با افزایش استقبال مردم از سینما، گسترش این حوزه از هنر و تبدیل آن به صنعت، شاهد سیرصعودی ساخت و تولید فیلم‌های سینمایی و غیر سینمایی، صدور آن‌ها به خارج از کشور و همینطور همکاری افراد و موسسات در قالب قرارداد مشارکت در ساخت فیلم هستیم.
صنعت سینما می‌تواند منبع خوبی برای درآمدزایی و سودآوری باشد؛ تجربه سودآوری تهیه کنندگان سینما شاهد این ماجرا است. بسیاری از افراد تمایل زیادی به فعالیت در این حوزه دارند که برای سود بیشتر، استفاده از تجربه یا سرمایه دیگران، تسهیل مراحل ساخت فیلم و غیره، با استفاده از نمونه قرارداد فیلم کوتاه یا سایر انواع فیلم با دیگر افراد در این حوزه مشارکت می‌کنند.
چرا که ساخت فیلم نیز مانند بسیاری از صنایع و فعالیت‌های سودآور پیچیدگی‌های خاصی دارد که بهتر است در نمونه قراردادهای مرتبط شایط آن به‌خوبی منعکس شود. در این مقاله با معرفی انواع نمونه قرارداد مشاکت در ساخت فیلم با نکات حقوقی آن بیشتر آشنا خواهیم شد.
نمونه قرارداد مشارکت در ساخت فیلم
برای تنظیم قرارداد مهم‌ترین اقدام مراجعه به قانون است. در حوزه قراردادهای هنری سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان سینمایی اقدام به نشر قوانین و آیین‌نامه‌هایی کرده‌اند؛ از جمله این قوانین میتوان به قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸ و اصلاحی ۱۳۸۲ اشاره کرد.
طبق ماده ۲ این قانون” اثر سمعی و بصری به منظور اجرا در صحنه‌های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد…” مورد حمایت این قانون است.
پس قراردادهای هنری و سینمایی مثل نمونه قرارداد فیلم کوتاه، نمونه فرم قرارداد عوامل فیلم، نمونه قرارداد فیلمنامه نویسی و نمونه قرارداد عوامل فیلم از جمله قراردادهایی هستند که زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان سینمایی کشور امضا می‌شوند و مورد حمایت قوانین مصوب این وزارت هستند.
از دیگر قراردادهای هنری سینمایی میتوان به قرارداد بازیگری، قرارداد ساخت فیلم، قرارداد تهیه‌کنندگی، قرارداد مشارکت موسسه سینمایی و تهیه‌کننده فیلم اشاره کرد.
از این رو اگر قصد ساخت فیلم دارید بدون شک برای تامین مالی و همکاری با عوامل مختلف آن نیاز به قرارداد مشارکت در ساخت فیلم خواهید داشت.
صفر تا صد اخذ مجوزهای لازم برای ساخت فیلم
از ابتدای ساخت یک فیلم شما ملزم به اخذ سه پروانه هستید که عبارتند از:
مجوز ساخت فیلم
پروانه مالکیت فیلم
پروانه نمایش فیلم
البته مجوزهای دیگری نیز وجود دارند که زیرشاخه همین سه مجوز محسوب می‌شوند مثل مجوز پخش فیلم‌های کوتاهی که برای معرفی فیلم‌های پروانه‌دار در سالن‌های سینما به نمایش در می‌آیند.
پروانه ساخت فیلم (فیلم سازی)
طبق ماده ۲ آیین‌نامه بررسی فیلمنامه و صدور پروانه فیلم سازی “برای صدور پروانه فیلم سازی شورای صدور پروانه فیلم سازی مرکب از پنج نفر افراد خبره در امور فرهنگی، سینمایی و صنعت فیلم سازی با حکم معاون امور سینمایی و سمعی و بصری تشکیل می‌شود:
الف) دو نفر به پیشنهاد اداره کل نظارت و ارزشیابی
ب)دو نفر به پیشنهاد خانه سینما
ج) مدیر کل نظارت و ارزشیابی یا نماینده او ”
پس از بررسی فیلمنامه توسط این شورا و تایید آن، موافقت اصولی با ساخت فیلم صادر می‌شود و طبق ماده ۲ آیین‌نامه صدور پروانه فیلم سازی، تهیه‌کننده با اعلام نام کارگردان، نویسنده فیلمنامه و موافقت مکتوب آن ها و ارائه فیلمنامه و خلاصه آن می‌تواند متقاضی صدور پروانه ساخت فیلم باشد.
