کشور ما باتوجه به خصوصیات جغرافیایی- اقلیمی منبع عظیمی از معادن را در خود جای داده است. تا به الان تعداد زیادی معدن کشف، بهره‌برداری و استخراج شده‌اند اما هنوز پتانسیل‌های بالقوه زیادی در این زمینه وجود دارند؛ که آماده اکتشاف و بهره‌برداری هستند.
از آنجایی که حجم استخراج از معادن بیشتر از نیاز کشور است؛ مقادیر زیادی از مواد معدنی استخراج شده، به کشورهای دیگر صادر می‌شوند. صادرات و نیاز اساسی کشور به اغلب مواد معدنی باعث شده هر ساله سود زیادی نصیب شرکت‌های استخراج معادن و معدن داران شود.
اکتشاف و استخراج از معادن فرایندی هزینه‌بر و طولانی است؛ به همین دلیل افراد برای انجام این کار دست به شراکت می‌زنند. هم اکنون شرکت‌های خصوصی بسیاری در این زمینه وجود دارند که سال‌هاست مشغول فعالیت در رابطه با معادن می‌باشند و درآمد کلانی از این راه کسب می‌کنند.
اگر در حال حاضر در فکر مشارکت برای اکتشاف و استخراج معدن هستید یا صرفا در این رابطه کنجکاوید در ادامه به سوال‌های شما در رابطه با انواع معادن، چگونگی دریافت پروانه اکتشاف، صدور گواهی کشف و نحوه تنظیم مشارکت مدنی در این زمینه با توجه به قوانین روز کشور پاسخ خواهیم داد.
چنانچه پس از مطالعه این مطلب نیاز به نمونه قرارداد مشارکت استخراج معدن داشتید می‌توانید برای اطلاع از جزئیات آن با کارشناسان حقوقی ما مشورت کنید.
تعریف معدن و انواع معادن از دیدگاه قوانین
بر اساس قانون معادن مصوب ۱۳۷۷ اصلاحی ۱۳۹۲ معدن “به محدوده‌ای اطلاق می‌شود که شامل ذخیره معدنی است.” ماده معدنی می‌تواند جامد، گاز، مایع و یا محلول در آب باشد.
طبق قانون، معادن از نظر ماده معدنی موجود در آن‌ها به ۴ طبقه تقسیم می‌شوند:
طبقه اول مواد معدنی‌ای مانند سنگ آهک، سنگ گچ، شن و ماسه و امثال این‌ها را در بر می‌گیرد.
طبقه دوم شامل مواد فلزی مانند آهن، کُرم، طلا، جیوه و مواد غیر فلزی مانند نیترات‌ها، فسفات‌ها، خاک سرخ، خاک زرد، انواع سنگ‌های تزئینی و نما، سنگ آسفالت، گازهای معدنی، مواد موجود در فلات قاره و غیره می‌باشد.
طبقه سوم عبارتند از نفت خام گاز طبیعی سنگ‌های نفتی و غیره.
طبقه چهارم نیز شامل کلیه مواد پرتوزا است.
بهره‌برداری از معادن شرایط خاص خود را دارد. بر اساس ماده ۴ و ۵ قانون معادن وزارت صنعت معدن و تجارت وظیفه دارد بستر لازم برای اکتشاف ذخایر معدنی را برای افراد حقیقی و حقوقی فراهم کند.
در این راستا دولت نیز هر ساله سهمی از بودجه را برای تامین اعتبار لازم جهت ایجاد بستر مناسب اکتشاف معادن قرار می‌دهد.
اگر قصد مشارکت مدنی دو نفره در زمینه استخراج معادن یا تشکیل یک شرکت خصوصی در این زمینه دارید، می‌توانید با سرزدن به بانک قراردادهای وینداد، نمونه قرارداد مشارکت استخراج معدن را دریافت کنید.
در ادامه با مراحل دریافت پروانه و گواهی کشف معادن آشنا خواهید شد.
منظور از پروانه کشف معدن و گواهی کشف معدن چیست؟
قانون معادن پروانه کشف را این گونه تعریف کرده است: ” مجوزی است که برای انجام عملیات اکتشاف مواد معدنی در محدوده مشخص از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می‌شود.” و گواهی کشف طبق قانون معادن ” تایدیه‌ای ست توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت که پس از اتمام عملیات اکتشافی و کشف ذخیره به نام دارنده پروانه اکتشاف صادر می‌شود.”
طبق این ماده و مواد بعدی مندرج در قانون مشخص می‌شود که وزارت در حین عملیات اکتشاف از معدن شما بازدید به عمل آورده و پس از ثبت گزارشات مبنی بر نحوه پیشروی اکتشاف اقدام به صدور گواهی کشف می‌کند. پس از دریافت این گواهی صاحب معدن موظف است هر ساله درصدی از سود خود را که وزارت مشخص کرده بر اساس طبقه معدن به وزارت پرداخت نماید.
صدور گواهی کشف به این معنی ست که معدن متعلق به شماست و بانک‌ها و موسسات مالی نیز پروانه و گواهی کشف را برای اعطای تهسیلات مورد نیاز شما به عنوان وثیقه می‌پذیرند.
