تنظیم دادخواست

اصطلاح فوق را می‌توان به عنوان اولین گام در دادرسی حقوقی (غیرکیفری) در نظر گرفت. نوشتن دادخواست از جمله مراحل مهمی است که تنظیم صحیح آن می‌تواند بر ادامه فرآیند رسیدگی به پرونده شما اثر بسزایی بگذارد.

دادخواست را در بیان ساده میتوان مبنای دعوی و پرونده شما دانست به نحوی که پرونده شما با آن شناخته می‌شود. به عبارت دیگر سند هویتی پرونده یا دعوی دادخواست است.

بدین سبب ضرورت دارد تا تنظیم آن را به کارشناسان یا وکلایی خبره سپرده تا از دردسرهای حقوقی آتی مصون باشید. در این مطلب ضمن بیان مفهوم اصلی دادخواست و انواع آن، به آثار حقوقی دادخواست و توضیح برخی از مهمترین ارکان آن می‌پردازیم.

مفهوم دادخواست چیست؟

طبق قانون آیین دادرسی مدنی به منظور رسیدگی به دعاوی و پرونده‌ها ضرورت دارد تا تشریفات شکلی مهمی رعایت شود. یکی از مهمترین تشریفات قانونی برای شروع به رسیدگی به پرونده تقدیم دادخواست است.

دادخواست واجد معناست: 1. معنای اعم 2. معنای اخص

دادخواست در معنای اعم و لغت مصدر مرکب و به معنای دادخواستن و تظلم خواهی است. توجه نمایید که دادخواست در ماده 84 آیین دادرسی مدنی در این معنا استفاده شده است و از ماده 2 برگرفته شده است.

ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی مقرر میدارد: «شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می‌باشد. دادخواست به دفتر دادگاه صالح و در نقاطی که دادگاه دارای شعب متعدد است به دفتر شعبه اول تسلیم می‌گردد.»

دادخواست در معنای اخص سندی است که حاوی دادخواست به مفهوم اعم است و دادخواست در این معنی در مواد 59 و 57 و 53 قانون آیین دادرسی مدنی آمده است.

بنابراین اگر شخصی اعم از حقیقی و حقوقی قصد دارد که علیه فرد دیگری اقامه دعوا کند به عنوان خواهان شناخته شده و بایستی دعوی خود را به عنوان خواهان در برگ چاپی مخصوصی با عنوان دادخواست قید کند. به عبارت دیگر دادخواست برگه‌ای است که به موجب آن ادعا نزد مراجع قضایی مطرح می‌شود.

در این راستا لازم است که به تفاوت میان تبیین مفهوم اصطلاح دیگری که در قانون آیین دادرسی مدنی آمده است نیز بپردازیم. این اصطلاح با عنوان «درخواست» شناخته می‌شود.

درخواست نیز واجد دو معنای اعم و اخص است:

در معنای اعم: در معنای اعم درخواست در تمامی مواردی به کار رفته است که دعوا یا امری در دادگاه از پیش مطرح بوده و درخواست اصحاب دعوا در خصوصی موضوعات مربوطه میباشد. عملی که دادگاه در پی درخواست از این مفهوم می‌گیرد عمل سادهٔ قضایی یا قرار می‌باشد. دقت شود ارائه درخواست در معنای اعم تنها در صورتی ممکن است که دعوایی در حین رسیدگی باشد. درخواست در معنای اعم میتواند به طور شفاهی و یا کتبی مطرح شود.

در معنای اخص: درخواست در مفهوم اخص اقدامی است که دادگاه را مکلف به رسیدگی می‌کند؛ بنابراین در طلب رأی به مفهوم دقیق واژه می‌باشد؛ درخواست تأمین خواسته و دستور موقت به ترتیب موضوع مواد 108 و 310 قانون آیین دادرسی مدنی در همین معنی استفاده شده‌اند. باید توجه داشت که رأی مورد انتظار درخواست کننده جزء در مورد صدور حکم ابطال رأی داور نمی‌تواند بیش از قرار باشد. «مواد 490 و 492 قانون آیین دادرسی مدنی».

البته توجه نمایید که درخواست در مفهوم اخص اگر قبل از تقدیم دادخواست دعوای اصلی ارائه شود حتماً باید در روی برگه چاپی مخصوصی نوشته شود. مثال: درخواست صدور قرار تأمین خواسته یا دستور موقت.

جایگزینی دادخواست‌های الکترونیکی

یکی از نکات حائز اهمیت در رابطه با دادخواست آنست که در حال حاضردر راستای الکترونیکی شدن نظام قضایی دعاوی به صورت الکترونیک و از طریق مراجعه به دفاتر الکترونیک خدمات قضایی تنظیم و ثبت می‌شود.

مهمترین ارکان و شرایط دادخواست چیست؟

پس از آشنایی با مفهوم دادخواسـت در این بخش می‌خواهیم به مهمترین ارکان و شرایط دادخواست بپردازیم.