طبق ماده ۶ همین آیین‌نامه تهیه‌کننده فیلم سه ماه فرصت دارد که سرمایه‌گذار فیلم را معرفی کند و به محض تکمیل پرونده دبیرخانه اداره کل سینمایی اقدام به صدور پروانه فیلم سازی خواهد کرد.
اعتبار پروانه فیلم سازی برای شروع فیلم برداری پنج ماه است که تا سه ماه دیگر نیز قابل تمدید است.
پس از دریافت پروانه فیلم سازی شما برای اکران فیلم ملزم به دریافت پروانه نمایش و پروانه مالکیت فیلم هستید.
پروانه نمایش فیلم
فیلم تا به نمایش در نیاید نمی‌تواند سودی برای سازندگان و عوامل فیلم در پی داشته باشد.
پس از ساخت فیلم برای اکران آن در سینما، باید اقدام به اخذ پروانه نمایش فیلم کرد. طبق آیین‌نامه نظارت بر نمایش فیلم مصوب ۱۳۸۲ فیلم جهت بررسی و اظهار نظر در مورد نمایش آن و صدور پروانه به شورای بازبینی متشکل از ۵ نفر ارسال می‌گردد. شورای بازبینی شامل یک روحانی آشنا به مسائل هنری، سه نفر دارای بینش سیاسی اجتماعی اسلامی و آشنا به مسائل فیلم و سینما و یک نفر کارشناس امور فیلم و سینمای داخلی و خارجی است.
در صورتی که فیلم طبق آیین‌نامه موفق به اخذ پروانه نمایش نگردد متقاضی می‌تواند به رای صادره اعتراض کند تا فیلم در شورای عالی نظارت مورد بازبینی قرار گیرد.
فیلم پس از دریافت پروانه نمایش می‌تواند در سینماهای شهرستان به نمایش درآید. اعتبار این پروانه ۲ سال است و پس از آن نیز بدون بازبینی قابل تمدید است.
پروانه مالکیت فیلم
پس از ساخت فیلم، تهیه کننده با در دست داشتن مدارک مورد نظر مثل پروانه ساخت، قرارداد کارگردان، مدارک سرمایه‌گذاران و غیره باید برای دریافت پروانه مالکیت فیلم اقدام کند و درصد مشارکت هر یک از سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان فیلم را در آن ذکر کند.
قرارداد مشارکت در ساخت فیلم چیست؟
قرارداد مشارکت در ساخت فیلم با عنوان قرارداد مشارکت مدنی شناخته می‌شود و از جمله نمونه‌های قرارداد شراکت بین دو نفر است.
طبق این قرارداد طرفین آن در ارتباط با یک موضوع کاری، تجاری، خرید و فروش و غیره با یکدیگر شراکت می‌کنند و میزان سهم و نحوه مشارکت آن‌ها به‌طور کامل در قرارداد مشخص می‌شود.
یک فیلم برای ساخته شدن و به نمایش در آمدن ملزم به طی کردن مراحلی ست که هم نیاز به سرمایه نقدی و هم دانش هنری دارد. اغلب سرمایه‌گذارانی که به کار هنری علاقه‌مند هستند یا هنرمندانی که سرمایه کافی برای ارائه هنر خود ندارند دست به مشارکت در این زمینه می‌زنند.
موسسات مختلف سینمایی و انجمن‌های هنری از مهم‌ترین نهادهای مشارکت و سرمایه‌گذاری در حوزه سینما هستند که برای همکاری از نمونه قرارداد فیلمنامه نویسی، نمونه قرارداد عوامل فیلم یا سایر نمونه قراردادهای مرتبط استفاده می‌کنند.
مشارکت در ساخت فیلم می‌تواند به شکل‌های مختلفی از جمله مشارکت تهیه کننده، کارگردان و فیلمنامه نویس یا مشارکت سرمایه‌گذاران با تهیه کننده باشد.
طبق ماده ۷ آیین‌نامه فیلم سازی ذکر درصد مشارکت سرمایه‌گذاران در قرارداد مشارکت آن‌ها الزامی ست.
جمع بندی
در ساخت یک فیلم عوامل مختلفی حضور دارند. از این‌رو تهیه‌کنندگانی که قصد ساخت فیلم دارند با استفاده از قراردادهای مختلف مثل نمونه قرارداد نمونه قرارداد فیلم کوتاه ، نمونه فرم قرارداد عوامل فیلم و غیره اقدام به همکاری با سایر افراد می‌کنند.
در این قراردادها ضوابط و شرایط به‌طور کامل تعیین می‌شود و یکی از بهترین راه‌های موجود برای همکاری دو طرف به‌شمار می‌رود.
البته قراردادهای مشارکت در موضوعات مختلفی تنظیم می‌شوند که از جمله آن‌ها میتوان به قرارداد مشارکت خودرو اشاره کرد.
