اگر شرکت یا مجموعه ای خواستار استفاده از سیستم‌های حوزه آی تی باشد حضور یک مشاور آی تی در آن شرکت ضروری ست این فرد از ابتدای کار یعنی شناخت نیازهای شرکت و نصب سیستم‌ها تا زمان آموزش آنها به کارمندان و در صورت نقص سیستم، برطرف کردن مشکلات و بهبود سیستم‌ها در کنار شرکت خواهد بود. برای آشنایی بیشتر با این موضوع ابتدا به تعریف مشاوره آی تی می‌پردازیم و سپس به اولین مرحله در همکاری با مشاور آی تی یعنی امضای قرارداد مشاوره فناوری اطلاعات و بندهای مهم آن می‌رسیم.
فناوری اطلاعات یا حوزه IT چیست؟
IT یا information technology به معنی فناوری اطلاعات است، حوزه گسترده فناوری اطلاعات شامل مسائلی از جمله استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهای کامپیوتری برای دخیره سازی، انتقال و یا به اشتراک گذاری اطلاعات را در بر می‌گیرد. با پیشرفت تکنولوژی استفاده و بهبود سیستم‌های آی تی اهمیت فراوانی پیدا کرده است.
استفاده از فناوری‌های حوزه آی تی در شرکت‌ها، ادارات و سازمان‌های مختلف اهمیت زیادی دارد، این سیستم‌ها کار و فعالیت شرکت را بهبود بخشیده و استفاده درست و دقیق از آن ها پیشرفت چشم گیری در شرکت یا سازمان ایجاد میکند. شخصی که می‌تواند سیستم‌های نرم افزاری و سخت افزاری شرکت‌ها را در وهله اول نصب کرده و در وهله دوم آن ها را بهبود ببخشد کارشناس IT است.
مشاور IT و قرارداد مشاوره فناوری اطلاعات
طبق بندهای تبصره ۲ ماده ۲ آیین نامه خدمات مشاوره، فردی که وظیفه نصب، راه اندازی، نگهداری و پشتیبانی بسته‌های نرم افزاری، برنامه‌نویسی نرم‌افزارهای سفارشی و طراحی شبکه‌های کامپیوتری را بر عهده دارد جزو مشاوران محسوب شده و طبق قانون باید قرارداد مشاوره منعقد کند.
مشاور آی تی شخصی ست که در این زمینه تحصیل و تجربه داشته و فعالیت عمده او همکاری با شرکت ها در حوزه فناوری اطلاعات است، از آن جایی که این رشته، فعالیت نوینی ست که به تازگی رشد کرده و همانطور که دیدید موضوعات گسترده ای را در بر می‌گیرد، ذکر جزئیات این همکاری و شرح بندهای مختلف در قرارداد اهمیت زیادی دارد. برای مثال اگر خدمات شما به عنوان مشاور آی تی شامل راه اندازی و برنامه نویسی یک نرم افزار کامل باشد باید مشخص کنید که چه کاری جزو خدمات شما محسوب نمی‌شود. ذکر جزئیات تا جایی که امکان دارد و شرح همه وظایف و برنامه زمانی ملاقات و همکاری با کارفرما هم به شما کمک میکند که با وظایفی که دارید کاملا آشنا باشید هم کارفرما از خدماتی که قرار است دریافت کند و زمان‌های ملاقات و جزئیات دیگر مطلع می‌شود.
اهمیت نمونه قرارداد مشاوره فناوری اطلاعات زمانی روشن می‌شود که بدانید اکثر اختلافات حقوقی که به مراجع قضایی ختم می‌شوند به دلیل ابهام و عدم ذکر جزئیات خدماتی که کارفرما قرار است دریافت کند ایجاد شده‌اند؛ زیرا معمولا کارفرمایان و متقاضیان خدمات آی تی از جزئیات این خدمات و نحوه ارائه آنها مطلع نیستند و ممکن است در هنگام ارائه خدمات یا بروز مشکل گمان کنند که شما کم کاری کرده‌اید.