اصولاً داخواست ممکن است توسط خود فرد یا وکیل فرد ثبت و ارائه شود که در این راستا بایستی شرایط مقرر در ماده ۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی رعایت شود.

به صورت کلی وفق ماده فوق دادخواسـت باید حاوی نکاتی از قبیل نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و حتیالامکان شغل خواهان و در صورتی که دادخواسـت توسط وکیل تقدیم شود مشخصات وکیل نیز باید باشد.

در این بخش توجه نمایید که اگر نشانی خوانده معلوم نباشد به عبارت دیگر مجهول‌المکان باشد در روزنامه یک بار نشر داده خواهد شد.

با توجه به مواد 51 الی 63 قانون آیین دادرسی مدنی شرایط قانونی دادخواست به سه دسته کلی تقسیم می‌شود:

1- شرایطی که در قانون ضمانت اجرایی ندارد:

این شرایط عبارتند از تنظیم بر روی فرم یا برگ چاپی مخصوص، نگارش دادخواست به زبان پارسی و امضای دادخواست.

عدم وجود ضمانت اجرایی برای شرایط دسته اول بدین معنی است که اگر هر یک از این شرایط در دادخواست وجود نداشته باشد، برگ تقدیمی اصولاً دادخواست محسوب نمی‌شود و ثبت آن در دفتر دادگاه تخلف اداری محسوب است. ولی اگر به هر علتی ثبت شد باید به آن ترتیب اثر داد.

در واقع، دفتر دادگاه باید اصطلاحاً یک اظهار استحضاری صادر کند و خواهان را دعوت کند تا دادخواست خود را تحویل گرفته و دادخواست کاملی را تقدیم دادگاه نماید.

2- شرایطی که ضمانت اجرای آنها قرار رد فوری دادخواست می‌باشد:

2-1- اگر نام و مشخصات خواهان در دادخواست نباشد:

در مرحله بدوی: قرار رد فوری دادخواست از دفتر دادگاه صادر می‌شود

در مرحله تجدیدنظر: به موجب قرار دادگاهی که دادخواست ر ادریافت نموده رد میگردد. این قرار نسبت به اصحاب دعوا ظرف ده روز از تاریخ الصاق به دیوار دادگاه قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر، خواهد بود.

3- شرایطی که ضمانت اجرای آنها توقیف دادخواست می‌باشد:

3-1- در مرحله بدوی:

الف- شرایطی که به موجب بند 2 و 5 و 8 و 9 و 3 م 91 در دادخواست باید وجود داشته باشد. و ضمانت اجرای آن بر طبق مواد 54 و 57 قانون آیین دادرسی مدنی توقیف دادخواست و صدور اخطار رفع نقص است.

در واقع به موجب بندهای 2 تا 3 ماده 91 خواهان باید موارد ذیل را در دادخواست قید کند:

-نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و شغل خوانده

- تعیین خواسته و بهای آن مگر آن که تعیین بهاء ممکن نبوده و یا خواسته، مالی نباشد.

- تعهدات و جهاتی که به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه می‌داند به طوری که مقصود واضح و روشن باشد.

 - آنچه که خواهان از دادگاه درخواست دارد.

- ذکر ادله و وسایلی که خواهان برای اثبات ادعای خود دارد، ازاسناد و نوشتجات و اطلاع مطلعین و غیره، ادله مثبته به ترتیب و واضح نوشته می‌شود و اگر دلیل، گواهی گواه باشد، خواهان باید اسامی و مشخصات و محل اقامت آنان را به طور صحیح معین کند.

ب- همچنین در صورتی که به دادخواست و پیوست‌های آن برابر قانون تمبر الصاق نشده باشد یا هزینه یاد شده تأدیه نشده باشد.

ج- ضمانت اجرای مواد 57،58،59 و 60 ق.آ.د.م

- در مرحله تجدیدنظر: قرار توقیف دادخواست و صدور اخطار رفع نقص برابر با ماده 345 قانون فوق توسط مدیر دفتر دادگاه صادر کننده رأی.

- در مرحله فرجام خواهی: قرار توقیف دادخواست و صدور اخطار رفع نقص برابر با ماده 383 قانون مذکور توسط مدیر دفتر دادگاه صادر کننده رأی.

با این توضیح توجه نمایید که دادخواست به عنوان مبنای شروع دادرسی و رسیدگی به پرونده دارای اهمیت بسزایی بوده و میتواند نقش مهمی را در فرآیند دادرسی و رسیدگی به پرونده ایفا نماید.

بنابراین در صورتی که قصد تنظیم و ثبت دادخواست را دارید می‌توانید از طریق دکمه زیر دادخواستی مدون و منسجم و حرفه‌ای متناسب با نیازهای خود دریافت نمایید.