اقدامات لازم برای کسب مجوزهای لازم جهت مشارکت استخراج معدن کدامند؟
از این تعریف مشخص است که اولین اقدام برای استخراج از معادن دریافت پروانه کشف است، آیین‌نامه اجرایی قانون معادن جزئیات نحوه دریافت پروانه کشف را در قالب مواد قانونی آورده است که به اختصار در این جا بیان می‌کنیم.
اولین اقدام برای دریافت پروانه کشف تشکیل پرونده است، این پرونده شامل مدارک شناسایی شما و شرکایتان، مختصات دقیق محدوده معدن و فرم‌های مخصوصی که وزارت در اختیار شما قرار داده؛ می‌باشد. وزارت موظف است مدارک شما را تحویل گرفته و رسید آن را به شما تحویل دهد و به درخواست شما سریعاً رسیدگی کند. بر اساس تبصره ۲ ماده ۶ قانون معادن پس از تعیین و تحویل محدوده بلامعارض برای اکتشاف معدن، باید مبلغی را طبق تعرفه وزارت به دولت پرداخت نمایید.
شما می‌توانید برای تعیین محل معدن، هم خودتان اقدام کنید (یعنی محلی را که خوتان در نظر دارید به شرط این که بلامعارض باشد ارائه دهید) هم، از پتانسیل پهنه‌های اکتشافی که وزارت معدن و سازمان زمین‌شناسی انتخاب کرده‌اند و به مزایده می‌گذارند استفاده کنید.
وزارت پس از بررسی پرونده در صورت نبود مشکل یا نقص اقدام به صدور پروانه کشف برای شما خواهد کرد.
دریافت پروانه کشف به معنی آغاز عملیات اکتشافی معدن است که به ازای هر کیلومتر مربع سالانه باید مبلغی را به دولت پرداخت نمایید. پس از دریافت پروانه نوبت به اخذ گواهی کشف می‌رسد.
دریافت گواهی و پروانه کشف پیچ و خم‌های زیادی دارد برای آشنایی بیشتر با جزئیات این موضوع می‌توانید با مشاوران حقوقی ما در وینداد تماس بگیرید.
چرا مشارکت استخراج معدن برای شرکت‌های خصوصی جذاب است؟
همان طور که گفته شد مراحل صاحب معدن شدن و درآمد‌زایی از آن بسیار هزینه‌بر است؛ این هزینه‌ها از بادی امر یعنی تعیین محل تا دریافت پروانه و گواهی کشف بسیار زیاد است؛ اما در نهایت، سودی که به صاحبان معدن می‌رسد هم هزینه‌ها را جبران می‌کند هم بسیار چشمگیر است. به طوری که سرمایه‌گزاران و شرکت‌های خصوصی تمایل زیادی برای مشارکت در این زمینه نشان داده‌اند.
از دلایل دیگری که باعث افزایش تمایل شرکت‌های خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌شود؛ این است که وزارت صنعت، معدن و تجارت تسهیلات مختلفی از جمله برگزاری مزایده، اعطای پروانه کشف با هزینه کمتر در مناطق توسعه نیافته، اعطای تسهیلات مالی و اطلاعات فنی، معرفی محدوده‌های معدنی و غیره را در نظر گرفته‌است. علاوه بر آن طبق ” آیین‌نامه فراخوان واگذاری پهنه‌های اکتشافی” تنها شرکت‌های خصوصی می‌توانند در مزایده پهنه‌هایی که وزارت با همکاری سازمان زمین‌شناسی در نظر گرفته است شرکت کنند؛ همچنین موسسات مالی نیز موظفند تسهیلات و وام‌هایی را برای دارندگان پروانه کشف در نظر گیرند. دولت نیز طبق قانون برنامه چهارم توسعه و سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی موظف است اقدامات لازم را جهت فراهم کردن بسترهای مناسب سرمایه‌گذاری و انتقال مالکیت به شرکت‌های خصوصی را انجام دهد.
پس اگر شرکایی دارید که می‌خواهید با کمک یک‌دیگر ایده مشارکت استخراج معدن را عملی کنید، حتما قرارداد مشارکت مدنی را دریافت کنید.
به قرارداد مشارکت استخراج معدن نیاز دارید؟
همانطور که مشاهد کردید مراحل اخذ گواهی کشف با فراز و نشیب‌های زیادی همراه است. اگر هنوز سوال دارید می‌توانید برای اطلاع از جزئیات این مراحل و تنظیم نمونه قرارداد مشارکت استخراج معدن با کارشناسان حقوقی ما تماس بگیرید. در قراردادهای مشارکت نمی‌توان از یک مدل قراردادی واحد برای تمام موارد موجود استفاده کرد و حتی اگر چنین نمونه قراردادی نیز تهیه شود به موازات عام بودن قرارداد، کارکرد آن زیر سوال می‌رود. پس بهتر است تنظیم نمونه قرارداد مشارکت استخراج معدن را به‌طور خاص حتما زیرنظر کارشناس حقوقی انجام دهید.
