تنظیم شکوائیه

به صورت کلی اگر به جهت ارتکاب جرم یا بزه صدمهای به شخصی وارد آید، وی می‌تواند مبادرت به طرح شکایت کیفری نماید. در دادرسی کیفری طرح شکایت به موجب تقدیم شکواییه صورت می‌گیرد.

در این راستا طبق مقررات قانون آیین دادرسی کیفری، رسیدگی و دادرسی به جرائم غیرمشهود و قابل گذشت با شکایت شاکی شروع می‌شود لیکن در رابطه با جرائم مشهود، در صورتی که ضابطان دادگستری نظاره گر وقوع جرم باشند، این موضوع می‌تواند مبنایی برای شروع به رسیدگی و تعقیب باشد.

در نتیجه اولین گام برای طرح شکایت علیه اشخاص در تقدیم شکواییه است. بدین سبب در این مطلب به بررسی مفهوم شکواییه، نحوه تنظیمان و مهمترین نکات حقوقی آن می‌پردازیم.

منظور از شکوائیه چیست؟

در صورتی که قصد دارید تا دعوی کیفری اقامه نمایید ضرورت دارد تا بدواً شکوائیه‌ای تنظیم شود. بنابراین نخستین گام جهت طرح و اقامه شکایت مراجعه به مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت شکوائیه است.

در این راستا سابقاً همانند دعاوی حقوقی طرح شایت کیفری مستلزم تکمیل فرم چاپی مخصوصی تحت عنوان شکواییه یا شکایت نامه بود.

تهیه و تنظیم این فرم مخصوص برعهده قوه قضاییه بوده و افراد می‌توانستند شکایت خود را در آن ثبت نمایند.

در این فرم مشخصات و اطلاعاتی از قبیل نام شاکی، آدرس و موضوع دعوا، تاریخ وقوع جرم و شرح شکایت وجود داشت که تکمیل آن برعهده شاکی یا وکیل آن بود.

نکات مربوط به تنظیم و نگارش شکواییه

در رابطه با تنظیم شکواییه اصلیترین قانون، مقررات مندرج در قانون آیین دادرسی کیفری می‌باشد.

در این راستا وفق ماده 68 قانون آیین دادرسی کیفری شکواییه واجد شرایط شکلی مشخصی است. 

وفق ماده مذکور امکان طرح شکایت یا اقامه دعوی کیفری در برگ عادی و یا برگ چاپی مخصوص نیز ممکن است. این امر درواقع یکی از مهمترین تفاوت‌های دعاوی کیفری و حقوقی است. زیرا در دعاوی حقوقی الزاماً بایستی دعوی در فرم چاپی مخصوصی تحت عنوان دادخواست درج گردد و به دادگاه صالح تقدیم شود.

لیکن در دعاوی کیفری طرح شکایت در فرم چاپی یا عادی ممکن است و حتی ضرورت ندارد شکایت به مرجع صالح تقدیم شود.

علت این امر آنست که وفق مقررات قانون آیین دادرسی کیفری اولین وظیفه قاضی احراز صلاحیت ذاتی و محلی بوده و در فرض عدم احراز صلاحیت مکلف به صدور قرار عدم صلاحیت و ارسال پرونده به مرجع صالح است.

بنابراین برخلاف دعاوی حقوقی لزومی به طرح دعوی نزد مرجع صالح وجود ندارد.

با این توضیح ذکر مواردی در برگ عادی یا چاپی ضرورت دارد که شامل موارد ذیل است:

نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، تابعیت، مذهب، شماره شناسنامه، شماره ملی، نشانی دقیق و در صورت امکان نشانی پیام نگار، شماره تلفن ثابت و همراه و کدپستی شاکی، موضوع شکایت، تاریخ و محل وقوع جرم، ضرر و زیان وارده به مدعی و مورد مطالبه وی، ادله وقوع جرم، اسامی، مشخصات و نشانی شهود و مطلعان در صورت امکان، مشخصات و نشانی مشتکی عنه یا مظنون در صورت امکان.

دو نکته مهم که رعایت آنها در تنظیم شکواییه ضرورت دارد!

اولین نکته‌ای که رعایتان در تنظیم شکواییه اهمیت دارد اهلیت داشتن شاکی است. بدین توضیح که همانند هر عمل حقوقی دیگری شاکی بایستی به سن بلوغ رسیده باشد تا اهلیت طرح دعوا کیفری را داشته باشد.

اهلیت در قانون جمهوری اسلامی ایران داشتن سن لازم میباشد که در دختران سن ۹ سالگی و در پسران سن ۱۵ سالگی میباشد، با این حال معمولاً رویه عملی دادگاه سن ۱۸ سالگی است. در صورتی که فرد هنوز به سن لازم نرسیده باشد باید ولی یا قیم فرد نسبت به شکایت اقدام کند.

دومین نکته‌ای که توجه به آن ضرورت دارد لزوم شکایت شاکی در جرائم قابل گذشت و جرایمی است که فاقد جنبه‌های عمومی هستند. این جرائم عبارتند از افترا، توهین و فحاشی و غیره.

سخن آخر

همانطور که ملاحظه نمودید شکوائیه در دعاوی کیفری مانند دادخواست در دعاوی حقوقی است. همانطور که برای اقامه یک دعوای حقوقی باید دادخواست داد، برای ثبت دعوای کیفری نیز باید شکایت نامه تنظیم کرد.

در این راستا طرح شکایت کیفری واجد اهمیت بسیاری است و سپردن آن به مشاوران و کارشناسان حقوقی مجرب می‌تواند سبب تسهیل صدور رأی به نفع شما باشد. در صورتی که قصد تنظیم و نگارش شکواییه حرفه‌ای و قوی را دارید تیم حقوقی وینداد امادگی کامل دارد تا شکواییه متناسب با نیازهایتان تدوین نماید.