برای تنظیم انواع قراردادها به‌صورت استاندارد و کاربردی می‌توانید درخواست تنظیم قرارداد خود را در وینداد ثبت کنید تا قراردادهای شما توسط تیم وکلای مجموعه تنظیم شود.
سوالات متداول
برای ساخت فیلم چه قراردادهایی مناسب هستند؟
از جمله قراردادهای کاربردی میتوان به نمونه قرارداد فیلم کوتاه، نمونه فرم قرارداد عوامل فیلم و نمونه قرارداد فیلمنامه نویسی اشاره کرد.
قرارداد مشارکت در ساخت فیلم مناسب چه کسانی است؟
این قرارداد برای تهیهکنندگان سینما و اشخاصی که قصد ساخت انواع فیلم کوتاه یا سینمایی را دارند، کاربردی است.
باسلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات
بنده دانشجوی سینما هستم، چون در حوزه انیمیشن فعالیت دارم، قراره یه گروه انیمیشن سازی تشکیل بدیم و میخواستم بدونم برای اینکه محصولات مون رو به اسم گروهمون ارائه کنیم باید شرکت و یا موسسه ثبت کنیم و یا نیازی نیست؟ و اینکه نحوه اخذ مجوز برای تولید محصولات در قالب انیمیشن برای پخش در صدا و سیما و اکران در سینماهای کشور با فیلم های سینمایی(سینما تو گرافی) متفاوته؟ اگه متفاوتند باید به چه نحوی اقدام کنیم؟
ممنون میشم اگه راهنمایی کنید
از وقتیکه گذاشتید ممنون
سلام
تصمیم گیری در رابطه با تشکیل شرکت یعنی فعالیت به صورت شخص حقوقی یا انجام فعالیت به صورت شخص حقیقی، به عوامل مختلفی بستگی دارد. در صورتی که تمایل دارید با ارگان های دولتی و عمومی قرارداد منعقد کنید یا در مناقصات دولتی شرکت نمایید، در غالب موارد بایستی به صورت شخص حقوقی فعالیت نمایید، در مواردی هم که تشکیل شرکت ضروری دانسته نشده است، عموما برای شخص حقوقی اعتبار بیشتری قائل هستند. ضمن اینکه اشخاص حقیقی و حقوقی از لحاظ مالیاتی نیز با یکدیگر تفاوت دارند و مقررات مالیاتی اشخاص حقیقی به طور کلی ( نه در همه ی موارد) سهل گیرانه تر است. در صورتی که تمایلی به تشکیل شرکت ندارید، می توانید با انعقاد قرارداد مشارکت و بدون نیاز به ثبت شرکت فعالیت نمایید. تصمیم گیری در این خصوص به اهداف و گستره ی حوزه ی کاری شما بستگی دارد. در هر صورت شما می توانید با انتخاب یک برند و ثبت آن در اداره ثبت شرکت ها، محصول خود را با نام مخصوص و دلبخواه ارائه نمایید.
جهت دریافت مجوز اکران در سینما بایستی پروانه ساخت از شورای پروانه ساخت دریافت کنید، پس از آماده شدن مسئول بایستی از وزارت ارشاد مجوز دریافت نمایید، در نهایت نیز پروانه نمایش و حواله اکران دریافت کنید. آنگاه با یکی از سرگروه های سینما قرارداد منعقد نمایید.
جهت نمایش انیمیشن در صدا وسیما و دریافت مجوز بایستی به سازمان صدا و سما مراجعه نمایید.
با احترام
تیم حقوقی وینداد
با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات
بنده دانشجوی سینما هستم، چون در حوزه انیمیشن فعالیت دارم قراره یه گروه انیمیشن تشکیل بدیم، و فیلم های سینمایی در قالب انیمیشن ارائه کنیم، میخواستم بدونم برای اینکه محصولات مون رو به اسم گروهمون پخش کنیم باید حتما موسسه و یا شرکت ثبت کنیم یا نیازی نیست؟ و اینکه مراحل اخذ مجوز برای فیلم های انیمیشنی با فیلم های سینمایی(سینما تو گرافی) متفاوته؟
ممنون میشم اگه بنده رو راهنمایی کنید.
از وقتیکه گذاشتید ممنون
سلام
جهت انتشار آثار خود الزامی به تاسیس شرکت یا موسسه نیست اما بایستی به این نکته توجه داشته باشید که اسم گروه شما می تواند به عنوان برند مورد استفاده قرار گیرد، مالکیت برند مزبور بهتر است معین و مشخص باشد. نحوه ی دریافت مجوز تفاوتی نمی کند.
با احترام
تیم حقوقی وینداد