداد سفته، عودت آن را پیگیری کنید.
- به هیچ عنوان چک یا سفته سفید امضا به کارفرما تحویل ندهید. زیرا در صورت وقوع هرگونه مشکلی بار اثبات آنکه بابت حسن انجام کار صادر گردیده است، با صادرکننده است.
- در بسیاری از موارد عدم رعایت همین نکات به ظاهر ساده اسباب بسیاری از مشکلات حقوقی را فراهم نموده است. همچنین بدانید که در صورت صدور سفته یا چک بابت حسن انجام کار تا زمانی که شرایط استخدامی شما محقق نگردیده است، امکان وصول برای کارفرما میسر نیست.
شرایط وصول چک یا سفته ضمانت قرارداد کار
برای اینکه کارفرما بتواند سفته‌ای که بابت حسن انجام کار اخذ شده را وصل کند باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
- کارگر آیین نامههای داخلی و قواعد و مقرراتی که کارفرما وضع نموده را رعایت نکند.
- از این طریق خسارتی به کارفرما یا کارگاه وارد گردد.
- قصور کارگر نیز اثبات شود.
با تحقق همه این شرایط، کارفرما میتواند خسارت وارده را از محل چک یا سفته حسن انجام کار جبران کند.
جمع‌بندی
در حال حاضر کارفرمایان به‌عنوان ضمانتی حسن انجام کار چک یا سفته از کارگر مطالبه می‌کنند. علیرغم وجود این امر در صورتی که کارگر از کلیه نکات حقوقی لازم در خصوص صدور چک یا سفته بابت حسن انجام کار و مفاد متن قرارداد کار مطلع گردد، میتواند با خیالی آسوده تضمین مورد نیاز را در اختیار کارفرما قرار دهد.
سوالات متداول
آیا دریافت سفته از کارگر بابت ضمانت حسن انجام کار قانونی است؟
بله، در قانون هیچ گونه منع قانونی در این باره برای کارفرمایان وجود ندارد.
آیا کارفرما میتواند هر زمان که بخواهد سفته را به اجرا بگذارد؟
خیر، فقط در صورتی که کارگر آیین نامههای داخلی و قواعد و مقرراتی که کارفرما وضع نموده، رعایت نکند و از این طریق خسارتی به کارفرما یا کارگاه وارد و قصور کارگر نیز اثبات شود. کارفرما حق مطالبه خواهد داشت.
