کارآموزی یکی از راه های اشتغال است که از گذشته تا به امروز متقاضیان خودش را داشته است؛ معمولا افراد با گذراندن دوره ی کارآموزی با قرارداد کارآموزی در سنین پایین علاوه بر یادگرفتن یک حرفه و کسب تجربه ی کار میتوانند سرمایه لازم برای ایجاد کار مستقل در آینده را نیز جمع آوری کرده و صاحب کارگاه یا شغلی مستقل شوند.
کارآموزی یکی از مفاهیمی ست که در حقوق کار به آن پرداخته شده است و یکی از فصل های قانون کار را نیز در برمیگیرد. اگر درصدد گذراندن یک دوره ی کارآموزی هستید یا میخواهید یک کارآموز را استخدام کنید باید با جزئیات این موضوع در قانون آشنا باشید. در ادامه با این مفاهیم بر اساس قانون بیشتر آشنا خواهید شد.
اگر در مورد جزئیات این نوع از قرارداد کار سوالی دارید که پاسخ آن را در این مطلب نیافتید نگران نباشید میتوانید سوالتان را با مشاوران حقوقی وینداد در میان گذارید.
کارگر و کارفرما چه کسانی هستند؟ چه فردی کارآموز قلمداد میشود؟
طبق قانون کار مصوب ۱۳۶۹ کارگر شخصی ست که در مقابل دست مزد معین و به درخواست کارفرما مشغول به کار شود و کارفرما نیز فردی ست که صاحب کار یا کارگاه است و کارگر به درخواست او کار میکند و دست مزد کارگر را نیز در موعد مقرر پرداخت میکند. تعریف کارگر و کارفرما از این جهت حائز اهمیت است که اگر کارگر بخواهد از حمایت های قانون کار بهره مند شود یا هرکدام از کارگر و کارفرما بخواهند شکایتی را تنظیم کنند باید طبق قوانین رفتار کرده باشند تا در محکمه بتوانند به قانون استناد کنند.
در فصل پنجم قانون کار به طور مفصل به کارآموز، شرایط کارآموزی ، حقوق و تکالیف او پرداخته شده است. آیین نامه ی دستورالعمل شرايط پذيرش ، حقوق و تکاليف دوره کارآموزی توأم با کار مصوب ۱۳۷۹ نیز در ۱۹ ماده این موضوع را به طور خاص بررسی کرده است.
ماده ۱۱۲ قانون بیان میکند که”از لحاظ مقررات این قانون، کار آموز به افراد ذیل اطلاق میشود:
الف . کسانی که فقط براي فراگرفتن حرفه خاص، بازآموزي یا ارتقاء مهارت براي مدت معین در مراکز کارآموزي و یا آموزشگاه هاي آزاد آموزش می بینند.
ب . افرادي که به موجب قرارداد کارآموزي به منظور فراگرفتن حرفه اي خاص ، براي مدت معین که زاید بر سه سال نباشد ، در کارگاهی معین به کارآموزي توأم با کار اشتغال دارند ، مشروط بر آن که سن آنها از ۱۵ سال کمتر نبوده و از ۱۸ سال تمام بیشتر نباشد.”
بر اساس این تعریف دو دسته افراد ممکن است دوره کارآموزی را بگذرانند:
اولا فردی که شخصا تمایل به آموختن حرفه ای خاص دارد؛ این فرد ممکن است شاغل باشد (مثل کارگر) و با عقد قرارداد کارآموزی با کارفرما مشغول کارآموزی شود. یا افراد عادی که علاقه به فراگرفتن مهارت دارند.
دوما نوجوانی که برای فراگرفتن مهارت به آموزشگاه‌ها یا کارگاه‌ها مراجعه میکند.
فرقی ندارد که کارآموز جزو کدام یک از دسته‌های کارآموزان باشد، ایجاد قرارداد کارآموزی به دلیل شفاف سازی حقوق و تکالیف طرفین و به منظور پایمال نشدن حقوق کارآموز از ملزومات کارآموزی است.
قرارداد کار چگونه قراردادی است و قرارداد کارآموزی چگونه بسته میشود؟
قرارداد کار، قراردادی ست که بین کارگر و کارفرما نوشته میشود و طبق آن کارگر ملزم میشود در قبال حق الزحمه ای معین به شکل موقت یا غیر موقت کاری را برای کارفرما انجام دهد.