قرارداد مشاوره IT شامل چه بندهایی می‌شود؟
بندهای مهم قرارداد مشاوره فناوری اطلاعات شامل موارد زیر است:
- مالکیت معنوی
مالکیت معنوی به معنی حفظ آثار معنوی و ابتکارات ذهنی انسان است. ذکر این مورد در قرارداد از طرفی نشان دهنده این است که چه کسی صاحب مالکیت معنوی ست که معمولا مشتری ست و از طرف دیگر این وظیفه را بر عهده مشاور می‌گذارد که چگونگی حفظ آثار را به مشتری آموزش دهد. مثلا اگر مشاور یک نرم افزار برای شرکت طراحی کند معمولا مالکیت معنوی تمام طراحی‌ها و اختراعات را به مشتری اختصاص می‌دهد.
از آن جایی که یک مشاور آی تی نیاز به دسترسی به اطلاعات و پرونده‌های شرکت دارد باید حفظ این اطلاعات را مدنظر قراردهد و معمولا تا زمانی که محرمانه ماندن اطلاعات شرکت از جانب مشاور تضمین نشود کارفرما تمایلی به ایجاد همکاری نشان نخواهد داد.
- مسئولیت و تعهدات
به عنوان یک مشاور هر چند شما باید مسئولیت‌هایی را که قانون برایتان تعیین کرده را بر عهده بگیرید اما باید بدانید که مشتریان شما تمایل زیادی دارند که مسئولیت و تعهدات زیادی بر دوش شما بگذارند، شما می‌توانید از ابتدا با محدود کردن مسئولیت‌هایتان طبق قوانین و مقررات، هم به تمایل آن ها احترام گذارید هم به امنیت تجاری و کار خودتان اهمیت دهید. مثلا در صورتی که استفاده نادرست مشتری از سیستم شبکه ای که برایش طراحی کردید باعث ایجاد خسارت‌هایی شود، شما مسئول آن نیستید.
- پرداخت هزینه‌ها
قرارداد باید کاملا مشخص کند که مشتری چه میزان دستمزد به شما پرداخت میکند و بودجه ی مورد نیاز کار شما چقدر است. شما با تجزیه کردن هزینه‌ها و توضیح تک تک آنها به مشتری می‌توانید راحت تر او را برای پرداخت قانع کنید. مشخص کردن پرداخت ثابت ماهانه یا پرداخت بعد از انجام هر قسمت از پروژه نیز به نظر ضروری می‌رسد.
- تعارض منافع
پس از به پایان رسیدن قرارداد و انجام پروژه ی مورد نظر، شما ارائه هیچگونه خدمات مشاوره ای را بر عهده ندارید مگر اینکه کارفرما دوباره با شما قرارداد ببندد.
- خاتمه قرارداد
قرارداد به طور معمول با به پایان رسیدن زمان یا موضوع آن خاتمه میابد اما مشخص کردن چگونگی فسخ یکجانبه و جبران خسارات از موارد مهمی ست که باید در قرارداد ذکر شوند.
- حل اختلاف و میانجیگری
مشخص کردن روش‌های حل اختلاف از ایجاد هزینه های دادرسی و قضایی جلوگیری کرده و به اصل حسن نیت طرفین نیز نزدیک تر است. پس از ذکر این بند با جزئیات کافی غافل نشوید.
موارد دیگری که در قرارداد مشاوره فناوری اطلاعات ذکر می‌شود مانند مشخصات طرفین، موضوع قرارداد، اسناد ضمیمه، مدت قرارداد، موارد فورس ماژور و توافقات خاصی که طرفین ممکن است وجودشان را ضروری بدانند نیاز به توضیح ندارند اما ذکر آن ها ضروری ست.
لزوم انعقاد قرارداد مشاوره فناوری اطلاعات
اهمیت انعقاد قرارداد مشاوره فناوری اطلاعات زمانی بیشتر می‌شود که بدانید فعالیت‌های این حوزه معمولا طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرد که مشخص کردن چارچوب‌های دقیق آن نیاز به تخصص دارد و عدم توجه به نوشتن قراردادی اصولی ممکن است هر دو طرف را به شدت متضرر کند. شما به عنوان یک مشاور آی تی یا مشتری خدمات مشاوره آی تی ممکن است اطلاعات حقوقی کافی برای نوشتن این قرارداد و ذکر نکات ظریف حقوقی نداشته باشید پس بهتر است برای انجام این کار از متخصص آن کمک بگیرید. وینداد به عنوان متخصص در زمینه قراردادها به شما کمک میکند که قراردادی استاندارد با ذکر تمام بندهای مورد نیاز در اختیار داشته باشید.