بستن قرارداد به مثابه سندی ست که حقوق و تکالیف طرفین را مشخص میکند تا هیچکدام از محدوده قرارداد تجاوز نکنند. بالاخص نوشتن قرارداد برای کارگر از آنجایی که در موضع ضعف قرار دارد و ممکن است کارفرما با سو استفاده از قدرت حق او را پایمال کند بسیار مهم است.
کارآموز هرچند برای فراگرفتن مهارت به مراکز کارآموزی مراجعه میکند اما به هر نحو ملزم به امضای قرارداد کارآموزی ست. این قرارداد برای هر دسته از کاراموزان شرایط خاصی دارد که کارآموز در صورت داشتن آن شرایط میتواند مشغول کسب مهارت شده و سپس از مزایای آن نیز استفاده کند.
قرارداد کار آموزی بر اساس قانون قراردادی ست که بین کارآموز و کارفرما ( که ممکن است شخص حقیقی یا حقوقی باشد) بسته میشود و شامل مندرجاتی از جمله تعهدات کارآموز و آموزشگاه، مدت کارآموزی، مشخصات طرفین و … است.
انواع قراردادهای کارآموزی
قرارداد کارآموزی بر اساس موضوع و طرف قرارداد میتواند سه شکل داشته باشد:
۱- قرارداد کارآموزی توام با کار:
مهم‌ترین و معمول‌ترین نوع قرارداد کارآموزی قرارداد کارآموزی توام با کار است. طرف این نوع از قرارداد نوجوانی ست که کمتر از ۱۵ سال و بیشتر از ۱۸ سال ندارد و ساعات کارآموزی شخص از ۶ ساعت در روز تجاوز نمی‌کند. کارآموزان این دسته تابع مقررات “کار نوجوانان” در قانون کار خواهند بود. مندرجات این نوع از قرارداد شامل مواد ذیل است: تعهدات طرفین ، سن کارآموز، مزد کارآموز، مدت قرارداد، محل کارآموزی، حرفه یا شغل کارآموز، شرایط فسخ قرارداد(در صورت لزوم) و هر نوع شرایط دیگری که طرفین در حدود مقررات ذکر آن را لازم بدانند.
۲- قرارداد کارآموزی افراد شاغل:
افراد شاغل یا کارگران ممکن است برای ارتقا مهارت یا مطابق توافق با کارفرما به مراکز کارآموزی مراجعه نمایند. کارگران شاغلی که مطابق این قرارداد در مراکز کارآموزی پذیرفته می‌شوند از حقوق خاصی برخوردار خواهند بود :
الف) رابطه استخدامی کارگر در مدت کارآموزی قطع نمیشود و جزو سوابق کارگر خواهد بود.
ب) مزد کارگر در این دوره کمتر از مزد ثابت یا مزد مبنا نخواهد بود.
ج) مزایای غیر نقدی یا کمک هایی که باید به کارگر پرداخت شود در دوره کاراموزی برقرار خواهد بود.
۳- قرارداد کارآموزی افراد غیر شاغل:
اشخاص ممکن است بر حسب علاقه یا برای ارتقا مهارت های خود به مراکز آموزش مهارت مراجعه کنند؛ در این صورت فرد موظف به پرداخت شهریه است و آموزشگاه نیز طبق ماده ۱۱۸ قانون کار موظف به تجهیز آموزشگاه و فراهم کردن دوره های منظم و کامل کارآموزی است.
همانطور که مشاهده کردید بستن قرارداد کارآموزی هم برای کارآموز، هم برای آموزشگاه، و هم برای کارفرمایان بسیار مهم است و قرارداد کارآموزی حاوی نکات ظریف حقوقی است که با رعایت این نکات میتوان از تضییع حقوق طرفین جلوگیری کرد.
شما هم اگر نیاز به این قرارداد دارید میتوانید درخواست تنظیم قرارداد کارآموزی را ثبت کنید تا کارشناسان وینداد بهترین قراردادی که متناسب با شرایط شما می‌باشد را برایتان تهیه و تنظیم نمایند.
بسیار خوب و مفید بود.